Σε «ξεσκόνισμα» του σχεδίου αντιμετώπισης πιθανών κινδύνων οδηγούν τις ελληνικές Αρχές η πρόσφατη αποκάλυψη οπλοστασίου με χημικά όπλα στο Βέλγιο και οι επιθέσεις στο Παρίσι.
Τα σχέδια έκτακτης ανάγκης «Περσέας» και «Σώστρατος» αξιολογούνται σε σειρά ασκήσεων σε νοσοκομεία και στο ΕΚΑΒ. Την ίδια ώρα, ο ειδικός εξοπλισμός για απολύμανση πρόκειται να διασπαρεί σε όλες τις μεγάλες πόλεις, ώστε η ανταπόκριση να είναι άμεση.
Ολόκληρη η Ευρώπη βρίσκεται σε κινητικότητα. Προσωπικό του ΕΚΑΒ εκπαιδεύεται και συμμετέχει σε μεγάλες ευρωπαϊκές ασκήσεις, πολλές από τις οποίες έχουν ως θέμα τη βιοτρομοκρατία.
«Το σχέδιο ”Περσέας” προβλέπει και Χημικά, Βιολογικά και Ραδιολογικά Περιστατικά (ΧΒΡΠ)», σημειώνει στο «Εθνος» ο Νίκος Παπαευσταθίου, διοικητής του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ). Ποια μέτρα λαμβάνει η ελληνική πολιτεία; Ο διοικητής του ΕΚΕΠΥ εξηγεί:
«Κάνουμε τακτικές ασκήσεις, ώστε να είμαστε εξοικειωμένοι με όσα προβλέπουν τα σχέδια. Σε γενικές γραμμές, το προσωπικό είναι εκπαιδευμένο να αντιμετωπίσει παρόμοια περιστατικά, τουλάχιστον στα νοσοκομεία που βρίσκονται σε κεντρικά σημεία της χώρας».
Σε περίπτωση που το περιστατικό αφορά περιοχή με νοσοκομείο μικρότερης δυναμικότητας, υπάρχει ένα σχέδιο με το ΕΚΑΒ και με τον Στρατό, ώστε να γίνουν άμεσα διακομιδές σε μεγαλύτερους σχηματισμούς.
Προβλέπεται, επίσης, η αποστολή -σε αυτόματο χρόνο- ενισχύσεων σε ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό, όπως συμβαίνει με τις μονάδες ταχείας αντίδρασης του Στρατού. Για την όσο το δυνατό καλύτερη κάλυψη της χώρας, το ΕΚΕΠΥ αξιοποιεί την τεχνογνωσία και τον εξοπλισμό που απέκτησε η χώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες και ο οποίος δεν χρησιμοποιείται:«Το 2004 αποκτήθηκαν ειδικά μέσα, όπως τα κοντέινερ με αρνητική πίεση, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την απολύμανση των ανθρώπων που έχουν πέσει θύματα βιολογικού πλήγματος», σημειώνει ο κ. Παπαευσταθίου, για να εξηγήσει:
Τα κοντέινερ
«Πληροφορήθηκα ότι τέσσερα από αυτά βρίσκονται σε δημόσια νοσοκομεία, ενώ άλλα τέσσερα τα έχει ο Στρατός σε μονάδα της Αττικής. Σε συνεννόηση με τις Ενοπλες Δυνάμεις, τα κοντέινερ που έχει ο Στρατός θα τα διασπείρουμε σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, της Κρήτης και της Πάτρας, προκειμένου να θωρακίσουμε τη χώρα».
Η εξοικείωση με τον εξοπλισμό, τονίζει, είναι απόλυτα αναγκαία, ώστε να παρασχεθούν με τον καλύτερο τρόπο και με τη μεγαλύτερη ασφάλεια οι υπηρεσίες: «Τα νοσοκομεία θα αντιμετωπίσουν συνέπειες, αλλά στην πρώτη γραμμή βρίσκεται πάντα το ΕΚΑΒ», αναφέρει ο διοικητής του ΕΚΕΠΥ.
Το ΕΚΑΒ, σημειώνει, πρέπει να είναι κατάλληλα εξοπλισμένο και σε έναν βαθμό είναι, αλλά υπάρχουν περιοχές της χώρας όπου δεν υπάρχει ΕΚΑΒ ή δεν έχει αναπτυχθεί Ειδικό Τμήμα Ιατρικής Καταστροφών (ΕΤΙΚ).
Σε τι κατάσταση από πλευράς ετοιμότητας βρίσκεται το ΕΚΑΒ; Ο διευθυντής Ιατρικών Υπηρεσιών του Κέντρου, Δημήτρης Πύρρος, εξηγεί: «Το ΕΚΑΒ ξεκίνησε ενασχόληση ΧΒΡΠ στην προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Γιατροί και διασώστες είχαν πάει τότε στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες για να εκπαιδευτούν. Η πρόκληση είναι να κρατήσουμε τον μηχανισμό αυτόν ενεργό και αυτό συμβαίνει με διάφορους τρόπους και διάφορες αφορμές».
Σύμφωνα με τον κ. Πύρρο, η ίδια η ζωή κρατάει το προσωπικό σε ετοιμότητα, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει περιστατικά με μολυσματικές παθήσεις, όπως οι πολύ σοβαρές παθήσεις του αναπνευστικού SARS και MERS και ο ιός Εμπολα.
Εκπαίδευση
Δεν αρκούν, όμως, αυτά. Ειδική γιατρός και δύο διασώστες του ΕΚΑΒ βρίσκονται στην Αυστρία, όπου εκπαιδεύονται σε θέματα μεταξύ των οποίων η βιοτρομοκρατία. Πριν από έναν μήνα, ο κ. Πύρρος μετέβη στην Ιταλία, όπου ειδικοί από τρεις χώρες (Ισπανία, Γαλλία, Εσθονία) και ιατρικές μονάδες εκπαιδεύτηκαν σε «βιολογικό σενάριο». «Δεν ξέρουμε πότε θα χρειαστούμε τη γνώση και τον εξοπλισμό», αναφέρει ο κ. Πύρρος. Το προσωπικό του ΕΚΑΒ διαθέτει, πάντως, επαρκείς «λευκές» και «κίτρινες» στολές, όπως τις ξέρει ο κόσμος και είναι σε θέση να μετατραπεί -ανά πάσα στιγμή- κατάλληλα και ειδικό ασθενοφόρο.
Ετοιμοι ανά πάσα στιγμή διασώστες και ασθενοφόρα
Δύο πλήρως εξοπλισμένα οχήματα καταστροφών, με δυνατότητα μεταφοράς 12 διασωστών, και ένα κινητό κέντρο επιχειρήσεων βρίσκονται σε συνεχή ετοιμότητα στο ΕΚΑΒ.
Το προσωπικό του Κέντρου κρατάει «ζεστούς» και τους κινητήρες ενός ειδικά διαμορφωμένου ασθενοφόρου, το οποίο μπορεί να μεταφέρει άκρως μολυσματικά περιστατικά. Το όχημα είναι εσωτερικά καλυμμένο με πλαστικό, το οποίο αφαιρείται αμέσως μετά τη διακομιδή του ασθενούς.
Το κινητό κέντρο επιχειρήσεων διαθέτει τα πάντα: μετατροπείς ρεύματος κάθε τάσης, δορυφορικό τηλέφωνο και δυνατότητα σύνδεσης με το δίκτυο του ΟΤΕ. Το επιτελείο του ΕΚΑΒ που θα βρεθεί στο σημείο της καταστροφής ή του συμβάντος θα μπορεί να κατευθύνει τους πάντες, έχοντας πλήρη εικόνα για τα πάντα.
«Δεν αρκούν οι ασκήσεις, για να μείνουμε σε ετοιμότητα», σχολιάζει ο Δημήτρης Πύρρος. Χρησιμοποιούμε τον συγκεκριμένο εξοπλισμό σε πραγματικές συνθήκες δύο φορές τον χρόνο, στον μαραθώνιο και τον ημιμαραθώνιο της Αθήνας. Καλές οι ασκήσεις, αλλά η πραγματικότητα πολύ καλύτερη».
Οι κίνδυνοι
Σύμφωνα με τον κ. Πύρρο, υπάρχουν τόσες λεπτομέρειες που πρέπει να προσέξεις, ενώ το κυριότερο είναι να μην εκθέσεις το προσωπικό σε κίνδυνο: «Ο νεκρός διασώστης είναι κακός διασώστης», υπογραμμίζει ο διευθυντής Ιατρικών Υπηρεσιών του ΕΚΑΒ. Η μόνη προστασία, λέει, είναι η συνεχής εκπαίδευση και η καλή συνεργασία με τους άλλους κρίκους της αλυσίδας, που είναι το ΕΚΕΠΥ και το ΚΕΕΛΠΝΟ.
«Πρόβα» για επιθέσεις σε μεγάλες πόλεις και νησιά
Εντολή για συνεχείς ασκήσεις στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας έχει δώσει ο διοικητής του ΕΚΕΠΥ. Μεγάλες ασκήσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στην Τρίπολη, στο Ηράκλειο, στη Σύρο, την Κατερίνη και τη Λάρισα, με τους εργαζομένους να δηλώνουν πιο ασφαλείς. «Ορισμένα πράγματα πρέπει να τα προλαβαίνεις και όχι να τα αντιμετωπίζεις», αναφέρει ο διοικητής του ΕΚΕΠΥ, Νίκος Παπαευσταθίου:
«Συχνά μας απορροφά η καθημερινότητα, με όλες τις ελλείψεις και τα προβλήματα και δυσκολίες και δεν πηγαίνει καν το μυαλό μας στο πώς θα διαχειριστούμε έκτακτη κατάσταση ή κρίση. Το τραγικό είναι ότι ενώ υπάρχουν τέτοια σχέδια, σε πολλές περιπτώσεις το προσωπικό δεν γνωρίζει πώς να τα εφαρμόσει».
«Μαθαίνουμε απλά πράγματα, τα οποία μας βοηθούν να σωθούμε και στη συνέχεια να σώσουμε τους ασθενείς. Για να λειτουργήσουμε οι ίδιοι ασφαλώς και να μπορέσουμε στη συνέχεια να βοηθήσουμε άλλους ανθρώπους».
Τι περιλαμβάνουν
Σύμφωνα με τον κ. Παπαευσταθίου, τα νοσοκομεία είναι πολύ ιδιαίτεροι και ξεχωριστοί χώροι, διότι έχουν ανθρώπους που οπωσδήποτε θα χρειαστούν βοήθεια. Εχουν πληθυσμό που δεν είναι προβλέψιμος και μπορεί να είναι κυμαινόμενος, όπως συγγενείς, ασθενείς που πήγαν απλά για μια εξέταση, προμηθευτές και ιατρικοί επισκέπτες.
Οι ασκήσεις δείχνουν, για παράδειγμα, πώς να χρησιμοποιείς έναν πυροσβεστήρα για να σβήσεις έγκαιρα μια μικρή φωτιά. Δεν ζητούμε από κανέναν να κάνει τον ήρωα, διότι οι ήρωες δυστυχώς έχουν άσχημη κατάληξη.