Η Αρκτική είναι «εμπύρετη» – τουλάχιστον κάποια μέρη της. Και αυτό ανησυχεί τους επιστήμονες για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις και στον υπόλοιπο κόσμο.
Το θερμόμετρο έφτασε στα επίπεδα ρεκόρ των 38 βαθμών Κελσίου στη ρωσική πόλη Βερκχογιάνσκ το Σάββατο, μια θερμοκρασία που θα σήμαινε πυρετό για ένα άτομο – αλλά εδώ πρόκειται για τη Σιβηρία, γνωστή για τις πολικές συνθήκες της. Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός δήλωσε την Τρίτη ότι προσπαθεί να επαληθεύσει αυτή τη θερμοκρασία, η οποία θα ήταν άνευ προηγουμένου για την περιοχή βόρεια του Αρκτικού Κύκλου.
«Η Αρκτική κυριολεκτικά και μεταφορικά φλέγεται – θερμαίνεται, δηλαδή, πολύ πιο γρήγορα από ό,τι πιστεύαμε εξαιτίας των αυξανόμενων επίπεδων διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα – και αυτή η θέρμανση οδηγεί σε ταχύ λιώσιμο των πάγων και αύξηση των πυρκαγιών» εξήγησε ο πρύτανης της περιβαλλοντικής σχολής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, Τζόναθαν Οβερπεκ.
«Η αύξηση της θερμοκρασίας στη Σιβηρία είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι σημαντικών διαστάσεων», τόνισε.
Μεγάλο μέρος της Σιβηρίας είχε υψηλές θερμοκρασίες φέτος, πολύ πέρα από την υπερβολική για την περιοχή ζέστη. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο, η μέση θερμοκρασία στη βόρεια-κεντρική Σιβηρία ήταν περίπου 8 βαθμοί Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο, σύμφωνα με την μη κερδοσκοπική οργάνωση Berkeley Earth.
Η Σιβηρία έχει μπει στο βιβλίο Γκίνες για τις ακραίες θερμοκρασίες της. Τώρα είναι ένα μέρος όπου το θερμόμετρο ανέβηκε κατά 106 βαθμούς Κελσίου, από το χαμηλό των -68 βαθμών Κελσίου στους 38 βαθμούς Κελσίου.
Για τους κατοίκους της Σάκχα στη Ρωσική Αρκτική, ένα κύμα θερμότητας δεν είναι απαραίτητα κακό. Για πρώτη φορά κάνουν ηλιοθεραπεία!
Αλλά για τους επιστήμονες «τα κουδούνια συναγερμού χτυπούν δυνατά», προειδοποίησε ο Οβερπεκ.
Τέτοια παρατεταμένη ζέστη στην περιοχή δεν έχει καταγραφεί εδώ και χιλιάδες χρόνια «και είναι ένα ακόμη σημάδι ότι η Αρκτική ενισχύει την υπερθέρμανση του πλανήτη ακόμη περισσότερο από ό,τι νομίζαμε», δήλωσε ο Οβερπεκ.
Οι ρωσικές περιοχές της Αρκτικής συγκαταλέγονται ανάμεσα στις ταχύτερα θερμαινόμενες του πλανήτη.
Η θερμοκρασία της Γης τις τελευταίες δεκαετίες αυξάνεται, κατά μέσο όρο, κατά 0,18 βαθμούς Κελσίου κάθε 10 χρόνια. Αλλά στη Ρωσία αυξάνεται κατά 0,47 βαθμούς Κελσίου – και στη Ρωσική Αρκτική κατά 0,69 βαθμούς Κελσίου κάθε δεκαετία, σύμφωνα με τον Αντρέι Κισέλιοφ, επικεφαλής επιστήμονα στο Γεωφυσικό Παρατηρητήριο Voeikov με έδρα τη Μόσχα.
«Από αυτή την άποψη, είμαστε μπροστά από ολόκληρο τον πλανήτη», είπε ο Κισέλιοφ.
Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες στη Σιβηρία έχουν συνδεθεί με τις παρατεταμένες πυρκαγιές που αυξάνονται όλο και περισσότερο κάθε χρόνο και την απόψυξη του μόνιμου παγετού – κάτι που αποτελεί τεράστιο πρόβλημα επειδή τα κτίρια και οι αγωγοί είναι χτισμένα πάνω του. Η τήξη του Μόνιμα παγωμένου εδάφους απελευθερώνει επίσης περισσότερα αέρια εγκλωβισμού της θερμότητας και στεγνώνει το χώμα, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πυρκαγιές.
«Σε αυτήν την περίπτωση είναι ακόμη πιο σοβαρό, γιατί ο προηγούμενος χειμώνας ήταν ήδη ασυνήθιστα ζεστός», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Ρομανόφσκι, που από το Πανεπιστήμιο Fairbanks της Αλάσκας.
Μια καταστροφική διαρροή πετρελαίου μετά από κατάρρευση δεξαμενής τον περασμένο μήνα κοντά στην πόλη Νόριλσκ της Αρκτικής ευθύνεται εν μέρει για αυτή την τήξη.
Το 2011, μέρος ενός συγκροτήματος κατοικιών στο Γιακούτσκ, τη μεγαλύτερη πόλη της Σάχα, κατέρρευσε λόγω απόψυξης και καθίζησης του εδάφους.
Τον περασμένο Αύγουστο, περισσότερα από 4 εκατομμύρια εκτάρια δασών στη Σιβηρία κάηκαν, σύμφωνα με την Greenpeace. Φέτος, οι πυρκαγιές έχουν ήδη αρχίσει να μαίνονται πολύ νωρίτερα από τη συνηθισμένη έναρξη τον Ιούλιο, δήλωσε ο Βλαντιμίρ Τσούροφ, διευθυντής της Greenpeace στη Ρωσία.
Ο συνεχόμενος ζεστός καιρός, ειδικά αν συνδυαστεί με πυρκαγιές, προκαλεί την απόψυξη του παγωμένου εδάφους ακόμη γρηγορότερα, γεγονός που με τη σειρά του επιδεινώνει την υπερθέρμανση του πλανήτη, απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες μεθανίου – ένα ισχυρό αέριο θερμοκηπίου που είναι 28 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα.
Και αυτό που συμβαίνει στην Αρκτική μπορεί ακόμη και να επηρεάσει τον καιρό στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Το καλοκαίρι, η ασυνήθιστη θέρμανση μειώνει τη διαφορά θερμοκρασίας και πίεσης μεταξύ της Αρκτικής και των χαμηλότερων γεωγραφικών περιοχών όπου ζουν περισσότεροι άνθρωποι. Αυτό φαίνεται να εξασθενεί και μερικές φορές ακόμη και να σταματάει τον αεροχείμαρρο, πράγμα που σημαίνει ότι καιρικά συστήματα, όπως αυτά που φέρνουν υπερβολική ζέστη ή βροχή, μπορούν να παραμείνουν στα ίδια μέρη για πολλές μέρες.
Σύμφωνα με μετεωρολόγους, ένας συνδυασμός παραγόντων – όπως ένα σύστημα υψηλής πίεσης με καθαρό ουρανό και τον ήλιο να βρίσκεται πολύ υψηλά – συνέβαλαν στην αύξηση της θερμοκρασίας της Σιβηρίας.
«Η επιφάνεια του εδάφους θερμαίνεται έντονα. Οι νύχτες είναι πολύ ζεστές, ο αέρας δεν έχει χρόνο να κρυώσει και συνεχίζει να ζεσταίνεται για αρκετές ημέρες», εξηγούν οι ειδικοί.
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η άνοδος αυτή είναι ενδεικτική μιας πολύ μεγαλύτερης τάσης υπερθέρμανσης του πλανήτη.