Σημαντικά ήταν τα συμπεράσματα της 2ης Επιστημονικής Διημερίδας για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης στην νοσηρότητα και στο περιβάλλον, που πραγματοποιήθηκε στην Ιεράπετρα με πρωτοβουλία της Επιτροπής Υγείας του Δήμου και του Ιατρικού Συλλόγου Λασιθίου
Συντονιστής της διημερίδας ήταν ο πρόεδρος της Επιτροπής Υγείας Ιεράπετρας και αντιπρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λασιθίου κ. Αντώνης Πετράς.
Παρευρέθησαν και χαιρέτισαν ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λασιθίου κ. Κωνσταντίνος Νικολαράκης, ο αντιδήμαρχος Ιεράπετρας κ. Αργύρης Πανταζής, ο πρόεδρος και αντιπρόεδρος της ΕΑΣ Ιεράπετρας κ.κ. Νίκος Δασκαλάκης και Μπάμπης Δραγασάκης, ο πρώην αντιπεριφερειάρχης Υγείας κ. Μανόλης Κλώντζας, ο βουλευτής Λασιθίου κ. Εμμανουήλ Θραψανιώτης, εκπρόσωπος της Ιεράς Μητρόπολης Ιεράπετρας, ο πρόεδρος φίλων του νοσοκομείου Ιεράπετρας και πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Ιεράπετρας κ. Ανδρέας Μαμαντόπουλος, παραγωγοί, τεχνικοί σύμβουλοι και εκπρόσωποι ομάδων παραγωγών, βιοκαλλιεργητών, του αγροτικού συνεταιρισμού «Ανατολή» και των εμπόρων κηπευτικών στις λαϊκές αγορές. Χαιρετισμό έστειλε επίσης ο πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ και Επιστημονικός Συνεργάτης του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» κ. Νίκος Κατσαρός.
Στις 29 Απριλίου 2017, επιστήμονες της Βιολογίας, Βιοχημείας, Γεωπονίας, Διατροφής και Τοξικολογίας παρουσίασαν στοιχεία για τη μακροχρόνια έκθεση σε δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων μέσω της διατροφής ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες, το υπάρχον σύστημα ελέγχου υπολειμματικότητας στα τρόφιμα, την αυξανόμενη ζήτηση των καταναλωτών σε κηπευτικά μέσω λαϊκών αγορών και Super Markets.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε τεχνικές ορθής διαχείρισης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, στην ενημέρωση των ψεκαστών από τις ετικέτες, στη συμμόρφωση των ψεκαστών στα μέτρα ατομικής προστασίας και στην ορθή διαχείριση των κενών συσκευασίας και των υπολειμμάτων ψεκαστικών υγρών.
Επίσης, έγινε ενημέρωση για την ιστορία, τα είδη και τη τοξικότητα των φυτοφαρμάκων, την εργαστηριακή πρόοδο με τη παρουσίαση μελετών για την εκτίμησης της έκθεσης του πληθυσμού σε φυτοπροστατευτικές ουσίες, ιδιαίτερα σε περιοχές με εντατικές καλλιέργειες.
Ο πρόεδρος της ΕΑΣ Ιεράπετρας, εκπρόσωποι των ομάδων παραγωγών και δημοτικής αρχής ανέφεραν ιστορικά δεδομένα οργάνωσης παραγωγής, αριθμού παραγωγών, αναλυτική περιγραφή των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ειδών κηπευτικών και άλλων προϊόντων, ανάλυση αξίας παραγωγής, κόστους, κέρδους, ανά στρέμμα και είδος καλλιέργειας σύγκριση οικονομικών μεγεθών συμβατικής και βιολογικής καλλιέργειας, με αναφορά τόσο στους ελέγχους πιστοποίησης των παραγόμενων προϊόντων, όσο και στην εφαρμογή χημικών και μη χημικών μεθόδων καταπολέμησης εχθρών στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες τα τελευταία χρόνια.
Εκφράστηκε η ανησυχία των παραγωγών και των εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης για τις παρούσες συνθήκες έντονης οικονομικής κρίσης, ανταγωνισμού με άλλες περιοχές παραγωγής κηπευτικών, αύξησης του κόστους παραγωγής, των δυσμενών δημογραφικών δεικτών, των επιβαρυντικών για την υγεία συνθηκών εργασίας μέσα στα θερμοκήπια.
Αναφορές έγιναν για τη μείωση του αριθμού ιδιοκτητών-καλλιεργητών, της σοβαρής έλλειψης κρατικής έρευνας, εκπαίδευσης και οικονομικής στήριξης.
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράστηκε για την επιπόλαιη δημοσιογραφική προβολή των προβλημάτων του πρωτογενούς τομέα, αλλά και γα το μέλλον των θερμοκηπίων στην Ιεράπετρα από το συνδυασμό της γήρανσης του αγροτικού πληθυσμού, της ανησυχητικής μείωσης εισόδου νέων ελλήνων παραγωγών στη θερμοκηπιακή καλλιέργεια.
Τονίστηκαν οι αρνητικοί παράγοντες από τη γραφειοκρατία και τις αδυναμίες των κρατικών υπηρεσιών για ένταξη νέων καλλιεργειών στο σύστημα, την ανεπάρκεια ασφάλισης των παραγόμενων ευαίσθητων και εκτός εποχής κηπευτικών από τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής όπως τις αυξανόμενες φυσικές καταστροφές, την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας ατμόσφαιρας και των νέων εχθρών στις καλλιέργειες
Στις 30 Απριλίου 2017, επιστήμονες της Χημείας, Εμβρυολογίας και Ιατρικής παρουσίασαν τεκμηριωμένα στοιχεία για τους μηχανισμούς και τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα από πρόσφατες μελέτες σε ομάδες πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής, με ιδιαίτερη αναφορά στη συσχέτιση έκθεσης σε χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα και της υπογονιμότητας, των συγγενών ανωμαλιών, της θνησιμότητας και της καταγραφής νέων περιστατικών καρκίνων.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε σε πρόσφατες μελέτες και ερευνητικές εργασίες για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης στο περιβάλλον και στις καλλιέργειες, με επίκεντρο το καλλιεργούμενο έδαφος, τους υδροφορείς και στη διαχρονική ποιοτική επιβάρυνση του νερού άρδευσης, των φρεάτιων και βαθύτερων υδροφορέων.
Η φιλοξενία, η προσφορά όλων των απαραίτητων μέσων, η συνεργασία με τις υπηρεσίες του Δήμου και το κλίμα συζήτησης έγιναν με υποδειγματικό τρόπο, έδωσαν τη δυνατότητα για την επιτυχή παρουσίαση όλων των ομιλητών και των παρεμβάσεων των παρευρισκομένων και άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις σε όλους. Στις 30 Απριλίου το πρωί πραγματοποιήθηκε επίσκεψη σε θερμοκηπιακή μονάδα παραγωγής εξαγώγιμης πιπεριάς με την ευγενική προσφορά του κ. Δραγασάκη Μπάμπη, αντιπροέδρου της ΕΑΣ Ιεράπετρας.
Από τα συμπεράσματα των επιμέρους παρουσιάσεων και μετά από ενεργό συμμετοχή εκπροσώπων παραγωγών, εμπόρων τεχνικών συμβούλων, αυτοδιοικητικών και πολιτών διαμορφώθηκαν και έγιναν ομόφωνα αποδεκτά τα παρακάτω γενικά συμπεράσματα:
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Α. ΥΓΕΙΑ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ:
• Ανάγκη περιοδικού ελέγχου της υγείας των επαγγελματιών ψεκαστών.
• Τακτικοί εδαφολογικοί και υδροβιολογικοί έλεγχοι για ρύπους και φυτοφάρμακα.
• Επιδημιολογικές μελέτες διερεύνησης συσχέτισης έκθεσης σε φυτοφάρμακα με αύξησης της νοσηρότητας, της θνησιμότητας και της υπογονιμότητας σε περιοχές με εντατικές χημικές καλλιέργειες.
• Δημοτικό πρόγραμμα ανακύκλωσης κενών συσκευασίας φυτοπροστατευτικών προϊόντων και εφαρμογή του μέτρου σε όλη τη περιφέρεια της Κρήτης.
• Μέτρα ελεγχόμενου περιορισμού χρήσης φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες και χορήγηση τους μόνο σε πιστοποιημένους ψεκαστές κατά προτίμηση με συνταγογράφηση.
• Καταγραφή και αξιολόγηση από φορείς της Δημόσιας υγείας των ετήσιων ποσοτήτων χρησιμοποιούμενων φυτοφαρμάκων καθώς και των οξέων και χρόνιων διαγνωσμένων περιστατικών έκθεσης.
• Μέτρα πρόληψης της επιπλέον έκθεσης από φυτοφάρμακα των επαγγελματιών ψεκαστών, του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
• Άμεσα μέτρα ανάταξης των επιπτώσεων της μακροχρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα και των δυσμενών συνθηκών θερμοκηπιακής εργασίας στους τομείς μείωσης χρήσης φυτοφαρμάκων, διαχρονικής αύξησης υπογονιμότητας, νοσηρότητας, θνησιμότητας και καταγραφής νέων κρουσμάτων καρκίνου και στα δύο φύλα σε περιοχές με εντατικές χημικές καλλιέργειες.
• Συνεργασία φορέων υγείας, περιβάλλοντος, εκπροσώπων αγροτικών συνεταιρισμών, ομάδων παραγωγών, γεωπόνων, τεχνικών συμβούλων παραγωγής, αυτοδιοίκησης, επιστημόνων υπηρεσιών υδρογεωλογίας, εδαφολογίας, ιδρυμάτων έρευνας και τεχνολογίας, αρμοδίων διευθύνσεων ΥΠΑΑΤ, Υπουργείων Υγείας και Περιβάλλοντος σε ζητήματα διαχείρισης των φυτοφαρμάκων.
• Μέτρα βελτίωσης ποιότητας ζωής, συνθηκών εργασίας και ποιότητας ζωής αλλοδαπών εργατών γης.
• Έκδοση ειδικού φυλλαδίου από τον Ιατρικό Σύλλογο Λασιθίου με τις περιλήψεις των παρουσιάσεων και τα συμπεράσματα της διημερίδας για ενημέρωση αγροτών και πολιτών.
• Επανάληψη τέτοιων εκδηλώσεων στο μέλλον στην Ιεράπετρα.
Β. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ – ΕΡΕΥΝΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:
• Παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις κρατικής έρευνας, εκπαίδευσης αγροτών και παροχής κινήτρων στους νέους αγρότες εντατικών καλλιεργειών.
• Οι καλλιεργητές της Ιεράπετρας σε αντίξοες συνθήκες παράγουν πιστοποιημένα εξαγώγιμα αγροτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας.
• Δημιουργία ερευνητικού και εκπαιδευτικού Γεωργικού Ινστιτούτου με έδρα την Ιεράπετρα.
• Σχέδιο ανασυγκρότησης γεωργικού τομέα, με ενιαίο καλλιεργητικό πλάνο, νέο αγροδιατροφικό μοντέλο με πιστοποιημένα και ποιοτικά προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης στη βάση της κρητικής διατροφής.
• Ενεργειακή αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και βιομάζας από φυτικά, κτηνοτροφικά και οικιακά υπολείμματα της ευρύτερης περιοχής Ιεράπετρας.
• Ιδιαίτερα μέτρα διασφάλισης της αξιόπιστης, υπεύθυνης, επιστημονικής ενημέρωσης των δημοσιογράφων των ηλεκτρονικών και έντυπων ΜΜΕ.
• Συμμετοχή σε ειδική συνεδρία σε Συνέδριο της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης το Δεκέμβριο 2017 για τα 30 χρόνια από την ίδρυση της, εξ αιτίας της κοινωνικής ανάγκης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών στη λήψη μέτρων περιορισμού και ανάταξης συνεπειών της μακροχρόνιας έκθεσης σε ανθρωπογενείς βλαπτικούς παράγοντες.
• Ένταξη της πρόληψης έκθεσης μέσω της διατροφής και από μη ορθή χρήση των φυτοφαρμάκων σε μαθητές Γυμνασίου κατά τη διάρκεια της θεματικής εβδομάδας σε θέματα υγείας και περιβάλλοντος.
Να δοθούν τα συμπεράσματα της διημερίδας στα ΜΜΕ.
Τα ειδικά επιστημονικά συμπεράσματα και η αξιολόγηση των κινδύνων από τη μακροχρόνια έκθεση σε φυτοφάρμακα στη περιοχή της Ιεράπετρας, τα επεξεργάζεται η Επιστημονική Επιτροπή της Διημερίδας και θα δοθούν στη δημοσιότητα από τον Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής,
Ακαδημαϊκό και Καθηγητή κο Τσατσάκη Αριστείδη.