Του Βασίλη Χαρμόλυπου
Ένα Χριστουγεννιάτικο διήγημα:
Στη δεκαετία του 1970, το Παλιό Λιμάνι των Χανίων έμοιαζε με καρτ ποστάλ, με τη διαχρονική ομορφιά του να αποκρύπτει τις συχνές εντάσεις της εποχής. Το λιμάνι, με την απαλή λάμψη των φαναριών που αντανακλούν στο νερό και το μακρινό βουητό των εορταστικών μελωδιών, ετοιμαζόταν για τις γιορτές της παραμονής των Χριστουγέννων, ένας φάρος χαράς σε αβέβαιους καιρούς.
Ανάμεσα στους ντόπιους ήταν και ο Μανώλης, ένας άνθρωπος συνηθισμένος σαν τα βότσαλα στις κρητικές ακτές. Χωρίς ιδιαίτερες φιλοδοξίες πέρα από την απλή δουλειά του στο τοπικό καφενείο, ο Μανώλης ήταν γνωστός για την ευγενική του συμπεριφορά και τα ευγενικά του μάτια που καθρέπτιζαν μια ήσυχη ζωή.
Εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων, μια ψύχρα είχε καλύψει τον αέρα, λες και κάτι παραμόνευε να συμβεί. Η παρουσία των ξένων στρατιωτών που υπηρετούσαν στο νησί, ήταν ένα συνηθισμένο θέαμα εκείνη τη δεκαετία μα και τις επόμενες. Οι ντόπιοι είχαν συνηθίσει την παρέα τους, αλλά μια υποβόσκουσα ανησυχία παρέμενε.
Η νύχτα ξεδιπλώθηκε και τα γέλια αναμείχθηκαν με το τσούγκρισμα των ποτηριών, όταν μια αναταραχή διέκοψε το γλέντι. Ένας Αμερικανός στρατιώτης είχε γίνει πιο επιθετικός από το συνηθισμένο. Η γιορτινή διάθεσή του είχε πνιγεί στο πολύ πιοτό, και είχε γίνει προκλητικός. Φώναζε, απειλούσε και έβριζε μέχρι που η προσοχή του στράφηκε σε μια νεαρή Ελληνίδα, τη Μαρία, της οποίας οι προσπάθειες να απεμπλακεί ευγενικά αντιμετωπίστηκαν με μια ανυποχώρητη και εκφοβιστική επιμονή.
Ψίθυροι και ανήσυχα βλέμματα διέσχισαν το πλήθος, καθώς η φωνή του στρατιώτη υψώθηκε, ενώ το χέρι του έπιασε το χέρι της Μαρίας με μια δύναμη που έσβησε την εορταστική ατμόσφαιρα. Η κατάσταση ακροβατούσε στο χείλος του κινδύνου.
Εκεί που τα πράγματα φαίνονταν άσχημα, μια λεπτή φιγούρα εμφανίστηκε μέσα από τις σκιές. Ο Μανώλης, ο οποίος μέχρι τότε απολάμβανε ήρεμα το ποτό του σε μια απόμακρη γωνιά, ένιωσε μέσα του μια ανάγκη – ένα κάλεσμα για δράση που δεν μπορούσε να αγνοήσει. Χωρίς να σκέφτεται τη δική του ασφάλεια, πλησίασε τον στρατιώτη, με τη φωνή του σταθερή αλλά ήρεμη.
“Φίλε, δεν είναι αυτός ο τρόπος του νησιού μας. Άφησέ την να φύγει και άσε μας όλους να απολαύσουμε ειρηνικά αυτή την άγια νύχτα”, είπε ο Μανώλης, με τα λόγια του διανθισμένα με μια γενναιότητα που εξέπληξε ακόμα και τον ίδιο.
Ο στρατιώτης, μην περιμένωντας την αντίδραση σάστισε, όμως γρήγορα μετά ανέκτησε το θράσος του, και ειρωνεύτηκε αυτόν που τον διέκοψε, με τη λαβή του να παραμένει αδιάλλακτη. Ο Μανώλης άπλωσε το χέρι του στον ώμο του στρατιώτη, συναντώντας το βλέμμα του.
Ήταν μια τεταμένη αντιπαράθεση που θα μπορούσε να καταλήξει στη βία, αν δεν παρενέβαιναν οι σύντροφοι του στρατιώτη, οι οποίοι, αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης, έσπευσαν να αποκλιμακώσουν την αντιπαράθεση. Με ένα μείγμα πειθούς και απειλών, έπεισαν τον συνάδελφό τους να απομακρυνθεί, αφήνοντας τη Μαρία συγκλονισμένη αλλά σώα και αβλαβή.
Ο Μανώλης, χωρίς καμία διάθεση για αναγνώριση, απλώς έκανε ένα υποστηρικτικό νεύμα στη Μαρία και επέστρεψε στην απομονωμένη γωνιά του καφενείου του. Όμως η φήμη για το θάρρος του διαδόθηκε στα Χανιά σαν κυματισμός στο λιμάνι, και αναγνωρίστηκε ως ένας απρόσμενος ήρωας.
Εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων, ο Μανώλης έγινε σύμβολο της ήρεμης δύναμης που κρύβεται μέσα στις καρδιές των απλών ανθρώπων. Η πράξη του δεν ήταν πράξη μεγάλου ηρωισμού αλλά ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Μια υπενθύμιση ότι ακόμη και σε καιρούς μεγάλων δυσκολιών – ίσως κυρίως σε αυτούς τους καιρός – το φως της ανθρωπιάς ξεπροβάλλει.
Και στα χρόνια που ακολούθησαν, καθώς το Παλιό Λιμάνι συνέχισε να αποτελεί σταυροδρόμι πολιτισμών και ιστοριών, οι Χανιώτες συνεχίζουν να θυμούνται τη νύχτα που ο Μανώλης, ένας συνηθισμένος άνθρωπος, στάθηκε θεματοφύλακας των αξιών τους, ένας πραγματικός ήρωας ανάμεσά τους.
“>