Ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής επισημαίνει πως το “ινδικό” στέλεχος αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τα κράτη που υστερούν στους εμβολιασμούς. Πώς θα αποφύγουμε τέταρτο κύμα το φθινόπωρο.
Το ξέσπασμα και οι επιπτώσεις του τρίτου κύματος της πανδημίας στον δυτικό κόσμο οφειλόταν στις πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις και κυρίως στη “βρετανική” (την Άλφα, όπως αποκαλείται σήμερα), που κυριάρχησε στην Ευρώπη. Σήμερα, καθώς διανύουμε φάση ύφεσης, βοηθούντος του καιρού και της εξέλιξης των εμβολιασμών, μια άλλη παραλλαγή, η Δέλτα (ή “ινδική“) φαίνεται να προκαλεί διαρκώς εντεινόμενη ανησυχία.
Το μεταλλαγμένο στέλεχος, που έχει ήδη επικρατήσει στο Ηνωμένο Βασίλειο και αναμένεται να κυριαρχήσει και στις ΗΠΑ, λόγω της ακόμη μεγαλύτερης μεταδοτικότητας σε σχέση με το Άλφα, αποτελεί πηγή απειλής για τέταρτο κύμα πανδημίας το φθινόπωρο, ειδικά για τις χώρες που τότε θα υστερούν σε ποσοστά ολοκληρωμένων εμβολιασμών. Τα διαθέσιμα εμβόλια φαίνεται να παρέχουν επαρκή προστασία απέναντι στην Δέλτα μετάλλαξη, αλλά μόνο σε όσους κάνουν και τις δύο δόσεις. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη περαιτέρω αύξησης του εμβολιαστικού ρυθμού μέχρι το φθινόπωρο, ως μοναδική “ασπίδα” απέναντι στο 4ο κύμα, όπως επισημαίνει μιλώντας στο iatronet ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου στο ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης (φωτογραφία).
“Το κλειδί είναι οι περισσότεροι εμβολιασμοί και μάλιστα με τις δύο δόσεις. Πρέπει πάση θυσία να εμβολιαστούμε όλοι. Αν συνεχίσουμε να έχουμε άρνηση εμβολιασμού σε ποσοστά κοντά στο 30% στις ηλικίες άνω των 60, είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσουμε τέταρτο κύμα το φθινόπωρο”, τονίζει και προσθέσει: “Μάλιστα, λόγω της μεγαλύτερης μεταδοτικότητας του συγκεκριμένου στελέχους, πιθανότατα δεν θα αρκεί το ποσοστό εμβολιασμού 70% για την συλλογική ανοσία, αλλά θα χρειαστεί να φτάσουμε ίσως και στο 80%”.
Αυξημένη μεταδοτικότητα, μεγαλύτερος κίνδυνος νοσηλείας
Όπως εξηγεί ο καθηγητής, το στέλεχος B.1.617, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία και εμφανίζεται σήμερα σε πάνω από 50 χώρες, έχει 13 μεταλλάξεις, από τις οποίες δύο προκαλούν ανησυχία. H μετάλλαξη L452R εκτιμάται ότι αυξάνει τη μεταδοτικότητα του στελέχους B.1.617.1 σημαντικά σε σχέση με το αρχικό πανδημικό στέλεχος. Μεγαλύτερη όμως ανησυχία προκαλεί η δεύτερη μετάλλαξη του στελέχους Δέλτα, η οποία ονομάζεται E484Q. Η συγκεκριμένη μετάλλαξη επηρεάζει (μειώνει) την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, τα οποία στοχεύουν την πρωτεΐνη της ακίδας του ιού, δηλαδή η παραλλαγή είναι σε θέση να “αποφύγει” το ανοσοποιητικό σύστημα τόσο των εμβολιασμένων όσο και των προηγουμένως μολυσμένων ατόμων με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται σοβαρότερα κλινικά συμπτώματα της COVID-19.
Το στέλεχος εμφανίζει έντονα συμπτώματα σε όσους νοσήσουν, ορισμένα εκ των οποίων διαφέρουν από όσα γνωρίζαμε ως σήμερα. Ορισμένα από αυτά είναι κοιλιακό άλγος, ναυτία, εμετοί, απώλεια όρεξης, απώλεια ακοής και αρθραλγίες, και σπάνια θρόμβους που μπορεί να οδηγήσουν και σε γάγγραινα.
Τα μέχρι τώρα δεδομένα υποστηρίζουν ότι το στέλεχος αυτό είναι 40% – 60% πιο μεταδοτικό από το στέλεχος Αλφα Β.1.1.1.7, (“βρετανικό“) που επικρατούσε έως τώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί ότι η παραλλαγή Δέλτα σχετίζεται με σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο νοσηλείας σε σύγκριση με την παραλλαγή Alpha (σε Η.Β. και Η.Π.Α.).
Τα εμβόλια απέναντι στην Δέλτα
Μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι μία δόση του εμβολίου της εταιρείας Pfizer παρέχει ασφάλεια της τάξης του 33% έναντι στο νέο στέλεχος Δέλτα, που ονομάστηκε Β.1.617.2, ενώ μετά από δύο δόσεις η προστασία που παρέχει το εμβόλιο φτάνει το 88%. Στις ΗΠΑ το εμβόλιο Pfizer βρέθηκε να παρέχει 79% προστασία έναντι μόλυνσης από την παραλλαγή Δέλτα, σε σύγκριση με το 92% έναντι της παραλλαγής Alpha, τουλάχιστον δύο εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση. Το εμβόλιο AstraZeneca, από την πλευρά του, παρέχει προστασία περίπου 65% έναντι της παραλλαγής Δέλτα.
Τι συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο
Το καμπανάκι χτύπησε πρώτα στη Βρετανία, όπως συνέβη και με το στέλεχος Άλφα που έφερε το τρίτο κύμα. Το στέλεχος Δέλτα είναι το επικρατούν στέλεχος σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς φαίνεται να ευθύνεται για το 91% των νέων κρουσμάτων, αλλά και για την αύξηση των κρουσμάτων, έπειτα από μια περίοδο εντυπωσιακής αποκλιμάκωσης.
Τη Δευτέρα, ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε πως αναβάλλει για έναν ολόκληρο μήνα (από τις 21 Ιουνίου στις 19 Ιουλίου) την αναμενόμενη και προγραμματισμένη από καιρό “Μέρα Ελευθερίας”, λόγω της αναζωπύρωσης που προκαλεί η παραλλαγή Δέλτα. Η περαιτέρω χαλάρωση των μέτρων θα πρέπει να περιμένει 4 εβδομάδες, ενώ τα δεδομένα θα επανεξεταστούν στις 28 Ιουνίου.
Με βάση και τα στοιχεία των μελετών που δείχνουν πως τα εμβόλια παρέχουν υψηλά ποσοστά προστασίας απέναντι στη μετάλλαξη μόνο μετά από τη δεύτερη δόση, η βρετανική κυβέρνηση μειώνει τη χρονική απόσταση μεταξύ των δύο δόσεων του εμβολίου της AstraZeneca από τις 12 στις 8 εβδομάδες.
“Στο Ηνωμένο Βασίλειο θεωρώ ότι έγιναν δύο λάθη: Από τη μια, καθυστέρησαν τη δεύτερη δόση του εμβολίου, παρόλο που υπήρχαν δημοσιευμένες μελέτες στο Science και στο Nature που επεσήμαναν τους κινδύνους. Από την άλλη, δεν ελέγχθηκαν ολόκληροι πυρήνες ανεμβολίαστων ανθρώπων που υπάρχουν σε διάφορες περιοχές, με καταγωγή από κάποιες χώρες”, σημειώνει ο κ.Τριανταφυλλίδης και καταλήγει: “Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η παραλλαγή Δέλτα θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο για τα κράτη που υστερούν στους εμβολιασμούς Covid-19, όπως και η χώρα μας, η οποία έχει ποσοστά 43% με πρώτη δόση και 29% με τις δύο δόσεις. Τα καλά νέα είναι ότι η χώρα μας μπορεί να αποτρέψει τα χειρότερα, εάν αυξηθεί η προθυμία των συμπολιτών μας να εμβολιαστούν”.