Στα Χανιά βρέθηκε την Παρασκευή ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης, ως κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος», με τίτλο «Η κινούμενη άμμος της Ανατολικής Μεσογείου και η παρακαταθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου».

Η συζήτηση, όπως φάνηκε, δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη: σε μια περίοδο που η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται στο επίκεντρο γεωπολιτικών ανακατατάξεων, με την Κρήτη να αποκτά στρατηγικό ρόλο σε ενεργειακά και διπλωματικά ζητήματα.

Η Ανατολική Μεσόγειος σε καθεστώς «κινούμενης άμμου»

Οι ομιλητές ανέλυσαν το σύνθετο παζλ που διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο: τα ανοιχτά μέτωπα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, το Κυπριακό, ο πόλεμος στη Γάζα, οι ανταγωνισμοί γύρω από τα ενεργειακά κοιτάσματα, αλλά και η εμπλοκή περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων στις ισορροπίες ασφάλειας.

Ο κ. Φίλης, σε δηλώσεις του προς τα ΜΜΕ, επισήμανε:

«Δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη η σημερινή συζήτηση, δεδομένου ότι τόσο η Κρήτη βρίσκεται στο επίκεντρο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και με την ενδεχόμενη έλευση της ΣΕΒΡ ή και οποιασδήποτε άλλης εταιρείας ενέργειας στους διαγωνισμούς που πρόκειται να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα Σεπτέμβρη».

Κύπρος, Τουρκία και το αβέβαιο μέλλον του Κυπριακού

Συνεχίζοντας, ο διεθνολόγος στάθηκε ιδιαίτερα στο Κυπριακό, τονίζοντας πως, παρά την απουσία διαπραγματευτικών εξελίξεων, η Κύπρος παραμένει στο επίκεντρο.

«Έχουμε ακούσει πληροφορίες ακόμα και για υπερδιπλασιασμό των στρατιωτικών δυνάμεων από πλευράς Τουρκίας. Κάτι το οποίο, όπως αντιλαμβάνεστε, θα δημιουργήσει εντελώς νέα δεδομένα στην Κύπρο και βέβαια σε σχέση με την επίλυση του Κυπριακού», σημείωσε.

Υπενθύμισε επίσης την κληρονομιά του Ελευθερίου Βενιζέλου στην ελληνική εξωτερική πολιτική, επισημαίνοντας πως το έργο του παραμένει οδηγός σε δύσκολες διεθνείς και περιφερειακές συγκυρίες.

Ελληνοτουρκικές σχέσεις: τα «προειδοποιητικά πυρά» Φιντάν

Με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, ο κ. Φίλης τόνισε ότι διαμορφώνονται νέα δεδομένα:

«Ήταν η πρώτη φορά που ο Φιντάν, όσο είναι στην ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, έκανε αρνητικές αναφορές στην Ελλάδα χωρίς να τις συνοδεύσει με κάποιο θετικό κλίμα ή πρόταση. Άφησε όλα τα σενάρια ανοιχτά», υπογράμμισε.

Και συμπλήρωσε με έμφαση:

«Εμείς ασφαλώς δεν έχουμε να ανησυχούμε για κάτι. Αλίμονο αν διαμορφώνουμε την πολιτική μας με βάση τις επιθυμίες της Τουρκίας – τότε θα οδηγηθούμε σε μία φινλανδοποίηση».

Το κρίσιμο φθινόπωρο του 2025

Ο διεθνολόγος προειδοποίησε ότι το προσεχές φθινόπωρο θα είναι καθοριστικό για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Αναφέρθηκε στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, επισημαίνοντας:

«Μπορεί να έχουμε την κύρωση του τουρκολιβυκού συμφώνου από το κοινοβούλιο της Ανατολικής Λιβύης. Αυτό θα αφαιρέσει ένα σημαντικό όπλο από τη φαρέτρα των νομικών μας επιχειρημάτων, χωρίς να σημαίνει ότι αναγνωρίζεται μία τόσο παράνομη συμφωνία, η οποία αγνοεί την Κάσο, την Κάρπαθο, τη Ρόδο και την Κρήτη».

Στο πεδίο της ενέργειας, ο κ. Φίλης ανέφερε πως μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου θα φανεί ποιες εταιρείες θα συμμετάσχουν στον διαγωνισμό για τα θαλάσσια οικόπεδα νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης, εξέλιξη που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το ενεργειακό μέλλον της περιοχής.

Κίνδυνος αναζωπύρωσης στην Κύπρο και ο παράγοντας Παλαιστίνη

Ο διεθνολόγος υπενθύμισε ότι τον Οκτώβριο διεξάγονται εκλογές στα κατεχόμενα, γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει νέες εντάσεις. «Μπορεί να δούμε την Τουρκία να επανέρχεται με την πρόταση περί αναγνώρισης των κατεχομένων, συνδέοντάς το μάλιστα και με το ζήτημα της Παλαιστίνης», εκτίμησε, σημειώνοντας πως η Άγκυρα κινείται ιδιαίτερα δυναμικά στο παλαιστινιακό και πιθανόν να επιχειρήσει να «δέσει» δύο φαινομενικά ασύνδετα ζητήματα.

Η Κρήτη στο κέντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων

Η παρουσία του Κωνσταντίνου Φίλη στα Χανιά ανέδειξε ότι η Κρήτη δεν αποτελεί μόνο γεωγραφικό όριο της Ελλάδας, αλλά και στρατηγικό κόμβο στις διεθνείς εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου. Οι επόμενοι μήνες, με τις κινήσεις της Τουρκίας, το Κυπριακό, το τουρκολιβυκό μνημόνιο και τους ενεργειακούς διαγωνισμούς, αναμένεται να καθορίσουν τις ισορροπίες για χρόνια.

Η παρακαταθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου, όπως υπογράμμισε ο διεθνολόγος, υπενθυμίζει ότι η εξωτερική πολιτική χρειάζεται στρατηγική διορατικότητα και αντοχή στις πιέσεις. Μια ιστορική κληρονομιά που γίνεται εκ νέου επίκαιρη, σε μια εποχή που η «κινούμενη άμμος» της Ανατολικής Μεσογείου απειλεί να καταπιεί τις σταθερές ισορροπίες.