Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει τεθεί η λίμνη της Αγυιάς στα Χανιά, καθώς η στάθμη των υδάτων έχει υποχωρήσει επικίνδυνα, απειλώντας την περιβαλλοντική ισορροπία και την υδροδότηση χιλιάδων κατοίκων. Το πρωί της Τετάρτης, στα γραφεία της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, πραγματοποιήθηκε κρίσιμη σύσκεψη με τη συμμετοχή του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ), της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Χανίων (ΔΕΥΑΧ) και του ΤΟΕΒ Βαρυπέτρου, των τριών βασικών χρηστών των υπόγειων υδάτων της Αγυιάς.

Στόχος της συνάντησης ήταν η αναζήτηση άμεσων λύσεων για την αποκατάσταση της στάθμης στη λίμνη και η διασφάλιση της ορθής διαχείρισης του υδροφόρου ορίζοντα.

Η ανησυχητική πτώση της στάθμης – Τι δείχνουν οι μετρήσεις

Όπως δήλωσε ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων, Νίκος Καλογερής, το ζήτημα της λίμνης Αγυιάς είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις μεγάλες ποσότητες νερού που αντλούνται από τον υδροφορέα από τους τρεις φορείς. Οι μετρήσεις δείχνουν ότι η στάθμη της λίμνης έχει υποχωρήσει κατά 40 έως 50 εκατοστά κάτω από το επιτρεπτό όριο, όπως έχει οριστεί από τον κανονισμό διαχείρισης. Αυτό αντιστοιχεί σε μια απώλεια περίπου 50.000 κυβικών μέτρων νερού, ποσότητα καθοριστική για την ευστάθεια του οικοσυστήματος της λίμνης.

Η εικόνα περιπλέκεται από το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του πυθμένα έχει γεμίσει με φερτά υλικά και υδρόβια φυτά, γεγονός που περιορίζει ακόμη περισσότερο τη χωρητικότητα και αυξάνει την ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις.

Σταδιακή αποκατάσταση και έλεγχοι διαρροών – Τα επόμενα βήματα

Στη σύσκεψη τέθηκε ως προτεραιότητα η σταδιακή ενίσχυση της λίμνης με νερό από τον υδροφορέα, σε ρυθμό περίπου 5.000 κυβικών την ημέρα, ώστε μέσα σε 10-15 ημέρες να αποκατασταθεί η στάθμη. Παράλληλα, συμφωνήθηκε ότι απαιτείται ενδελεχής έλεγχος για τυχόν διαρροές στα υφιστάμενα φράγματα ή άλλες απώλειες, όπως πιθανές παράνομες συνδέσεις. Όπως τόνισε ο κ. Καλογερής, «δεν έχει νόημα να αντλούμε νερό στη λίμνη και να το χάνει από διαρροές ή άλλες παράνομες απώλειες. Πρέπει πρώτα να διασφαλιστεί η στεγανότητα και η ακεραιότητα του υδροσυστήματος».

Μηχανικοί και τεχνικοί της Περιφέρειας, του ΟΑΚ και της ΔΕΥΑΧ θα πραγματοποιήσουν άμεσα αυτοψίες, ώστε να εντοπιστούν τα ακριβή σημεία διαρροής και να προχωρήσουν στις απαραίτητες επισκευές.

Μακροχρόνια ξηρασία και υπεύθυνη διαχείριση – Προσαρμογές από τους φορείς

Την ίδια στιγμή, ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων αναγνώρισε ότι τα τρία τελευταία έτη χαρακτηρίζονται από έντονη υδρολογική ξηρασία, γεγονός που έχει αναγκάσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να μειώσουν σημαντικά τις αντλούμενες ποσότητες. «Όλοι έχουν κατεβάσει τις απαιτήσεις και τις ποσότητες που αντλούν, λειτουργούν κάτω από τα όρια των αδειών χρήσης τους. Έχει καταβληθεί προσπάθεια να μη γίνει υπεράντληση και να διατηρηθεί το υδάτινο ισοζύγιο», επεσήμανε ο κ. Καλογερής, επισημαίνοντας ότι η συνεργασία μεταξύ των φορέων είναι κρίσιμη σε αυτές τις συνθήκες.

Η λίμνη Αγυιάς ως οικολογικός πνεύμονας – Πέρα από την ύδρευση και την άρδευση

Πέρα από τη ζωτική σημασία της για την ύδρευση και την άρδευση μεγάλου μέρους του νομού Χανίων, η λίμνη Αγυιάς αποτελεί έναν μοναδικό οικολογικό θύλακα, καταφύγιο άγριας ζωής, με σπάνια πανίδα και χλωρίδα, υδρόβια πουλιά και αμφίβια. Παράλληλα, ο χώρος έχει αναπτυχθεί ως κέντρο αναψυχής και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, προσφέροντας στους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής έναν ανεκτίμητο φυσικό πλούτο.

«Έχουμε χρέος και καθήκον να διατηρήσουμε τη λίμνη Αγυιάς, που είναι ταυτόχρονα πηγή ζωής και περιβαλλοντικό στολίδι για τον τόπο μας», σημείωσε ο κ. Καλογερής.

Μακροπρόθεσμες λύσεις – Επιστημονική παρακολούθηση και βιώσιμη ανάπτυξη

Εκτός από την άμεση διαχείριση του προβλήματος, οι φορείς εξετάζουν και μακροπρόθεσμα μέτρα όπως η απομάκρυνση φερτών υλικών από τη λίμνη, όπως προτείνει και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, ώστε να αυξηθεί η χωρητικότητα και να ενισχυθεί το οικοσύστημα. Η αξιοποίηση των υλικών αυτών από τους τοπικούς αγρότες είναι υπό συζήτηση, με στόχο μια ολιστική, κυκλική διαχείριση των φυσικών πόρων της περιοχής.

Ο ΟΑΚ εκτός αντλήσεων, αλλά παρών στη μάχη διαχείρισης

Σε δήλωσή του ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΑΚ, Άρης Παπαδογιάννης, ξεκαθάρισε πως «ο ΟΑΚ εδώ και 15 χρόνια δεν έχει καμία συμμετοχή και άντληση από τη λίμνη Αγυιάς. Το σχετικό σημείο άντλησης έχει ταπωθεί και αυτή τη στιγμή ο οργανισμός δεν συμμετέχει καθόλου στη λήψη νερού από τη λίμνη». Τόνισε ωστόσο τη σημασία της συνεχούς συνεργασίας και διαλόγου μεταξύ όλων των φορέων διαχείρισης υδάτων. «Στηρίζουμε τη λύση και συνεισφέρουμε όπου μπορούμε, γιατί το ζήτημα αφορά όλη την κοινωνία των Χανίων και την ευρύτερη περιοχή», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Παπαδογιάννης παρουσίασε μάλιστα στοιχεία για την ποσότητα του νερού που αντλεί και διαθέτει ο ΟΑΚ στην περιοχή: «Η άδεια μας φτάνει τα 18 εκατομμύρια κυβικά ετησίως, όμως πέρσι αντλήσαμε και διαθέσαμε 14 εκατομμύρια κυβικά, ενώ φέτος ως τώρα μόλις 9,5 εκατομμύρια, δείχνοντας την προσαρμογή μας στις ανάγκες και τη στενότητα των αποθεμάτων».

Υποστήριξη πρωτογενούς τομέα και ύδρευσης – Οι πολλαπλές ανάγκες των Χανίων

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΑΚ υπογράμμισε ότι το 40% του νερού κατευθύνεται στη ΔΕΥΑΧ για ύδρευση, ενώ τα υπόλοιπα περίπου 10 εκατομμύρια κυβικά διατίθενται προς τον ΤΟΕΒ Βαρυπέτρου και άλλους χρήστες, καλύπτοντας κρίσιμες ανάγκες άρδευσης του πρωτογενούς τομέα. «Στόχος μας είναι να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα, που αποτελεί στήριγμα για την τοπική οικονομία, αλλά και την ύδρευση, που έχει αυξημένη προτεραιότητα ιδιαίτερα εν μέσω κρίσης νερού», τόνισε.

Διερεύνηση διαρροών και μέτρα ενίσχυσης της λίμνης – Επίκεντρο η συνεργασία

Η σύσκεψη οδήγησε στην απόφαση να πραγματοποιηθεί άμεσα έρευνα και αυτοψία στη λίμνη Αγυιάς, για να εντοπιστούν πιθανές διαρροές και να προσδιοριστούν τα μέτρα αποκατάστασης της στάθμης. «Όλα θα γίνουν σε κλίμα συνεργασίας, όχι ελέγχου», υπογράμμισε ο Άρης Παπαδογιάννης, διαχωρίζοντας τη διάθεση για συνέργεια και λύσεις από οποιαδήποτε διάθεση απόδοσης ευθυνών.

Παράλληλα, έγινε εκτενής αναφορά στο φράγμα Βαλσαμιώτη, ένα έργο που παρά τις μεγάλες προσδοκίες και το υψηλό κόστος κατασκευής του (ξεκίνησε με 24 εκατ. ευρώ, ξεπέρασε τα 40 εκατ.), αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα διαρροών. «Είμαστε στο όριο ασφάλειας του φράγματος, με μόλις 140.000 κυβικά αυτή τη στιγμή στον ταμιευτήρα – δεν μπορούμε να αγγίξουμε αυτήν την ποσότητα. Επομένως, η περιοχή δεν μπορεί να στηριχθεί σε αυτό το φράγμα μέχρι να ολοκληρωθούν οι εργασίες αποκατάστασης, για τις οποίες ήδη περιμένουμε τον οριστικό προϋπολογισμό και τη σχετική χρηματοδότηση», τόνισε ο κ. Παπαδογιάννης.

Νέες μελέτες, χρηματοδότηση και το μέλλον του υδροδοτικού συστήματος

Ο ΟΑΚ έχει ήδη χρηματοδοτήσει μελέτες για τις διαρροές και αναμένει τις οριστικές προτάσεις αποκατάστασης, ενώ ταυτόχρονα «έχουμε ολοκληρώσει την περιβαλλοντική αδειοδότηση του προσαγωγού και των δικτύων, ώστε όταν διασφαλιστεί η χρηματοδότηση να ξεκινήσουν οι παρεμβάσεις», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος του οργανισμού.

Ο ίδιος υπογράμμισε ότι το ύψος της απαραίτητης χρηματοδότησης δεν θεωρείται απαγορευτικό μπροστά στη σημασία του έργου, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την ευρύτερη περιοχή.

«Δύσκολη εξίσωση» για το νερό – Η τοποθέτηση της Προέδρου της ΔΕΥΑΧ

Με λόγια σαφή και αποκαλυπτικά, η Πρόεδρος της ΔΕΥΑΧ, Νίκη Αποστολάκη, περιέγραψε το εύρος της πρόκλησης που αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία:
«Συμμετείχαμε με χαρά στη σύσκεψη που διοργάνωσε η αντιπεριφέρεια Κρήτης και ευχαριστούμε τον κύριο αντιπεριφερειάρχη, τον κύριο Καλογερή. Η ΔΕΥΑΧ είναι ο μικρότερος χρήστης και λήπτης από τον Υδροφορέα των Μηλωνιανών όσον αφορά τις ποσότητες που χρησιμοποιεί για την ύδρευση των περιοχών του δήμου Χανίων».

Η ίδια υπογράμμισε πως η επιχείρηση αντλεί πολύ λιγότερο νερό από την ποσότητα που δικαιούται βάσει αδειών:
«Παρουσιάσαμε τα στοιχεία όπου δείχνουμε ότι εμείς αντλούμε πολύ λιγότερο από αυτό για το οποίο έχουμε άδεια. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με τον ΟΑΚ και θα προσπαθήσουμε ό,τι βοήθεια μας ζητηθεί προκειμένου να μπορέσει να επανατοποθετηθεί ποσότητα ύδατος μέσα στη λίμνη, για να προστατευθεί αυτός ο υγροβιότοπος».

Αγώνας συνεργασίας και επιβίωσης

Σύμφωνα με την κ. Αποστολάκη, η επίλυση της κρίσης απαιτεί στενή συνεργασία ανάμεσα στους τρεις βασικούς διαχειριστές του νερού:

«Είναι μια δύσκολη εξίσωση στην οποία πρέπει να συνεργαστούμε και οι τρεις φορείς. Υπάρχει καθημερινά μια δύσκολη ισορροπία, τόσο για μας όσο και για τον ΟΑΚ και τη ΔΕΥΑΒ εκ μέρους του ΟΑΚ, αλλά βεβαίως και για τους αγρότες του πρωτογενούς τομέα μέσω του ΤΟΕΒ. Πώς δηλαδή σταδιακά θα μπορέσει να εμπλουτιστεί η λίμνη, αφού τεκμηριωθεί και διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχουν απώλειες από τη λίμνη».

Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά:

«Αυτή τη στιγμή έχουμε αντλήσει, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, 1.497.000 κυβικά μέτρα νερού, ενώ η άδειά μας είναι για περίπου 5,5 εκατομμύρια κυβικά. Δεν αντλούμε από την Αγυιά, αντλούμε από τον Υδροφορέα των Μιλωνιανών. Τώρα, ο Υδροφορέας των Μιλωνιανών, επειδή είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά ανομβρίας, βρίσκεται χαμηλά».

Σοβαρή προειδοποίηση: Περιορίστε την κατανάλωση, ο υδροφορέας στο όριο

Η πρόεδρος της ΔΕΥΑΧ απηύθυνε δραματική έκκληση σε όλους τους χρήστες νερού, πολίτες, τουρίστες και αγρότες:

«Γι’ αυτό κάνουμε διαρκώς εκκλήσεις προς όλους τους κατοίκους και χρήστες — είτε αυτοί είναι οι πολίτες και δημότες του δήμου Χανίων είτε οι τουρίστες μας είτε και οι αγρότες — ότι πρέπει να είμαστε φειδωλοί στην κατανάλωση αυτού του πολύτιμου πόρου».

Η κατάσταση παραμένει προς το παρόν διαχειρίσιμη, αλλά η επάρκεια κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι:

«Αυτή τη στιγμή δεν αντιμετωπίζουμε κίνδυνο να έχουμε περιοχές του δήμου Χανίων που δεν θα υδροδοτούνται ή θα υδροδοτούνται μέρα παρά μέρα ή κάποιες ώρες. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο υδροφορέας είναι χαμηλά. Καταβάλλουμε τεράστιες προσπάθειες τόσο η ΔΕΥΑΧ όσο και ο ΟΑΚ ώστε η υδροδότηση να είναι ομαλή».

Η καθημερινή «μάχη» και τα όρια αντοχής των υποδομών

Η κ. Αποστολάκη ανέδειξε τη συνεχή προσπάθεια να διατηρηθεί η ομαλή παροχή νερού σε ένα καθεστώς αδιάκοπης λειτουργίας και συχνών βλαβών:

«Όταν καταλαβαίνετε ότι δουλεύουν γεωτρήσεις σε 24ωρη βάση, ιδιαίτερα Ιούλιο και Αύγουστο, είναι μηχανήματα, συμβαίνουν βλάβες. Είμαστε δηλαδή σε μία πολύ δύσκολη ισορροπία καθημερινά για να μη λείπει το νερό από κανέναν χρήστη ο οποίος βρίσκεται στο δήμο Χανίων».

Η επόμενη μέρα: Συνειδητοποίηση, συνέργεια και προστασία του κοινού αγαθού

Η κρίση της λίμνης Αγυιάς λειτουργεί ως δραματική υπενθύμιση ότι το νερό είναι πλέον το πολυτιμότερο αγαθό για τα Χανιά και ολόκληρη την Κρήτη. Οι φορείς καλούνται να δράσουν συντονισμένα, αλλά και η κοινωνία να ανταποκριθεί με ωριμότητα και μέτρο, διαφυλάσσοντας το κοινό μέλλον.

Η έκκληση για υπεύθυνη χρήση, η ανάγκη τεκμηριωμένων αποφάσεων και η προστασία των υδάτινων αποθεμάτων δεν είναι μόνο τεχνική υπόθεση, αλλά πολιτισμική και περιβαλλοντική υποχρέωση. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν η συλλογική προσπάθεια θα αναστρέψει την κρίσιμη κατάσταση ή αν η λειψυδρία θα καταγραφεί ως το νέο «κανονικό» για τον τόπο.