Εμπόδια, «αγκάθια» και αστερίσκοι ξεπροβάλλουν τώρα σε δύο κομβικά ενεργειακά μέτωπα της Κρήτης, αυτά της έρευνας και αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και της ηλεκτρικής διασύνδεσης του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών έβγαλε «κόκκινη κάρτα» στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των ερευνών για υδρογονάνθρακες στη θαλάσσια περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Οι σεισμολόγοι του Ινστιτούτου χαρακτηρίζουν επί της ουσίας «τρύπια» τη μελέτη, θεωρώντας πως έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό ο σημαντικός παράγοντας των σεισμών και της σεισμικής επικινδυνότητας στη συγκεκριμένη περιοχή, και ζητούν από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων να την αποσύρει, ώστε να γίνουν οι αναγκαίες βελτιώσεις-τροποποιήσεις και προσθήκες.
Την ίδια ώρα, «κόκκινη κάρτα» έχουμε από την Κομισιόν στην απόφαση της απευθείας ανάθεσης της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης από τη ΡΑΕ στον ΑΔΜΗΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά να «παγώσει» η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης μέχρι το τέλος του χρόνου (2018), οπότε και λήγει η προθεσμία που έχει δοθεί στον EuroAsia Interconnector για να εμπλακεί στο έργο, μπαίνοντας μέτοχος στην εταιρεία που θα φτιάξει το «μεγάλο» καλώδιο…
Οι δύο αυτές παρεμβάσεις, από τη μια του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών για τα κοιτάσματα και από την άλλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το «μεγάλο» καλώδιο, δε συνιστούν βεβαίως μπλόκο στα δύο κομβικά αυτά ενεργειακά ζητήματα. Εγείρουν, ωστόσο, έντονο προβληματισμό και ερωτηματικά, ενώ μένει να διαφανεί στην πράξη σε τι βαθμό ακριβώς θα επηρεάσουν ή θα βάλουν «φρένο» στις εξελίξεις…
Ας τα δούμε όμως αναλυτικά…
Ως γνωστόν, στα τέλη Ιουλίου η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Α.Ε., ως Αρχή σχεδιασμού του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές «νοτιοδυτικά Κρήτης» και «δυτικά Κρήτης», δημοσίευσε προς δημόσια διαβούλευση με το κοινό τη σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η οποία εκπονήθηκε από ανεξάρτητο φορέα.
Η μελέτη περιλαμβάνει εκτενή καταγραφή των χαρακτηριστικών της περιοχής, αναλύει τους πιθανούς κινδύνους κατά τη διάρκεια των ερευνών ή/και της εκμετάλλευσης και υποδεικνύει μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την ασφάλεια της περιοχής.
«Καμπανάκι» σεισμολόγων
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης λοιπόν, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών «ακτινογράφησε» το περιεχόμενο της μελέτης.
Με ανοικτή επιστολή προς τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων, ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθηγητής Άκης Τσελέντης, κοινοποιεί τις παρατηρήσεις του Ινστιτούτου στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σχετικά με την έρευνα υδρογονανθράκων νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης.
Η επιστολή-θέση του Γεωδυναμικού είναι, ωστόσο, καταπέλτης για τη στρατηγική μελέτη των ερευνών υδρογονανθράκων στην Κρήτη!
Ο κ. Τσελέντης χτυπά ευθέως «καμπανάκι», επισημαίνοντας πως η παρούσα ΣΜΠΕ παρουσιάζει «μεγάλες ελλείψεις σε ό,τι αφορά τη σεισμικότητα της περιοχής ενδιαφέροντος, αφού δεν έχει λάβει καθόλου υπόψη της κρίσιμα ερευνητικά αποτελέσματα σχετικά με την επαναληψιμότητα των μεγάλων (M≥8) σεισμών στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης».
«Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τα δεδομένα ανυψωμένων παλαιοακτών από την Κρήτη δείχνουν ότι τα τελευταία περίπου 50 χιλιάδες χρόνια τα σεισμικά ρήγματα δυτικά/νοτιοδυτικά του νησιού έχουν παράξει πολύ περισσότερους μεγασεισμούς (M≥8) στην περιοχή σε σχέση με ό,τι πιστευόταν μέχρι πρόσφατα, και με εξαιρετικά μεγάλη μεταβλητότητα στον χρόνο επανάληψής τους (έρχονται κατά σμήνη)».
Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα μέσους ρυθμούς επανάληψης μεγασεισμών στην περιοχή της Κρήτης ακόμη και μικρότερους από 400 χρόνια (Mouslopoulou et al., 2015b). Δεδομένου ότι έχουν περάσει περισσότερα από 1.600 χρόνια από τον μεγάλο σεισμό M>8 του 365 μ.Χ., που έλαβε χώρα δυτικά της Κρήτης, η ανάγκη ενσωμάτωσης αυτών των αποτελεσμάτων στην υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ είναι επιτακτική», υπογραμμίζει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο και σημειώνει ακόμα: «Οι μεγάλοι (Μ>8) σεισμοί που καταγράφηκαν στην Κρήτη δεν έσπασαν τη ραφή των τεκτονικών πλακών, όπως συμβαίνει συχνά σε τυπικές ζώνες υποβύθισης παγκοσμίως, αλλά σε splay faults, δηλαδή σε ρήγματα-παρακλάδια, τα οποία αυξάνουν κατά πολύ τη σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής, αφού είναι πιο επιφανειακά, έχουν μεγαλύτερη κλίση και συνεπώς είναι ικανότερα να δημιουργήσουν τσουνάμι».
Για τους παραπάνω λόγους, το Ινστιτούτο Γεωδυναμικής προτρέπει τις αρμόδιες Αρχές και την ΕΔΕΥ να προχωρήσουν στην αναθεώρηση/βελτίωση της «ελλιπούς», όπως κρίνεται, Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τις περιοχές «νοτιοδυτικά της Κρήτης» και «δυτικά της Κρήτης».
Νέες περιπέτειες για το «μεγάλο» καλώδιο
Την ίδια ώρα, «φρένο» στους χειρισμούς της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας γύρω από το «μεγάλο» καλώδιο της Κρήτης βάζει η Κομισιόν! Το έργο της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα φαίνεται να μπλέκει ξανά σε περιπέτειες, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε διάβημα διαμαρτυρίας προς τη χώρα μας, διατυπώνοντας ενστάσεις για την ανάθεση του έργου από τη ΡΑΕ στην ανώνυμη εταιρεία ειδικού σκοπού «Αριάδνη Interconnection», που δημιούργησε ο ΑΔΜΗΕ. Για του λόγου το αληθές, η Κομισιόν έστειλε ηλεκτρονική επιστολή σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (ΡΑΕ, Ρυθμιστική Αρχή Κύπρου, ΑΔΜΗΕ, EuroAsia Interconnector κ.λπ.), στην οποία καθιστά σαφές ότι η ΡΑΕ δεν μπορεί, έως το τέλος του χρόνου που έχει δοθεί προθεσμία στην EuroAsia Interconnector, να αναθέσει τη διασύνδεση Αττικής-Κρήτης σε άλλο φορέα.
H επιστολή αναφέρει ότι κακώς η ΡΑΕ παράβλεψε τους κώδικες νομοθεσίας και προχώρησε στη σχετική απευθείας ανάθεση προς τον ΑΔΜΗΕ, με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η ένταξή του ως Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), με τη χρήση δηλαδή των κοινοτικών πόρων. Ουσιαστικά, με το διάβημα αυτό η πλευρά των Βρυξελλών ζητά να «παγώσει» η διαδικασία μέχρι το τέλος του χρόνου (2018), οπότε και λήγει η προθεσμία που έχει δοθεί στον EuroAsia Interconnector. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως προειδοποιεί ευθέως η Κομισιόν, το έργο θα αποκλειστεί από τη διαδικασία του PCI, που εξασφαλίζει η κοινοτική χρηματοδότηση.