Ήταν Μάρτιος του 2020 όταν -από την αρχή ακόμη της πανδημίας- η Δανή πρωθυπουργός Μέττε Φρεντέρικσεν ζητούσε από τους πολίτες της χώρας της να δείξουν “samfundssind”, μια λέξη που αυτομάτως άρχισε να κυκλοφορεί στα διεθνή media. Στα ελληνικά αποδίδεται ως “πνεύμα της κοινότητας” ή αν θέλετε πιο αφαιρετικά, ως ενσυναίσθηση. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί επίκληση στο συναίσθημα του μέσου Δανού, ως προτροπή αναφοράς στη συλλογική συνείδηση.
Από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα, η Δανία των 6 εκ ανθρώπων, έχει παρουσιάσει χαμηλούς δείκτες σε θνησιμότητα και υψηλότατους ως προς την πειθάρχηση των πολιτών της στα μέτρα κατά της διασποράς. Προφανώς και η καλή πορεία της χώρας δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε έναν παράγοντα αλλά σε ένα σύμπλεγμα πολλών παραγόντων που σχηματοποιούν τη μεγάλη εικόνα. Ποια είναι αυτή;
338.240 μολύνσεις από την αρχή της πανδημίας, και 2.567 θανάτους που σχετίζονται με τη covid-19. Αντιστοίχως η Ελλάδα καταγράφει 566.812 μολύνσεις και 13.466 θανάτους από την αρχή της πανδημίας.
Η Δανία έχει χορηγήσει 8,338,662 δόσεις εμβολίων φτάνοντας σε κάλυψη της τάξης του 71,7%. Η Ελλάδα έχει χορηγήσει 11,186,043 δόσεις εμβολίων φτάνοντας σε κάλυψη της τάξης του 52.2%.
Την ίδια ώρα στη χώρα η υποχρεωτικότητα της μάσκας έχει αρθεί λόγω της υψηλής εμβολιαστικής κάλυψης, ωστόσο οι αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα με το λεγόμενο Green Pass, με τα γήπεδα να λειτουργούν μάλιστα στο 100% της πληρότητάς τους.
Pop-up κέντρα εμβολιασμού
Πρόσφατα, η Δανία ξεκίνησε μια νέα, στοχευμένη εκστρατεία εμβολιασμού που απευθύνεται σε άτομα ηλικίας 20 έως 29 ετών. Οι αρχές της χώρας είχαν ανακοινώσει πως το όποιο πρόβλημα υπήρχε στον εμβολιαστικό ρυθμό, εμφανιζόταν στην εν λόγω ηλικιακή ομάδα. Η απόφαση της κυβέρνησης ήταν λοιπόν να εγκαταστήσει φορητά εμβολιαστικά κέντρα (pop-up vaccination centres) κοντά σε σχολεία, πανεπιστήμια και άλλους χώρους όπου συγκεντρώνονται νέοι ώστε να μπορούν να εμβολιαστούν χωρίς να χρειάζεται να κλείσουν ραντεβού, και παράλληλα να “τρέξει” επικοινωνιακές καμπάνιες που απευθύνονται σε εκείνους, αναδεικνύοντας τους κινδύνους που αφορούν και τις νεαρότερες ηλικίες πολιτών.
Στην καμπάνια αναφέρεται πως “χωρίς εμβολιασμό, 25 με 40 από 1.000 μολυσμένους στην ηλικιακή ομάδα 20 έως 29 ετών θα πρέπει να νοσηλευτούν. Επί του παρόντος στη Δανία, το 40 % των ατόμων που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο για τον Covid-19 είναι κάτω των 40 ετών”. Ακολούθως, τονίζονται οι long covid επιπτώσεις που μπορούν να εντοπιστούν και στους νέους ανθρώπους, όπως κόπωση, μακροχρόνια απώλεια της αίσθησης της γεύσης και της όσφρησης κ.α. “Δεν θέλετε να χάσετε τα πάρτι, τις συναναστροφές, τα μαθήματά σας”, αναφέρει κεντρικό μήνυμα της εν λόγω εκστρατείας.
Όπως καταγράφουν οι David Olagnier και Trine H. Mogensena, η γεωφυσική ανάπτυξη της χώρας και η αποκέντρωση του πληθυσμού, βοηθούν από την άλλη, τη φυσική απόσταση μεταξύ των κατοίκων.
Ένας κρίσιμος παράγοντας για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ήταν δυνατό για τη Δανία να αντιμετωπίσει την τρέχουσα κρίση του κορονοϊού, μπορεί να εδράζει στην εμπιστοσύνη που δείχνουν οι πολίτες προς την κυβέρνησή τους. Παράλληλα, η χώρα καταγράφει πολύ χαμηλά ποσοστά συνωμοσιολόγων.
Η επιτυχία των Δανών στην αντιμετώπιση της κρίσης Covid-19 μπορεί επίσης να αποδοθεί στις παραδόσεις και την κουλτούρα του τόπου. Όπως αναφέρουν οι καθηγητές, οι Δανοί εκ φύσης τους σέβονται την “κοινωνική αποστασιοποίηση” και δεν προτιμούν τις φυσικές επαφές. Ακολούθως, διατηρούν τις κοινωνικές αποστάσεις στις δημόσιες συγκοινωνίες και σε άλλους δημόσιους χώρους, σε αντίθεση με τα κράτη της νοτίου Ευρώπης.
Επίσης, το στοιχείο εκείνο που συνέβαλε εν μέρει στην επιτυχία της Δανίας με την κρίση του κορονοϊού ως τώρα, σχετίζεται με την έννοια του “hygge” (προφέρεται hoo-gah) που ως λέξη έχει τις ρίζες της στον 18ο αιώνα. Η λέξη περιγράφει μια κατάσταση, και κατά κάποιο τρόπο είναι η δανέζικη αντίληψη της ζεστασιάς, του αναπαυτικού, του ασφαλούς, του άνετου, χαλαρού, απολαυστικού συναισθήματος. Εν ολίγοις, έχει να κάνει με το να είμαστε ανοιχτοί και διαθέσιμοι να απολαύσουμε πράγματα και αφορά τις πιο μικρές καθημερινές απολαύσεις.
Οι Δανοί “είδαν” λοιπόν τα μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς συνολικά, ως ένα συλλογικό στόχο που θα οδηγούσε σε μια μεγάλη απόλαυση, η οποία σχετίζεται με το τέλος των αυστηρών μέτρων στη χώρα, και ως εκ τούτου έσπευσαν να εμβολιαστούν, όπως αναλύουν οι καθηγητές στην έρευνά τους.
Τέλος, το Κράτος πρόνοιας που παρουσιάζουν οι Δανοί, ενέπνευσε διαχρονικά τους πολίτες στο να πειθαρχήσουν περισσότερο με αίσθημα ευθύνης για τη χώρα τους, μιας και δείχνουν όπως αναφέραμε και παραπάνω, εμπιστοσύνη στους θεσμούς τους (σε αντίθεση και εδώ με τον Νότο).
Χαλάρωση μέτρων
Σημειώνεται πως την περασμένη Τετάρτη η χώρα ανακοίνωσε πως η απόσταση που ορίζεται για να χαρακτηριστεί κανείς ως “σε στενή επαφή” με κάποιον που έχει βρεθεί θετικός, διαμορφώνεται στο ένα μέτρο αντί για δύο.
Προηγουμένως, όποιος βρισκόταν σε απόσταση δύο μέτρων από κάποιον που βρέθηκε θετικός για 15 λεπτά ή περισσότερο, έπρεπε να απομονωθεί και να υποβληθεί σε τεστ. Στις νέες κατευθυντήριες γραμμές, όσοι είχαν στενή επαφή με κάποιον που με τη σειρά του είχε στενή επαφή με κάποιον που βρέθηκε θετικός, δεν θα χρειάζεται πλέον να κάνουν τεστ Covid-19.
Την ίδια ώρα,το επίπεδο των καθημερινών λοιμώξεων στη Δανία έχει ξεπεράσει το ανώτατο όριο των 1.000 νέων κρουσμάτων την ημέρα, με τις νοσηλείες όμως σε ΜΕΘ, να είναι 100.
Ο Viggo Andreasen, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Roskilde, δήλωσε πως “δεν έχει νόημα πλέον να προσπαθούμε να πείσουμε όσους δεν εμβολιάστηκαν να το κάνουν, τώρα έχει νόημα να επιτρέψουμε στον ιό να εξαπλωθεί για να επιτύχουμε την ανοσία της αγέλης”. Σε αυτό φυσικά συνηγορεί η μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη επί του πληθυσμού της χώρας.
Ο Søren Riis Paludan, λοιμοξιολόγος στο Πανεπιστήμιο Aarhus, δήλωσε στην The Local ότι η κυβέρνηση δεν στοχεύει πλέον στο να περιοριστούν τα ποσοστά μόλυνσης. “Η μέριμνα έχει να κάνει με την αντοχή του συστήματος υγείας αυτή τη στιγμή, και όχι στα κρούσματα καθεαυτά”. Ο ίδιος αναφέρει πως τα όποια μέτρα περιορισμού αφενός είναι άδικα έναντι όσων εμβολιάστηκαν, αφετέρου δεν έχουν νόημα μιας και οι περισσότεροι μη εμβολιασμένοι, εντοπίζονται στις μικρότερες ηλικίες κατοίκων της χώρας, την ώρα που το σύστημα υγείας δε γνωρίζει μεγάλη πίεση.
Είναι έτσι σαφές, πως τα εμβόλια λειτουργούν απόλυτα ως προς τον περιορισμό της βαριάς νόσησης. Στον αντίποδα, κράτη όπως η χώρα μας που γνωρίζουν πίεση στο σύστημα υγείας τους και “τρέχουν” με χαμηλότερους εμβολιαστικούς ρυθμούς, αναγκάζονται τώρα να λάβουν νέα μέτρα σαν εκείνα που ανακοίνωσε την Τρίτη ο Βασίλης Κικίλιας.