Το αμφιλεγόμενο εναλλακτικό μοντέλο της Σουηδίας για την αναχαίτιση της πανδημίας του κορωνοϊού με τη διατήρηση σε λειτουργία των περισσότερων σχολείων, εστιατορίων και επιχειρήσεων, δεν κατάφερε να σώσει την οικονομία της.
Έχοντας καταγράψει την τελευταία εβδομάδα μια θλιβερή πρωτιά σε κατά κεφαλήν θανάτους στην Ευρώπη με 374 νεκρούς ανά εκατομμύριο πληθυσμού (54 στη γειτονική Φινλανδία), η σκανδιναυική χώρα ετοιμάζεται τώρα για τη χειρότερη ύφεση στη μεταπολεμική περίοδο, της τάξης του 7% όπως ανακοίνωσε χθες η υπουργός Οικονομικών Μαγκνταλένα Άντερσον. Ενώ λίγη ώρα αργότερα η αρμόδια υπηρεσία παρακολούθησης του κρατικού χρέους αποκάλυπτε ότι ο δανεισμός της Σουηδίας εκτοξεύτηκε κατά 30 φορές για να καλύψει έκτακτες δαπάνες την ώρα που οι απώλειες θέσεων εργασίας καταγράφουν ρεκόρ. Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι το 40% των επιχειρήσεων στον τομέα παροχής υπηρεσιών στη χώρα φοβούνται μήπως χρεοκοπήσουν.
Πολλά έχουν γραφεί για την πιο «ανοιχτή» σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, προσέγγιση της Σουηδίας στη μάχη κατά του νέου κορωνοϊού. Αν και κατέγραψε τον Απρίλιο τον μεγαλύτερο μηνιαίο αριθμό νεκρών εδώ και 27 χρόνια ορισμένοι θεωρούσαν ότι τουλάχιστον θα απέφευγε τα χειρότερα η οικονομία της. Όμως τα τελευταία στοιχεία ήρθαν να τους διαψεύσουν. Όπως παραδέχθηκε η υπ Οικ της Σουηδίας, η χώρα της βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με μια «βαθιά οικονομική κρίση» κι η ύφεση βαθαίνει «ταχύτερα απ’ ό,τι αναμέναμε». Ο επικεφαλής οικονομολόγος της υπηρεσίας κρατικού χρέους στη Στοκχόλμη, Μάρτεν Μπγιέλερουπ λέει ότι κατά τη γνώμη του η Σουηδία θα τα πάει «κάπως καλύτερα» από άλλες χώρες, ομολόγησε, όμως, ότι η διαφορά θα είναι πολύ μικρή.
H σουηδική οικονομία στηρίζεται στις εξαγωγές
Η Σουηδία επέτρεψε να συνεχίσουν να λειτουργούν στη διάρκεια της πανδημίας εστιατόρια, γυμναστήρια και σχολεία, βασιζόμενη σε μεγάλο βαθμό στην αίσθηση ευθύνης των πολιτών να τηρήσουν μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Ωστόσο, η οικονομία της, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο εμπόριο, δεν κατάφερε να αντέξει το παγκόσμιο σοκ που προκάλεσαν τα περιοριστικά μέτρα, τα οποία επιβλήθηκαν σε μεγάλο μέρος του πλανήτη. Κι όπως σημειώνει ο Ντέιβιντ Όξλεϊ της Capital Economics, η σουηδική οικονομία «θα περιορίζεται από την ανάκαμψη στην υπόλοιπη Ευρώπη λόγω της εξάρτησής της από την ζήτηση [αγαθών] στο εξωτερικό.
Σχεδόν το ήμισυ του ΑΕΠ της Σουηδίας προέρχεται από τις εξαγωγές και ορισμένες γνωστές εταιρείες της, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Volvo και η Electrolux αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε περικοπές χιλιάδων θέσεων εργασίας λόγω της μείωσης της ζήτησης.
Πενιχρά τα οφέλη για την οικονομία από την εναλλακτική προσέγγιση της Σουηδίας
Η κυβέρνηση της Σουηδίας επιμένει ότι δεν προέταξε τη διάσωση της οικονομίας από τη σωτηρία ανθρώπινων ζωών με τη στρατηγική που ακολούθησε κατά της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά, όπως υποστήριξε ο επικεφαλής επιδημιολόγος της, Άντερς Τέγκνελ, η εναλλακτική αυτή προσέγγιση είναι πιο βιώσιμη όταν αντιμετωπίζει κάποιος έναν ιό, που πιθανώς θα είναι μαζί μας μακροπρόθεσμα.
Τη θεωρία του την ασπάζονται σε μεγάλο βαθμό οι Σουηδοί, ενώ απέσπασε επαινετικά σχόλια και από τον επικεφαλής του προγράμματος εκτάκτων υγειονομικών καταστάσεων του ΠΟΥ, Μάικλ Ράιαν, ο οποίος είπε πρόσφατα ότι «αν πρόκειται να οδηγηθούμε σε μια νέα κανονικότητα, υπό πολλές απόψεις η Σουηδία αντιπροσωπεύει ένα μοντέλο του μέλλοντος».Προς το παρόν, ωστόσο, το πείραμα της Σουηδίας υποδεικνύει ότι τα οικονομικά οφέλη είναι πενιχρά, όταν αποφασίζει μια κυβέρνηση να αφήσει ανοικτή την οικονομία στη διάρκεια μιας πανδημίας.