Του Στεφανή Λυραντωνάκη *

Και οφέτος έκαμα το σεργιάνισμα μου εις τα ανάπλαγα του Νομού μας και μολύβωσα αξεμούριστα τα γίβεντα των χαροκοπιών. Κρητικές βραδιές,πανηγύρια και χοροεσπερίδες μαζώξανε μιλιούνια ντόπιων και ξενομπάτηδων απού ρέγονταν να γλεντίσονε γροικώντας ασίλιες όρτσες, γευματίζοντας κρητικά εδέσματα. Ετούτονα εμπόριες να παντήξεις εις σε έλιγα γλέντια και πρέπει να δώκουμε τα συχαρίκια για την περιποίηση εις τα χωριά των Κεραμειών,τσι Θερισσιανούς, το Ανατολικό  Σέλινο, τσι Σφακιανούς του αοριού(αν και το ξαθέρι ντους η γιορτή τση Γραβιέρας δεν εγίνηκε εις τα Ανωπολίτικα)και αριφνισμένα εις την ενδοχώρα των Κισσαμίτικων,Μουσούρων.Από την άλλη μπάντα τα πλια πολλά εις τη Χώρα και απού διοργανώνουνε τοπικές ομάδες  γυρένε πέντε-έξε φράγκα αεριτζίδικα για την είσοδο και απόης πουλούνε σουβλάκια, μπίρες ,σκότσια και βότικες με ξηροκάρπια και ξενοιάζουνε μήδε να στέξεις λαβέτζι, μήδε να τσουκνιάσει το πιλάφι, μονάχα η κονόμα.

Το λοιπός, για το χατήρι νιούς μουσαφίρη ευρέθηκα εις σε ένα γλέντι στα ανατολικά Αποκορωνιώτικα απού μασκαρεύανε πως με είκοσι φράγκα θα έει φαητό και πιοτί αλλά αντ’αυτού εδούδανε δυο-τρία σουβλάκια γή μπριτζόλα και μια μπίρα. Εις τη ζυγιά των οργάνων ήντονε ένας νιος βιολάτορας από τα κισσαμίτικα με ενά τεχνίτη λαγουθιέρη  και λέω μπάρες μου απής και δεν εφάαμε θα σύρουμε κιανένα ζάλο αλλά κειοσάς αντί  για σκοπούς εντάκαρε και χούβιζε, ενώ σαν ερχόντανε σε όρεξη τσαρχάλιζε ώσαν να είναι όφις απού κροταλίζει. Έκαμα και σεΐρι,όντε στέλιωνε μαντινάδες  απού παινούσε το ξεδιαλεκτό κρασί του χωριού αλλά κρασί δεν υπήρχε μοναχά μπίρες , βότικες και σκότσια, ενώ  δεν εμπόριες παρά να τσιμογελάσεις ωσάν φουγκράστηκα στις μαντινάδες για καπετανιά και αντρειά, ενώ εθόριες απόξω μια μπατούλια μούρκια,μέγαρα-βίλες ξεπουλημένα εις τσι ξένους. Εκειά πέρα απου εξεσέλωσε ντίπι ο καπετάνιος-βιολάτορας ήντονε όντε «ετραγούδιε» με μια μαντινάδα από το σωρό για τσι επιδοτήσεις και έσυρε και μια μουγκιά «ΟΠΕΚΕΠΕ», τάξε πως να είσαι μαϊμούνι είναι η ύψιστη αξία των Κρητικών, μοτσάροντας πολλών λογιών τσι προγόνους απού θυσιαστήκανε για να έχομε λευτεριά, τιμή και αξιοπρέπεια. Μιας κοπανιάς  οι γλεντιστάδες απού ήντονε στην πλειονότητα κοπελούρια, στέξανε τρουλιά με κουθιά μπίρας και καλούσανε αναμεταξύ τους κούπες, οπότες ντακάρανε να ξερνοβολούνε και τσι βολοσέρνανε ξεκουρουνιασμένους τση μεθιάς. Εις το χοροστάσι επάλι το τερτίπι ήντονε σερτά απού σχοράρανε στον Β’ Λουσακιανό σκοπό γή «Μαδάρες μου χανιώτικες»όπως τονέ λένε όξω τση Κισσάμου και απόης κουλουμούντρια με χουβές των οργανοπαικτών «αψηλά αψηλά» και κούρταλα των αποδέλοιπων χορευτάδων, ενώ οι ντελίνες σβουρίζανε ωσάν τσι μπαλαρίνες. Σταθερά,κλουθούσε  μαλεβυζιώτης  έτσα απού εθάρρουνε κιανείς πως βρίστεται  εις τα Καστρινά. Οφέτος , σοντηρούσα καταλύσανε και τα ασκιά από ρίφι εις τσι ασκομπαντούρες και βάζουνε ένα μαυρούφασμα, αλλαξοσύρισαν το όργανο και εις τη φωνή και εις την όψη ,ωσάν των σκοτσέζων την γκάιντα. Πριχού μολάρω εντάκαρανε και τα νησιώτικα τση σειράς, με ένα βρούχο να γροικάται από τα μπουγαριά, μοναχά τα λέλουδα εξελείπανε για να θαρρείς πως είσαι σε κιανένα ξενυχτάδικο με μπουζούκια.

Μια άλλη βολά έκαμα απόφαση  μετά από κάλεση μπαρήδων,να πορίσω εις τα καστελιανά για την αναπαράσταση του κρητικού γάμου. Ζαμάνια είχα μπαντονιάρει  εκειά πέρα τσι μαγατζέδες αναθυμούμενος τσι αμπωχτές ντους,8-9 φράγκα γυρεύανε το σκουτέλι το πιλάφι με ένα φελάκι βραστό κρέγιας. Σαν απόφταξα  γροίκησα δυο-τρεις όρτσες και προβάλλανε οι ζαφτιγιέδες. Εδώκανε  μαθές χαμπέρι οι νταμπήδες των τσουριστών, μην ανοχληστούνε με τσι βεγγέρες των ντόπιων και δεν ημπορούνε να θέσουνε.Έτσα, εσχόλασε και ο κρητικός γάμος με τσι τρεις ζυγιές οργάνων να πομένουνε με την όρεξη. «Εγούγια μας» βαταλάλησα, ίντα θα ήλεγε ο Κουνέλης, ο Ναύτης, ο Μαύρος γή ο Μεγάλος Μάνος Κατράκης ανέ ζιούσανε και θορούσανε που κατηντήσανε την Πρωτεύουσα τση Κισσάμου. Άλλη μια φορά ετούτανε τα ξεγιβεντίσματα φανερώσανε πως πλησιαίνει η φάρα των παραδόπιστων,απού δεν μπαντέρνει ντίπι μήδε από πολιτισμό μήδε από αξίες. Πρεκατσάρονται να αποβγάλουνε την ταυτότητα μας, την ιστορία και να πομείνουνε με τα κακομούντρουλα μέγαρα ντους και να μαγαρίζουνε τσι γιαλιές με τσι ομπέλες και τσι καθιές ντους. Δεν νογούν πως δίχως τα πανηγύρια, τα γλέντια και τσι φυσικές ομορφιές του τόπου, δεν θα πατεί άνθρωπος για να ξανοίγει μια τσουριστική χαβούζα, όπως θένε ετούτοι οι «μαριόλακες». Κάμετε το λοιπός την εκλογή σας, θα μασέ ζυγώξει  μια μπατούλια κακόσειρων, γή θα τσι μπαντονιάρουμε ομμάδι με τσι «επενδυτές» ντους;

Υ.Γ. Επέρασε κιανένας μήνας από τα προηγούμενα μολυβώματα μου και ξεδειλιάνανε, για τσι γιάνκηδες και τσι μουζεβίρηδες  απού ορίζουνε τον τόπο μας και μαγκανίσανε μια μπατούλια από τα ορτάκια των κυβερνητών , απού δρούσανε κουρκουμωμένοι τσι ράχες ντους. Όμως τούτονε δεν είναι πράμα, ανέ δεν ξεδιαρμίσουμε το ψάρι,,απού σε ετούτο το γκουβέρνο βρωμεί από την κεφαλή….

* Νομικός-Απόφοιτος Μεταπτυχιακού Ιστορίας και Ανθρωπολογίας Παν. Αιγαίου