Περίπου δέκα μέρες πέρασαν από την πρεμιέρα του περίφημου click away στο λιανεμπόριο και τα συναισθήματα του εμπορικού κόσμου είναι, αν μη τι άλλο, ανάμεικτα σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα του μέτρου για τον τζίρο των καταστημάτων. Από τη μία υπάρχουν οι μεγάλες αλυσίδες, που διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα και γενικότερα τις απαραίτητες υποδομές για να υποστηρίξουν το click away, και από την άλλη τα καταστήματα στις γειτονιές, τα οποία μιλούν για ανεφάρμοστο μέτρο που ευνοεί τους μεγάλους έναντι των μικρών.
Οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων σε τοπικές αγορές, όπως στο Χαλάνδρι, στη Νέα Σμύρνη ή στην περιφέρεια, επισημαίνουν ότι, ακόμα κι αν διαθέτουν e-shops, δεν έχουν τους αναγκαίους εξωτερικούς χώρους για παραδόσεις παραγγελιών. Το ίδιο πρόβλημα υφίσταται ακόμα και σε μεγάλα εμπορικά καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, όπου και μόνο η σκέψη να χρησιμοποιηθούν εμπορικές πιάτσες όπως ο πεζόδρομος της Ερμού ως σημείο εξυπηρέτησης click away προκαλεί εφιάλτες.
Δεν είναι τυχαίο το ότι σχεδόν όλοι οι εμπορικοί σύλλογοι της χώρας με ανακοινώσεις τους καταδίκασαν το click away ως μία ελληνική πατέντα που μπερδεύει παρά διευκολύνει τους καταναλωτές, ενώ σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσει να σώσει σημαντικό ποσοστό του φετινού εορταστικού τζίρου.
Η άποψη των εμπορικών συλλόγων επιβεβαιώθηκε εν μέρει από τις απογοητευτικές εικόνες τις πρώτες μέρες εφαρμογής του μέτρου, με ελάχιστους πελάτες έξω από τα καταστήματα να δοκιμάζουν παπούτσια και μπουφάν σε κοινή θέα. Δηλαδή δημιουργήθηκε περισσότερο μια αίσθηση αγοραστικού αλαλούμ παρά ένα, προσεκτικό έστω, άνοιγμα της αγοράς.
Εξάλλου τα Χριστούγεννα είναι μία περίοδος που ο κόσμος αγοράζει κατά κανόνα παιχνίδια, ρούχα και παπούτσια, δηλαδή προϊόντα που θέλει να τα δει, να τα αγγίξει και να τα δοκιμάσει. Το click away έχει καλύτερη εφαρμογή ίσως σε προϊόντα τεχνολογίας, των οποίων τα χαρακτηριστικά ο αγοραστής μπορεί να μελετήσει στην ιστοσελίδα του καταστήματος και, εφόσον θεωρήσει δελεαστική την τιμή, τότε να τα παραγγείλει και να περάσει να τα παραλάβει από το κατάστημα.
Βαθύ εμπορικό τραύμα
Με βάση, λοιπόν, τις συνθήκες που διαμορφώνονται λόγω και του click away οι παράγοντες του κλάδου θεωρούν ότι το πιο αισιόδοξο σενάριο για φέτος είναι η αγορά να καταφέρει να φτάσει το 30% με 35% του περσινού τζίρου, δηλαδή να κάνει 1,5 δισ. ευρώ από τα 4,5 δισ. που πέτυχε πέρυσι κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου. Κι αυτό γιατί το click away αφορά μόλις το 15% των καταστημάτων που έχουν e-shop, ενώ τηλεφωνικές παραγγελίες γίνονται μόνο στα καταστήματα τροφίμων.
Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που το λιανεμπόριο ήταν ήδη βαθιά τραυματισμένο από το πρώτο lockdown και προσπαθούσε δειλά να ανακάμψει στις αρχές του φθινοπώρου. Τα πολυκαταστήματα τον Σεπτέμβριο «έγραψαν» αύξηση των πωλήσεών τους κατά 1,8% σε σχέση με πέρυσι, ωστόσο η «βουτιά» μετά τις εκπτώσεις του Αυγούστου ήταν εντυπωσιακή (-18,7%). Όσο για τα είδη ένδυσης και υπόδησης, παραμένουν σε σκοτεινό τούνελ, καθώς ο Σεπτέμβριος έκλεισε με πτώση πωλήσεων 8,6% σε σχέση με πέρυσι και 29,3% σε σχέση με τον Αύγουστο.
Για όλους τους παραπάνω λόγους οι έμποροι χτυπούν «καμπανάκι», καθώς η αγορά βρίσκεται πολύ κοντά στον κίνδυνο να μπει λουκέτο σε πολύ περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις, κάτι που θα δημιουργήσει τουλάχιστον 400 με 500 χιλιάδες επιπλέον ανέργους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη υπάρχουν περιοχές στην περιφέρεια της χώρας, όπως για παράδειγμα η Τρίπολη και τα Τρίκαλα, όπου οι έμποροι μιλούν για πτώση της αγοράς έως και 90%.
Έμποροι: Να γίνει… click in
Τη μετατροπή του «click away» σε «click in» προτείνει στην κυβέρνηση το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδίας Εμπορικών Συλλόγων Αττικής, Ομόρων Νομών και Νήσων Αιγαίου (ΟΕΣΑΟΝΝΑ) για όσους δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα και επιθυμούν τον συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας, που θα βασίζεται σε ραντεβού, αυστηρά χρονικά περιορισμένο ανά άτομο.
«Έτσι ο καταναλωτής θα μπορεί να επισκεφθεί το εμπορικό κατάστημα κατόπιν ραντεβού, με την απόλυτη τήρηση των προβλεπόμενων υγειονομικών κανόνων, ανεξαρτήτως τετραγωνικών, και να πληρώνει με όλους τους νόμιμους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων και των μετρητών» αναφέρεται σε σχετικό ψήφισμα.
Οι έμποροι καταγγέλλουν ως πρόχειρο τον σχεδιασμό της λειτουργίας της αγοράς εν όψει των γιορτών και κάνουν λόγο για μη εφαρμογή κανόνων ισονομίας, ισοτιμίας και ισοπολιτείας για όλους του κλάδους του λιανικού εμπορίου. Με στόχο την προστασία των μικρών και μεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, που πλέον αντιμετωπίζουν υπαρξιακό πρόβλημα, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδίας κρίνει απαραίτητη την άμεση εφαρμογή των παρακάτω δέκα μέτρων:
1. Άμεση θεσμοθέτηση ενός ειδικού ακατάσχετου επαγγελματικού λογαριασμού, ειδικά τώρα που ουσιαστικά απαγορεύεται η χρήση μετρητών στο λιανεμπόριο.
2. Σχεδιασμός ειδικής ενισχυμένης μη επιστρεπτέας προκαταβολής, με βασικό κριτήριο τη μείωση του τζίρου σε σχέση με πέρυσι.
3. Παράταση υποχρέωσης καταβολής του δώρου Χριστουγέννων και των αναλογούντων σε αυτό εισφορών – μέτρο για το οποίο έχει ήδη περάσει η προθεσμία εφαρμογής.
4. Ένταξη επιτέλους των φυσικών προσώπων μελών εταιρειών στα μέτρα προστασίας και στήριξης που προβλέπονται για τις ατομικές επιχειρήσεις.
5. Αξιοποίηση του ΕΛΑ που τηρείται στον ΟΑΕΔ και τροφοδοτείται αυτοτελώς κάθε μήνα μέσω των εισφορών τους, ώστε να δοθεί επίδομα ιδιότυπης ανεργίας, ανάλογο με αυτό που δόθηκε σε λογιστές, δικηγόρους και σε άλλους κλάδους ασφαλισμένων.
6. Δημιουργία «ασπίδας ρευστότητας» μέσω της προστασίας των επιχειρήσεων από τις οφειλές που δημιουργούνται σε ΔΕΚΟ, το καθολικό πάγωμα όλων των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων μέχρι την επαναφορά της ομαλότητας στην αγορά, αλλά και τη διαγραφή προσαυξήσεων και προστίμων που έχουν δημιουργηθεί και βεβαίως τη διατήρηση της μείωσης των ενοικίων επαγγελματικής στέγης, τουλάχιστον μέχρι τέλος Ιουνίου 2021, με ανάλογη στήριξη των εκμισθωτών.
7. Άμεση αναστολή της καταβολής των δόσεων επιχειρηματικών δανείων και ρύθμιση του μεγάλου όγκου επιταγών που έχουν εκδοθεί με την προσδοκία του εορταστικού τζίρου.
8. Αποκατάσταση της άδικης υποχρέωσης καταβολής της εισφοράς μη μισθωτών που προκάλεσε έκπληξη – στις 7 Δεκεμβρίου 2020 – στους επιχειρηματίες με κλειστές και πληττόμενες επιχειρήσεις και πρόβλεψη για μετακύλιση των αντίστοιχων μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου τουλάχιστον, σε μέλλοντα χρόνο.
9. Αναστολή καταβολής των δόσεων του ΚΕΑΟ για τους μήνες Οκτώβριο έως και Δεκέμβριο, τουλάχιστον και για όσο διαρκεί το lockdown.
10. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, καθώς είναι οξύμωρο να απαιτείται από κλειστές επιχειρήσεις.