Του Χρίστου Καλαντζόγλου
Πριν από λίγες μέρες έκανε τον γύρο του κόσμου η είδηση ότι λόγω της κλιματικής κρίσης απειλείται η ναυσιπλοΐα στο Κανάλι του Παναμά. Τα περισσότερα κείμενα εστίαζαν στις συνέπειες που έχει στην παγκόσμια οικονομία η δυσλειτουργία του Καναλιού και όχι τόσο στις αιτίες που προκαλούν αυτό το πρόβλημα. Είναι προφανές ότι οι παράγοντες της οικονομίας ενδιαφέρονται πρωτίστως για την ευημερία των αριθμών, αλλά έχουμε περάσει στο στάδιο που η φύση ακυρώνει τα οικονομικά μοντέλα.
Οι αιτίες του προβλήματος στο Κανάλι του Παναμά είναι ανάλογες με αυτές που απειλούν να τινάξουν στον αέρα τα φιλόδοξα σχέδια της ΕΕ για την προστασία του κλίματος.
Οι Ευρωπαίοι, στο πλαίσιο αυτών των σχεδίων, έβαλαν στόχο να μειώσουν κατά 90% τις εκπομπές επιβλαβών αερίων λόγω των μεταφορών, μέχρι τα μέσα του αιώνα, στόχος που θα μπορούσε να επιτευχθεί στρέφοντας τις μεταφορές από το οδικό δίκτυο στο -μήκους 37.000 χιλιομέτρων- ποτάμιο σύστημα στη Γηραιά Ήπειρο.
Αλλά αυτός ο στόχος είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα επιτευχθεί εξαιτίας της ξηρασίας, που προκαλεί υποχώρηση της στάθμης των υδάτων στα ευρωπαϊκά ποτάμια – κάτι που έχει άμεσες συνέπειες και στην ευρωπαϊκή βιομηχανία που εξαρτάται από τα νερά των ποταμών.
Εάν εξακολουθήσει να μειώνεται η ροή των υδάτων στα ευρωπαϊκά ποτάμια, λόγω της κλιματικής κρίσης, ουδείς μπορεί να σχεδιάσει την σημαντική αλλαγή στο σύστημα μεταφορών.
Το καμπανάκι ήχησε από το 2018, αλλά ουδείς έδωσε σημασία
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι ήδη αισθητές στην γερμανική οικονομία, όπου εκφράζονται φόβοι για επιβράδυνση της ανάκαμψης. Κάτι που προκαλείται από τα προβλήματα στις μεταφορές μέσω του ποταμού Ρήνου, που είναι από τους πιο σημαντικούς υδάτινους δρόμους στην Ευρώπη.
Το θέμα δεν είναι καινούριο. Το 2018 και το 2022 η υποχώρηση των υδάτων στα ποτάμια υποχρέωσε πολλές εταιρίες να πάρουν τα φορτία από τα ποτάμια, καταφεύγοντας σε πιο περίπλοκα και ακριβά συστήματα μεταφορών.
Γι’ αυτό είναι έντονη η ανησυχία για την στάθμη των νερών στον Ρήνο και όπως δήλωσε ο Ρόμπερτ Έγκελινγκ, διευθυντής έρευνας και εκπαίδευσης στο κέντρο προστασίας της φύσης NABU, που βρίσκεται στο Μπίνγκεν της Γερμανίας, η κατάσταση γίνεται απρόβλεπτη στο προσεχές μέλλον, γεγονός που προβληματίζει τη βιομηχανία, τους αγρότες, το σύστημα μεταφορών ακόμα και το σύστημα ηλεκτροδότησης, καθώς τα πυρηνικά εργοστάσια χρειάζονται τα νερά των ποταμών για να λειτουργήσουν.
Αν δεν αποκατασταθεί η ροή των υδάτων στα μεγάλα ποτάμια της Ευρώπης «σε ένα εύλογο χρονοδιάγραμμα, τότε θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τα σχέδια για μεταφορές μέσω των ποταμών», προειδοποίησε ο Σάντορ Νέμετι, ερευνητής στο τμήμα προστασίας του περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, μιλώντας στο Politico.
Μπορεί οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών να σχεδιάζουν αύξηση των μεταφορών μέσω του ποτάμιου συστήματος κατά 25% μέχρι το 2030 και κατά 50% μέχρι το 2050, αλλά η πραγματικότητα είναι εξαιρετικά ανησυχητική, αφού η κλιματική κρίση μείωσε κατά 10% τις ποτάμιες μεταφορές το 2022, σε σχέση με το 2021, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat. Δηλαδή, οι τεχνοκράτες κάνουν σχέδια επί χάρτου, αλλά η εφαρμογή τους καθίσταται αδύνατη ακριβώς επειδή έχουμε φτάσει στο «και πέντε» της κλιματικής κρίσης.