Του Γιάννη Αγγελάκη
Η επιλογή της αυτο-εξορίας για κάποιους είναι πιο εύκολη από κάποιους άλλους.
Οι πλούσιοι μπορούσαν να αυτο-εξοριστούν σε παραδεισένια σπίτια σε εξωτικά νησιά ενώ άλλοι το μόνο που είχαν είναι ένα μικρό δωμάτιο σε ένα σπίτι γεμάτο ανθρώπους. Κάποιοι δε μπορούσαν να επιλέξουν την εξορία τους αφού έπρεπε να εργάζονται.
Καποιοι δεν έχουν σπίτι.
Πολλές φορές αυτοί που δεν έχουν σπίτι, δεν γεννήθηκαν και στη δική μας χώρα.
Η αδυναμία τους να μείνουν μέσα στα σπίτια που δεν έχουν ή η αναγκαστικότητα να βγουν έξω από τα τα σπίτια τους για να επιβιώσουν, επισύρει τιμωρίας. Οι ποινές επιβάλλονται για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο που αποτελεί η ύπαρξή τους.
Ο μέσος συμπολίτης μας νοιώθει ανασφάλεια για όσα του επιφυλάσσει το μέλλον και ακολουθεί πιστά τις συμβουλές των ειδικών. Εκνευρίζεται με όσους δε μπορούν να πειθαρχήσουν τους εαυτούς τους. Και οι φτωχοί που φταίνε για τη φτώχεια τους είναι τόσο απείθαρχοι.
Ο Όργουελ είπε ότι «οι άνθρωποι θεωρούν δεδομένο ότι έχουν το δικαίωμα να κάνουν κύρηγμα και να προσεύχονται γι’ αυτόν που το εισόδημά του πέφτει κάτω από ένα επίπεδο». Είπε επίσης ότι η ουσία της φτώχιας είναι ότι εξαφανίζει το μέλλον.
Όταν εισαι φτωχός και πεινασμένος τα σχέδια για το μέλλον δεν έχουν σημασία. Το μόνο που ενδιαφέρει τον πεινασμένο είναι να βρει τρόπο να γεμίσει το άδειο στομάχι του. Το σήμερα που ορίζεται από το στομάχι που είναι άδειο έχει μεγάλη σημασία, όχι το άγνωστο αύριο και ότι θα φέρει αυτό.
Η πανδημία του κορωνοϊού μοιάζει με τη φτώχεια από την άποψη ότι στερεί τον άνθρωπο από την ικανότητα να φαντασθεί το μέλλον.
Για τους ανθρώπους που ζουν μέσα στον φόβο και στην απελπισία, αυτό που έχει σημασία είναι να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα του σήμερα, γιατί η ανάλωση στο τι μπορεί να φέρει το μέλλον φαντάζει μία ανούσια χρονοτριβή και συγχρόνως η προοπτική του μέλλοντος είναι τρομακτική.
Αποτελεί συνθήκη επιβίωσης η αφοσίωση στο τώρα.
Όμως, η αίσθηση ενός άδειου στομαχιού που πρέπει να γεμίσει, είναι πιο δυνατή από τον κίνδυνο του κορωνοϊού.
Όταν ακόμα βρισκόμασταν στην πρώτη περίοδο της επιδημίας, ένας ποδοσφαιριστής που είχε μεγαλώσει μέσα στη φτώχια είχε πει ότι:
«Πεθαίνει περισσότερος κόσμος από πείνα, από φτώχεια, από βία και επειδή μένει στον δρόμο, απ’ ότι από έναν ιό».
Η δήλωση αυτή δημιούργησε αντιδράσεις. Θεωρήθηκε ότι η επισήμανση ότι η φτώχια είναι αιτία θανάτου δε θα έπρεπε να είχε γίνει τώρα. Ότι το να μιλάς για την πείνα εν μέσω της πανδημίας κατ’ ένα τρόπο υποβίβαζε την βαρύτητα που έπρεπε να δώσει ο άνθρωπος στην πανδημία.
Αλλά η δύναμη της πείνας είναι πιο δυνατη από οποιαδήποτε πανδημία. [5]
Η φτώχεια και η πανδημία είναι δύο φαινόμενα που μοιάζουν αλλά είναι ταυτόχρονα πολύ διαφορετικά.
Για τη φτώχεια και τις συνθήκες ζωής που συνεπάγεται μπορεί να κατηγορηθεί ο φτωχός, όμως για την πανδημία δε μπορεί να κατηγορηθεί ο άνθρωπος που ζει υπό το καθεστώς της.
Ο άνθρωπος της πανδημίας δε φταίει για τις πράξεις ενός θεού του οποίου οι βουλές είναι άγνωστες ή ενός ιού που δε λειτουργεί με βάση τις βουλές του ανθρώπου. Όμως ο φτωχός έχει την ευθύνη της φτώχιας του και των κακών αποφάσεών του, ακόμα και αν πολλές από τις λανθασμένες αποφάσεις του οφείλονται στην πείνα και στη φτώχια του. Συνεχίζει να λαμβάνει λανθασμένες αποφάσεις και υπό το καθεστώς της πανδημίας, γιατι το λάθος είναι αναγκαίο για την επιβίωσή του.
Το κήρυγμα που θα δεχθεί το θύμα της πανδημίας θα έχει στον πυρήνα του την κριτική της αδυναμίας του να υπακούσει. Πολλές φορές αυτοί που δε μπορούν να υπακούσουν λόγω των συνθηκών της ζωής τους είναι οι φτωχοί. Ο φτωχός θα κατηγορηθεί για τη φτώχεια του που γιγαντώνει τις συνέπειες της πανδημίας. Φταίει ο φτωχός για τη φτώχια του, οι κακές αποφάσεις που λαμβάνει, δε φταίει η πανδημία. Φταίει το θύμα της πανδημίας. Αυτός που φοβάται την πείνα περισσότερο από τον ιό.
Ο άνθρωπος μέσα στην πανδημία, είναι απόλυτα ξεκάθαρο, μοιράζεται την κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων που αποδέχονται ότι αυτό που προέχει δεν είναι τα σχέδια για το μέλλον.
Σταματά να σκέφτεται τις συνέπειες που θα έχουν στη ζωή του οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα, υπό το καθεστώς της πανδημίας. Όμως, κάποια στιγμή η πανδημία θα τελειώσει, οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα θα μείνουν μαζί μας για το μέλλον.
Σε αυτό διαφέρει η πανδημία από την φτώχια.
Οι πανδημίες αλλάζουν το μέλλον ενώ η φτώχεια είναι πάντα φτώχια. Ένα φαινόμενο για το οποίο ποτέ δε λαμβάνεται κανένα ουσιαστικό μέτρο πραγματικής αντιμετώπισής του, παρά μόνο από τους ίδιους τους φτωχούς που συνήθως πέρνουν λάθος αποφάσεις. Πέρνουν λάθος αποφάσεις όχι επειδή είναι ανίκανοι να λάβουν τις σωστές αποφάσεις αλλά επειδή είναι φτωχοί. Και οι πανδημίες εντείνουν τις αντιθέσεις, μεγαλώνουν το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Όσο δεν αντιμετωπίζεται η πανδημία, τόσο μεγαλώνει ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχιας, που εξ ανάγκης λαμβάνουν κακές αποφάσεις που επιδεινώνουν την κατάσταση. Όσο δεν αντιμετωπίζεται η φτώχια, τόσο οι συνέπειες της πανδημίας γίνονται πιο μεγάλες. Μαζί, παγιώνουν μία νέα κανονικότητα μεγαλύτερων αντιθέσεων που η σταθερότητά της διασφαλίζεται από την επιστημονική παρακολούθηση και την επιτήρηση.
Ο άνθρωπος αφοσιώνεται στο τώρα, αλλά το μέλλον αλλάζει.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
- Παίκτης Μπόκα για κορωνοϊό: Πεθαίνει περισσότερος κόσμος από την πείνα από έναν ιό, https://agonaskritis.gr/%cf%80%ce%b1%ce%af%ce%ba%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc%cf%80%cf%8c%ce%ba%ce%b1-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%bf%cf%81%cf%89%ce%bd%ce%bf%cf%8a%cf%8c-%cf%80%ce%b5%ce%b8%ce%b1%ce%af%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%cf%80/
Διαβάστε επίσης:
- Κορωνοϊός και τεχνολογία, το διπλό κύμα: Ζώντας στην πρώτη πανδημία της εποχής του απελευθερωμένου εαυτού και της εξ αποστάσεως λειτουργίας (1ο μέρος)
- Κορωνοϊός και τεχνολογία (2ο μέρος): Οι θεωρίες που κερδίζουν έδαφος
- Κορωνοϊός και τεχνολογία (3ο μέρος): Στην αναζήτηση ενός ασφαλούς καταφυγίου