«Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχωσε μια κλοτσιά στη μούρη του ΣΥΡΙΖΑ». Η φράση δεν ανήκει σε κάποιον μνημονιακό «πεμπτοφαλαγγίτη», που υπομειδιά σε κάθε δυσκολία της νέας κυβέρνησης, αλλά σε έναν μεγάλο θιασώτη της. Γιατί αυτός που πόνεσε περισσότερο από την κλοτσιά, εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ο διάσημος οικονομολόγος Μαρκ Βάισμπροτ, δεν ήταν η Ελλάδα αλλά η ΕΚΤ.
Αρκετές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής πίνουν νερό στο όνομά του και ζητούν συχνά τη βοήθειά του όταν ο κλοιός των ξένων δανειστών στενεύει απειλητικά. Ο Τσάβες τού είχε αναθέσει να δημιουργήσει τη λεγόμενη «Τράπεζα του Νότου» σαν αντιστάθμισμα στο ΔΝΤ, ενώ οι μελέτες του έχουν δικαιώσει ορισμένες από τις πιο ριζοσπαστικές αποφάσεις κυβερνήσεων που προχώρησαν ακόμη και σε μονομερή διαγραφή χρεών.
Τα τελευταία χρόνια όμως το ενδιαφέρον του συνιδρυτή του Κέντρου Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών (CERP) στρέφεται όλο και συχνότερα προς την Ελλάδα. Και όταν η ΕΚΤ αποφάσισε να επιτεθεί στη νέα κυβέρνηση, ο Μάρκ Βάισμπροτ δυσκολευόταν πλέον να συγκρατήσει την οργή του.
«Πρόκειται για μια μορφή τραμπουκισμού», μου εξηγούσε στο τηλέφωνο, συμπληρώνοντας πως όχι μόνο δεν ήταν οικονομικά απαραίτητη, αλλά αποδεικνύει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα «δεν είναι τόσο ανεξάρτητη όσο ισχυρίζεται και πραγματοποιεί πολιτικές παρεμβάσεις».
Ο ίδιος, πάντως, επισημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση με την ψύχραιμη στάση της και με την ευρύτερη πολιτική που ακολουθεί μετά τις εκλογές, απέδειξε ότι αποτελεί τη φωνή της λογικής απέναντι στην ΕΚΤ, που λειτουργεί σαν εξτρεμιστής.
Λίγες ημέρες πριν από τις ελληνικές εκλογές ο Βάισμπροτ είχε υποστηρίξει σε ανάλυσή του ότι αν υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο η Γερμανία φοβάται το ενδεχόμενο ενός Grexit είναι ότι η ελληνική οικονομία «θα ανακάμψει τόσο γρήγορα, ώστε και οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης θα θέλουν να εγκαταλείψουν τη νομισματική ένωση».
«Σήμερα δεν αναφέρομαι πολύ στο θέμα του ευρώ, αφού δεν βρίσκεται στην ατζέντα (της ελληνικής κυβέρνησης)», μου λέει ο Αμερικανός οικονομολόγος. Υστερα όμως από μερικά δευτερόλεπτα σιωπής επιστρέφει στο αγαπημένο του θέμα.
«Προφανώς αν το είχατε κάνει από την αρχή της κρίσης, σήμερα η Ελλάδα θα ήταν πολύ πιο πλούσια χώρα, αφού δεν θα είχε χάσει το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της». Ο Βάισμπροτ δεν παραγνωρίζει τους πολιτικούς κινδύνους μιας ενδεχόμενης εξόδου από την ευρωζώνη, όπως λόγου χάρη την εκδικητική μανία της ΕΚΤ.
Σε οικονομικό επίπεδο, όμως, δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας: «Η οικονομία δεν θα κατέρρεε, θα ακολουθούσε βέβαια μια τραπεζική κρίση, η οποία όμως θα αντιμετωπιζόταν γρήγορα, όπως και στην Αργεντινή, που κράτησε μόνο τρεις μήνες». Για τον Βάισμπροτ η Ελλάδα είναι σε ασύγκριτα καλύτερη θέση σε σχέση με την Αργεντινή για να προχωρήσει σε ρήξη με τους δανειστές.
Κλείνοντας το μάτι σε συνεργασία με άλλα οικονομικά κέντρα, εκτός των αγορών της Δύσης, ο Αμερικανός οικονομολόγος μού εξηγεί ότι «τα κεφάλαια που θα χρειαστεί η Ελλάδα ακόμη και στο χειρότερο δυνατό σενάριο –αν δηλαδή αναπροσαρμόσει το χρέος και βγει από το ευρώ- είναι ασήμαντα. Υπάρχουν πολλές χώρες που έχουν διαθέσιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, κάτι που παρεμπιπτόντως δεν συνέβαινε στην περίπτωση της Αργεντινής το 2001».
Αντικρούοντας τα επιχειρήματα των κυρίαρχων ΜΜΕ στην Ελλάδα, ότι η Αργεντινή επιβίωσε από τη στάση πληρωμών επειδή ήταν μεγάλη οικονομία με ισχυρό εξαγωγικό τομέα, ο Βάισμπροτ εξηγεί ότι η εκρηκτική ανάπτυξη που ακολούθησε τη στάση πληρωμών, δεν οφειλόταν στις εξαγωγές, αλλά στην εγκατάλειψη του προγράμματος του ΔΝΤ. «Αλλωστε, οι εξαγωγές της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι διπλάσιες από αυτές της Αργεντινής το 2001» επισημαίνει.
Παρά το γεγονός πάντως, πως θεωρεί ότι η στάση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ θα μπορούσαν να οδηγήσουν την ελληνική οικονομία σε ταχεία ανάπτυξη, επικροτεί τις μέχρι τώρα κινήσεις του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών που δεν περιλαμβάνουν τέτοια μέτρα στη φαρέτρα των διαπραγματεύσεων. «Προφανώς όλα θα ήταν καλύτερα με ένα κούρεμα, αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ανακάμψει μια οικονομία και δεν σχετίζονται όλοι με τη διαγραφή του χρέους» επισημαίνει. Το σημαντικό, υποστηρίζει, είναι «να επιτευχθεί ανάπτυξη με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από αυτούς που προβλέπει το ΔΝΤ».
Ο Βάισμπροτ δεν έχει πλέον καμία αμφιβολία ότι στην Ελλάδα δοκιμάστηκε ένα φρικτό πείραμα που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία των τελευταίων δεκαετιών. «Πουθενά αλλού δεν συνέβη αυτό που έγινε στην Ελλάδα. Κανένας δεν είχε ύφεση για έξι χρόνια. Κανένας δεν έχασε το ένα τέταρτο της παραγωγής του. Καμία χώρα για κανένα λόγο δεν πέρασε αυτά που έζησε η Ελλάδα» λέει ο Βάισμπροτ, για να καταλήξει πως «η χώρα θυσιάστηκε για να μείνει στο ευρώ».
Επισκεφθείτε:
Κέντρο Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών (www.cepr.net). Ο Μαρκ Βάισμπροτ μαζί με τον Ντιν Μπέικερ και άλλους οικονομολόγους αναλύουν τις εξελίξεις στην Ελλάδα και όλο τον κόσμο.
Δείτε:
«Νοτιότερα των συνόρων» (2009)
Το ντοκιμαντέρ του Ολιβερ Στόουν για την οικονομία της Λατινικής Αμερικής, σε σενάριο του Ταρίκ Αλί και του Μαρκ Βάισμπροτ
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών 7/2/2015