Το NFL, το NBA, το Broadway, χώρες και παγκόσμιοι κολοσσοί νοσοκομείων και φιλοξενίας κρέμονται από την ανακάλυψη μιας Ελληνίδας επιστήμονα, της Πελαγίας Ειρήνης Γκούμα: το τεστ αναπνοής αναγνωρίζει τον Covid-19 σε όλες τις μορφές του και σε όλες τις φάσεις -από το πρώτο λεπτό της μόλυνσης.
Θα σου έλεγα πως μόνο εσύ ξέρεις πόσο έχεις υποφέρει από τα τεστ για την Covid-19, αλλά στην πραγματικότητα μόνο η μύτη σου το ξέρει. Αλλά και τι να κάνεις; Για να μπορείς να γνωρίζεις αν έχεις μολυνθεί ή όχι, είσαι υποχρεωμένος/υποχρεωμένη να αντέχεις την ενοχλητική αίσθηση της εισόδου της μπατονέτας (επίσημα λέγεται ρινοφαρυγγικό στυλεό) στη ρινική κοιλότητα, έως ότου ‘πάρει’ το ρινοφαρυγγικό επίχρισμα που χρειάζεται.
Η εναλλακτική είναι να κάνεις το τεστ με το σάλιο, για το οποίο χρειάζεται να κάνεις και ‘στοκ’, αφού απαιτείται μια κάποια ποσότητα. Πάλι έχεις μια αμφιβολία για το αποτέλεσμα και δη αν ‘βγει’ θετικό, όταν θα χρειαστεί να πας για μοριακό -και την επιβεβαίωση. Δηλαδή, να βρεθείς πάλι αγκαλιά με την πολυαγαπημένη (sic) μπατονέτα.
Αντιλαμβάνεσαι πως ένα τέτοιο τεστ θα επέτρεπε σε όλες τις επιχειρήσεις να λειτουργούν με ασφάλεια, σε εμάς να απολαμβάνουμε ένα πιάτο φαγητό ή ένα ποτό ή ένα ταξίδι -ή ό,τι άλλο κάναμε πριν εμφανιστεί ο κορονοϊός στη ζωή μας- χωρίς να τρέμει το φυλλοκάρδι μας -μην κολλήσουμε ή μην μεταδώσουμε τον ιό, σε περίπτωση που τον έχουμε, εν αγνοία μας.
ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΤΕΣΤ ΔΕΝ ‘ΠΙΑΝΟΥΝ’ ΤΗΝ ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ
Αν έχει καταστεί κάτι σαφές και από την τελευταία έξαρση (και τις έρευνες που έχουν διενεργηθεί) είναι ότι τα υπάρχοντα τεστ κατά 80% δεν ‘πιάνουν’ την εκκίνηση της μόλυνσης. Η συνέπεια είναι να μην αισθανόμαστε καλά, να κάνουμε τεστ, να ‘βγαίνουμε’ αρνητικοί και μετά να βγαίνουμε από το σπίτι μας και να μοιράζουμε μολύνσεις.
Σου έχω νέα: όλα αυτά μπορούν να τακτοποιηθούν μέσω της ανακάλυψης μιας Ελληνίδας επιστήμονα. Η Πελαγία Ειρήνη Γκούμα μιλάει στο Magazine για την πατέντα που κατατέθηκε πριν ένα χρόνο στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA). Έγκριση ωστόσο, δεν έχει υπάρξει. Δεν θα ήθελα να προχωρήσω σε λεπτομέρειες. Καταλαβαίνεις. Έχε πρόχειρο πως η Πελαγία Γκούμα έχει κερδίσει μια θέση και σε ρεπορτάζ των New York Times -μπας και αλλάξει κάτι.
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΠΑΤΕΝΤΑ ΤΗΣ ΠΕΛΑΓΙΑΣ ΓΚΟΥΜΑ
Η φορητή συσκευή που δημιούργησε η καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστήμης και Μηχανικής Υλικών, Διευθύντρια στο Κέντρο Νανοϋλικών και Ανάπτυξης Αισθητήρων στο Ohio State University και ερευνήτρια, η συσκευή λειτουργεί όπως αυτή για το αλκοτέστ. Δηλαδή, φυσάμε στο ειδικό στόμιο και 15 δευτερόλεπτα ξέρουμε αν νοσούμε. Η συσκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί 300 φορές, από διαφορετικά άτομα -προφανώς με αλλαγές στομίου- και αν παραχθεί μαζικά στοιχίζει 20 δολάρια. Είναι το 18ο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της κυρίας Γκούμα.
Το αποτέλεσμα είναι ακριβές κατά 80%. Θα ήθελες κάτι παραπάνω; Μάλλον είναι χρήσιμο να θυμάσαι πως η ακρίβεια του μοριακού τεστ κυμαίνεται από 78 έως 90 τοις εκατό.
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ -ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ- ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΣΤ
Στο βιογραφικό της Πελαγίας Γκούμα μπορείς να διαβάσεις πως ασχολείται τη νανοδομική ανίχνευση για την ταυτοποίηση των βιοδεικτών στην αναπνοή των ανθρώπων και των ζώων -που υποδηλώνουν την ύπαρξη ενός προβλήματος. Της ζήτησα να μας τα πει όλα αυτά, σε απλά ελληνικά.
“Στην αναπνοή υπάρχουν μερικά αέρια που είναι αποτέλεσμα βιοχημικών διεργασιών που γίνονται στο σώμα. Αν για παράδειγμα, κάποιος έχει διαβήτη, έχει πολλή ακετόνη (ασετόν). Αν κάποιος έχει άσθμα, έχει πολύ μονοξείδιο του αζώτου. Τα της συσχέτισης των αερίων, της αναπνοής και των ασθενειών τα γνωρίζουμε από τον Ιπποκράτη: ήταν ο πρώτος μου μύριζε την αναπνοή ασθενών και έλεγε τι έχουν, καθώς κάποιες είναι πολύ χαρακτηριστικές. Αναφέρω χαρακτηριστικά, πως όταν η αναπνοή μας μυρίζει σαν ψάρι, είναι από τις αμίνες που βγαίνουν όταν έχουμε κίρρωση ήπατος.
Παρ’ όλα αυτά, μέχρι το 1970 ουδείς ήξερε ποια είναι τα αέρια. Η φασματογραφία αερίων που έγινε τότε από τον Λάινους Πόλινγκ -βραβεύτηκε με Nobel για αυτήν τη δουλειά- ενημέρωσε πως υπάρχουν πολλά αέρια εκ των οποίων σήμερα ξέρουμε περίπου 200. Τα περισσότερα είναι προϊόντα διάσπασης των άλλων. Οι ουσίες που είναι σημαντικές είναι λίγες και λέγονται βιοδείκτες. Ο βιοδείκτης είναι χημική ουσία (αέριο) που σχετίζεται είτε με μεταβολική διαταραχή, είτε με κάποια πάθηση”.
ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΟΧΑΪΟ
Πώς ασχολήθηκε όμως, εκείνη με όλα αυτά. “Όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο Φυσικό τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1990), με με ενδιέφερε ως ειδικότητα, η επιστήμη των υλικών -που τότε ήταν ένας νέος τομέας. Είναι αυτή που μελετάει τη φυσική, τη χημεία και τη μηχανική των πραγμάτων. Είτε είναι κεραμικά, είτε είναι μέταλλα, είτε πολυμερή -όλων των υλικών. Όταν άρχισα να μελετάω τα οξείδια των μετάλλων, μου είχε κάνει εντύπωση πως υπήρχαν πολλές διαφοροποιήσεις, ανάλογα με το πώς είναι δομημένα τα άτομα.
Συνέχισα με ηλεκτρονική μικροσκοπία στο μεταπτυχιακό στο Λίβερπουλ και το διδακτορικό στο Μπέρμιγχαμ” όπου πήγε με υποτροφίες και σε απλά ελληνικά “κοιτούσα πως αλλάζουν τα υλικά σε επίπεδο ατόμου. Όταν άρχισα την καριέρα μου ως ακαδημαϊκός, εστίασα στη μελέτη της αλλαγής συμπεριφοράς των υλικών, με βάση τη σχετική κατανομή των ατόμων”. Με νέα υποτροφία πήγε στο Ohio State University για μεταδιδακτορικές σπουδές.
Η BREAKTHROUGH ΕΞΑΤΜΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗ FORD
Το 2002 δέχθηκε το αίτημα της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford “να φτιάξω εξατμίσεις, με αισθητήρα που να μετράει την αμμωνία -ώστε να διασπάται το διοξείδιο του αζώτου που δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου”.
Δημιούργησε τον πρώτο αισθητήρα, ειδικά για την αμμωνία. “Έως τότε ήταν δύσκολο να δημιουργηθεί οικονομικός, αποτελεσματικός και γρήγορος αισθητήρας για ένα αέριο. Ήταν το πρώτο breakthrouth” λέει. Παρέδωσε την εξάτμιση το 2003 και το 2004 άρχισαν να κυκλοφορούν τα πρώτα πρωτότυπα. εξηγώντας πως την ίδια εποχή έκανε μελέτη της αμμωνίας για πράγματα, αλλά και για ασθένειες.
“Μια μέρα, βλέποντας ένα αλκοτέστ σε ένα gadjet store, παρατήρησα ότι είχε μέσα παρόμοιους αισθητήρες που ανίχνευαν το αλκοόλ. Σκέφτηκα ότι θα είχε ενδιαφέρον να πάρω τους δικούς μου αισθητήρες και αντί να μετρούν την αμμωνία στο αίμα ή τα ούρα (ή άλλα υγρά του σώματος), να τη μετρούν στην αναπνοή”.
Η συνθήκη αυτή λέγεται All Factory Medicine ιατρική. “Υπήρχαν μεγάλα εργαλεία (πχ φασματογράφοι) που κόστιζαν από 30.000 δολάρια έως εκατομμύρια και απαιτούσαν εξειδικευμένο προσωπικό. Δεν υπήρχε κάτι πιο προσιτό. Άρχισα να δημοσιεύω τη μελέτη μου και να δείχνω τι εννοώ”.
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε ήταν ότι “η συγκέντρωση αερίου στην αναπνοή είναι πολύ μικρή. Χρειαζόταν όχι μόνο ένας συγκεκριμένος αισθητήρας, αλλά να είναι και πολύ ευαίσθητος. Και εκεί έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο η νανοτεχνολογία, καθώς μας έδωσε τη δυνατότητα να φτιάξουμε υλικά που να έχουν ευαισθησία στη συγκέντρωση αερίων, στην αναπνοή”.
Το επόμενο εμπόδιο που έπρεπε να υπερκεράσει ήταν “η ανάγκη να δημιουργήσω κάτι που να βγάζει γρήγορα αποτέλεσμα, να είναι εύχρηστο και φορητό και να έχει ηλεκτρονικές διαδικασίες που χρησιμοποιούν και άλλες συσκευές”.
Διευκρινίζει ότι “επειδή είναι διαφορετικά τα αέρια, είναι και διαφορετικά τα υλικά που χρησιμοποιούμε και διαφορετικές οι μέθοδοι που φτιάχνουμε αυτά τα υλικά. Η τεχνολογία είναι σαν πλατφόρμα, αλλά δεν είναι εύκολο να πας από το ένα βήμα στο άλλο”. Εκείνη το 2017 δημοσίευσε το επόμενο βήμα: είχε να κάνει με πολύπλοκες ασθένειες, όπως είναι για παράδειγμα η γρίπη.
“Με συναδέλφους είχαμε δημοσιεύσει εργασία στην οποία αναφέραμε πως αν βάσει τριών συγκεκριμένων αερίων στην αναπνοή, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν νέο αισθητήρα για την ανίχνευση λοιμώδης νόσου -και εν προκειμένω γρίπης. Όταν προέκυψε ο Covid-19, το Δεκέμβριο του 2019, δεν μπορούσαν να τον διαχωρίσουν από την πνευμονία. Με ρώτησαν αν μπορώ να ξεχωρίσω μεταξύ πνευμονίας και γρίπης”.
ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΕΥΚΟ ΟΙΚΟ
Η κυρία Γκούμα είχε πάρα πολλές δημοσιεύσεις -σε όλη την Αμερική-, ενώ ήταν διοργανώτρια και ομιλήτρια σε συνέδρια, μέλος επιτροπών και είχε έδρα στο Πανεπιστήμιο Μηχανικής Κεραμικών Υλικών, με ειδικότητα στους αισθητήρες. Επίσης, για χρόνια επιδοτείται από το National Science Foundation. Με όλα αυτά, θέλω να σου πω ότι είναι γνωστή στον επιστημονικό κόσμο. Και τώρα μπορείς να καταλάβεις γιατί δέχθηκε το Φλεβάρη του 2020 μια τηλεφωνική κλήση από τον Λευκό Οίκο. Ήταν τότε που 3.600 επιβάτες είχαν κλειδαμπαρωθεί στο κρουαζιερόπλοιο Diamond Princess στον Ειρηνικό Ωκεανό. “Το πλοίο ήταν σε καραντίνα, αλλά το PCR test χρειαζόταν μια μέρα για να ‘βγάλει’ αποτέλεσμα. Έτσι ο ένας κολλούσε τον άλλον, με τις αρχές να μην μπορούν να καταλήξουν στο ποιος έπρεπε να μπει σε καραντίνα και ποιος όχι. Και ενώ ήταν όλοι σε απομόνωση, η μετάδοση δεν σταματούσε”.
O Peter Navarro, βοηθός Προέδρου επί Trump και ο Αμερικανός ανοσολόγος, ερευνητής εμβολίων και αξιωματούχος δημόσιας υγείας, Rick Bright τη ρώτησαν αν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το τεστ που είχε φτιάξει για τη γρίπη. Εξήγησε πως όχι. Μετά τη ρώτησαν αν μπορούσε να δημιουργήσει τεστ που να ενημερώνει για το αποτέλεσμα σε λίγα δευτερόλεπτα. Δέχθηκε την πρόκληση.
“Να θυμίσω πως τότε δεν ήξεραν οι επιστήμονες τι είναι ο SARS-CoV-2 και ο Covid-19, πώς προκύπτει ή πώς μεταδίδεται. Βρήκα ένα συνάδελφο, γιατρό, με γνώσεις επί του νέου αυτού ιού -είχε ασθενείς με Covid και τους παρακολουθούσε από την αρχή στην εντατική- και έναν κτηνίατρο”. Γιατί κτηνίατρο; “Οι κορονοϊοί εμφανίζονταν πιο έντονα στα ζώα έως τότε, οπότε είχε τη μεγαλύτερη εμπειρία επ αυτών”. Το τελευταίο μέλος της ομάδας που συγκρότησε ήταν “ένας ηλεκτρολόγος μηχανικός, με τον οποίον δουλεύουμε χρόνια μαζί”. Μελέτησαν ό,τι είχε δημοσιευθεί για τη γρίπη και τον Covid-19 και “καταλήξαμε σε τρία πιθανά στοιχεία. Φτιάξαμε έτσι, μια συσκευή με τρεις σχετικούς αισθητήρες. Τη δοκιμάσαμε και βρήκαμε τον τύπο του Covid” που όλως τυχαίος ήταν σαν το μικρό, ελληνικό, γράμμα ωμέγα (ω). “O γιατρός μας βοήθησε πολύ, καθώς βλέπαμε αν λειτουργεί το τεστ ή όχι, Μετά προχωρήσαμε σε δοκιμή που κάναμε σε ασθενείς με Covid και πνευμονία και είδαμε τη διαφορά σε αυτό που έδειχνε η συσκευή -την αλλαγή στα φυσικά χαρακτηριστικά του υλικού. Ήμασταν πλέον, βέβαιοι πως μπορούσαμε να μετρήσουμε τον κορονοϊό”.
Πλέον η κυρία Γκούμα δηλώνει με βεβαιότητα πως το τεστ της αναγνωρίζει τον ιό σε οποιαδήποτε μορφή
Βάσει μελετών, τα μοριακά να ‘χάνουν’ στο 80% των περιπτώσεων τις πρώτες ημέρες της νόσησης. “Δεν είναι το ίδιο ευαίσθητα τότε, με τις επόμενες μέρες”, λέει η κυρία Γκούμα, προσθέτοντας ότι “μπορεί να σου δώσει θετικό αποτέλεσμα και τρεις μήνες από όταν νόσησες. Το δικό μας τεστ δείχνει πότε αρχίζει και πότε τελειώνει η ασθένεια.
Στείλαμε αμέσως, την πατέντα στο FDA, αλλά μας είπαν πως κοιτούσαν μόνο τα μοριακά τεστ”. Μετά από πολλούς μήνες, τους είπαν πως κοιτούν τα εμβόλια και τα μοριακά τεστ. Η τελευταία ενημέρωση είναι πως κοιτούν και το τεστ αναπνοής.
Έχει μεσολαβήσει το ενδιαφέρον τεράστιων επιχειρήσεων τουρισμού και αθλητικών επιχειρήσεων εκ των κορυφαίων του πλανήτη, όπως είναι το NBA και το NFL, ενώ το τεστ το έχει ζητήσει και το Broadway -μεταξύ πάρα πολλών άλλων κολοσσών και χωρών. Με το τεστ που ανήκει στο πανεπιστήμιο στο οποίο ανήκει και η κυρία Γκούμα, μπορείς να κάνεις τα δέοντα και μετά να πας σε συναυλία, στο γήπεδο, να μπεις σε αεροπλάνο, να μείνεις σε ξενοδοχείο, να φας, να πιεις σε χώρους εστίασης κλπ, κλπ. Δηλαδή, με το τεστ αυτό μπορεί να ανοίξει όλη η οικονομία.
Αν περίμενε η Ελληνίδα επιστήμονας πως αυτό που ξεκίνησε ως εργαλείο για να περιοριστούν οι εκπομπές των εξατμίσεων των αυτοκινήτων της Ford θα γινόταν η λύση για την πανδημία; “Αυτή είναι η δουλειά του ακαδημαϊκού. Όταν κάνεις κάτι που σε ενδιαφέρει, μπορείς να το υπηρετείς για πάντα και να το εξελίσσεις”. Και έτσι να σώζεις και ζωές.