Με αφορμή τη βράβευση στις 15-5-2013 από του Δήμου Χανίων του συντοπίτη μας Αντώνη Χαρχαλάκη για το λογοτεχνικό του έργο και επειδή τυχαίνει να είμαι γείτονάς του, αλλά και να τρέφω ένα μεγάλο σεβασμό και μια εκτίμηση για το έργο του, και το πρόσωπό του, θέλησα γράφοντας λίγα λόγια να φωτίσω «όπως εγώ βλέπω» ορισμένες πτυχές του έργου και της ζωής του. Ο κυρ’ Αντώνης είναι για εμένα ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, τον γνωρίζω πολλά χρόνια. Είναι ένας άνθρωπος απλός, ήσυχος, καλοσυνάτος. Αγαπά την οικογένειά του και σέβεται όλους τους γείτονες. Αλλά κι οι γείτονες όλοι τον σέβονται και τον εκτιμούν. Πριν αναφέρω οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να συγχαρώ τον Δήμο Χανίων κι αυτούς που είχαν την ιδέα για την βράβευση και την πραγματοποίηση της σεμνής αυτής εκδήλωσης. Για μένα ήταν πολύ συγκινητικό ο Δήμος Χανίων να αναγνωρίζει το έργο ενός ταπεινού ανθρώπου βιοπαλαιστή, που δεν έχει πλούσια βιογραφικά, δεν έχει πτυχία, δεν μετείχε σε συνέδρια και δεν είχε άλλες ντόπιες ή διεθνείς αναγνωρίσεις.
Αυτός λοιπόν ο ταπεινός άνθρωπος με τα αμέτρητα προβλήματα της ζωής του, δεν βρήκε διέξοδο των προβλημάτων του στα ναρκωτικά, δεν βρήκε την εύκολη λύση στο πιοτό, ούτε στη χαρτοπαιξία, αλλά ούτε στον παρασιτισμό του εύκολου κέρδους. Η διέξοδος που διάλεξε ήταν η ανώτερη μορφή λόγου , η ποίηση, η λογοτεχνία, και ο κοινωνικός συλλογικός αγώνας ενάντια στις αιτίες που δημιουργούν τα προβλήματα και την εξαθλίωση.
Τον θυμάμαι από τον καιρό που ήμουν μαθητής στο Γυμνάσιο, να συμμετέχει ενεργά και δυναμικά σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες της αριστεράς. Πορείες, διαδηλώσεις, απεργίες. Αλλά δεν ξεχνούσε ούτε στιγμή τον άλλο αγώνα της επιβίωσης. Την ημέρα στο κυνήγι για το μεροκάματο, και τις υποχρεώσεις τις οικογένειάς του. Το βράδυ όταν άλλοι της ηλικίας του πήγαιναν στο καφενείο για πρέφα, αυτός σκυμμένος πάνω στα χαρτιά του έψαχνε μέσα στους στίχους τους να βρει ένα κόσμο καλύτερο και δικαιότερο.
Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε… έγιναν πολλά….
Υποσχέσεις από τα μπαλκόνια για καλύτερες ημέρες
Και αυτές που ήλθαν ήταν χειρότερες.
Και το χειρότερο… Παράλληλα με την οικονομική κρίση, βιώνουμε μια άλλη μεγαλύτερη κρίση την αμφισβήτηση των πνευματικών αξιών. Και αυτό έπεσε στα κεφάλια επί δικαίων και αδίκων. Η απαξίωση και γελιοποίηση των πάντων που έφερε η αναξιοκρατία των θα, θα… θα δημιούργησε μια θολούρα και μια αμφισβήτηση για όλα «τι όφελος θα έχει» , «Πόσα θα πάρω» είναι η κατάληξη των πάντων.
Εδώ θέλω να πω δυο λόγια για την ακεραιότητα του κυρ’ Αντώνη.
Και αυτός ήταν ένας από τους παραγκωνισμένους και αδικημένους. Στάθηκε όμως στο ύψος του . Δεν παρακάλεσε, δεν «έγλειψε», δεν ζήτησε μερίδιο από τα κλεμμένα και τα δανεικά. Δεν ζήτησε θέσεις και καρέκλες παρ’ ότι είχε τα προσόντα. Δεν ζήτησε προβολή του έργου του που θα μπορούσε να το κάνει. Απεναντίας συνέχισε τον αγώνα στο μεροκάματο και με την αρθρογραφία του στις εφημερίδες «όσες τα έγραφαν» και με την δύναμη του ποιητικού του λόγου, τους καυτηρίαζε τους προκαλούσε, και τους προειδοποιούσε ότι ο δρόμος τους είναι αδιέξοδος. Πιστεύω ότι σε κάθε αγνό άνθρωπο υπάρχει μια γωνιά στην καρδιά του που φυλάει άθικτα τα συναισθήματά του αυτά είναι «η αγάπη, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός, και κάθε τι που τον κάνει να είναι Άνθρωπος».
Αυτή η γωνιά μοιάζει και με ένα ηχείο η μια καμπάνα, που για να ηχήσει θέλει ένα ισχυρό ερέθισμα.
Θεωρώ ότι τα ποιήματα του κυρ’ Αντώνη έχουν αυτή τη δύναμη, να διεγείρουν τα συναισθήματα σε όποιον τα διαβάσει, αλλά και συγχρόνως να κάνουν την καρδιά του να ηχεί μεταδίδοντας τον ανθρωπισμό που έχει μέσα της η ποίηση του . Η γλώσσα του είναι απλή και καθημερινή, επιφανειακά προσδίδει το χρώμα ενός Λαϊκού δημιουργού.
Η φιλοσοφία των νοημάτων του όμως είναι αιτιοκρατική και Αριστοτελική και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και ανάλυσης.
Σχολιάζοντας την τρέχουσα πραγματικότητα με τη φοβερή ευαισθησία που τον διακρίνει, συλλαμβάνει αμέσως την αδικία, την απληστία, την εκμετάλλευση, την οποία στηλιτεύει και καταδικάζει.
Διάχυτος είναι ο λυρισμός του που απορρέει από την ελπίδα ότι υπάρχει ένα καλύτερο αύριο. Αξιοθαύμαστη είναι η ικανότητά του να ομορφαίνει χωρίς να μειώνει την ασχήμια της πραγματικότητας.
Διάχυτη είναι και η ειρωνεία που χρησιμοποιεί όταν είναι να καταγγείλει την υποκρισία και την ψευτιά.
Μπορεί κάποιος να διαφωνεί έμμεσα ή άμεσα με τις πολιτικές λύσεις που υπονοεί.
Η ικανότητα του δομημένου λόγου του κι η πειθώ του είναι τόσο μεγάλη που δεν μπορεί κανείς να γυρίσει την πλάτη στα όσα γράφει. Ο λόγος του δεν είναι ξύλινος ούτε συνθηματολογικός, είναι σαν αν σε ακούει, να συμπάσχει μαζί σου, και να σου συμπαραστέκεται στις όποιες επιλογές σου. Είναι βαθύτατα δημοκρατικός γι’ αυτό σε κερδίζει πάντα.
Και η ποίηση του κι ο πεζός του λόγος είναι διάχυτος από εικόνες. Σε ταξιδεύει ζωντανά στον κόσμο που περιγράφει.
Ο ποιητικός του λόγος είναι ιδανικός για να γίνει τραγούδι ισάξιο των μεγάλων δημιουργών.
Η ζωή και το έργο του κυρ’ Αντώνη αποτελεί ένα παράδειγμα για τους ανθρώπους που οι συνθήκες τους στέρησαν τα πάντα, αλλά δεν γονάτισαν έμεινα όρθιοι, ακέραιοι και πρωτοπόροι, στον αγώνα της ζωής, έχοντας σαν γνώμονα το εμείς πάνω από το εγώ, και την αγάπη για τον συνάνθρωπο.
Να ζήσεις κυρ Αντώνη χρόνια πολλά και να μας χαρίζεις όπως πάντα τα έργα σου. Η κοινωνία μας σε έχει ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε.
Βασίλης Κνιθάκης
Μαθηματικός