Την αντίδραση του για την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Κρήτης, εκφράζει με νέα παρέμβαση του στην Κυβέρνηση ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης ο οποίος και μεταφέρει τις επισημάνσεις των ειδικών επιστημόνων Ευριπίδη Στεφάνου Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης (Διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών) και του καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης, Διευθυντή του Εργαστηρίου Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων Ευάγγελου Γιδαράκου.
«Μέσα από τις θέσεις των ειδικών επιστημόνων που συνεργαζόμαστε επιβεβαιώνονται τεκμηριωμένα πλέον οι ανησυχίες μας, λόγω του κινδύνου που ενέχει αυτού του είδους η επιχείρηση…» αναφέρει ο Περιφερειάρχης σε επείγουσα επιστολή του στον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο.
Ο κ. Αρναουτάκης στην επιστολή του ζητεί να εξαιρεθεί η περιοχή που επιλέχθηκε για την επιχείρηση της εξουδετέρωσης για να προστατευθεί το κλειστό θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου. Επίσης αναφέρει ότι η χώρα μας μπορεί και οφείλει να ζητήσει εγγυήσεις για την τήρηση της αρχής της «πρόληψης». Κλείνοντας την επιστολή του ο κ. Αρναουτάκης επισημαίνει στον κ. Βενιζέλο ότι «Αν παρά ταύτα δεν μπορέσετε να αποτρέψετε τη διεξαγωγή της επιχείρησης μέσα στη Μεσόγειο, η Περιφέρεια Κρήτης θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να παρακολουθήσει από κοντά τη διαδικασία εξουδετέρωσης εν πλω των χημικών όπλων της Συρίας με επιστήμονες της εμπιστοσύνης μας, που είναι μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής Στήριξης που έχουμε ιδρύσει για το θέμα αυτό».
Συγκεκριμένα το πλήρες κείμενο της επιστολής του Περιφερειάρχη στον κ. Βενιζέλο έχει ως εξής:
«Αξιότιμε κε Αντιπρόεδρε,
Όπως σας είναι ήδη γνωστό, από την πρώτη μέρα που πληροφορηθήκαμε από τα μέσα ενημέρωσης την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών, για την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας στα διεθνή ύδατα στα σύνορά μας, νοτιοδυτικά της Κρήτης, αντιδράσαμε με κάθε δυνατό τρόπο, δηλώνοντάς σας παράλληλα την κατηγορηματική αντίθεσή μας για την επιλογή της χωροθέτησης του εγχειρήματος εντός της Μεσογειακής Λεκάνης
Σας ενημερώνουμε ότι στην προσπάθειά της η Περιφέρεια να ενημερωθεί υπεύθυνα και να δράσει αποτελεσματικά, έχει συντονίσει τα επιστημονικά ιδρύματα του νησιού αλλά και άλλους ειδικούς επιστήμονες σε μια κοινή προσπάθεια.
Μέσα από τις θέσεις των ειδικών επιστημόνων, επιβεβαιώνονται τεκμηριωμένα πλέον οι ανησυχίες μας, λόγω του κινδύνου που ενέχει αυτού του είδους η επιχείρηση στην επιλεγμένη περιοχή.
Σας επισημαίνουμε τα κύρια σημεία της επιστημονικής ανάλυσης που έχουμε στη διάθεσή μας και τα οποία είναι τα εξής:
- Η καταστροφή των πρόδρομων ενώσεων, που χρησιμοποιούνται για τη σύνθεση χημικών όπλων, πρέπει να γίνει με διαδικασία που εγγυάται την μη-παραγωγή τοξικών αποβλήτων. Οι πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας δεν το εγγυώνται.
- Η Μεσόγειος είναι μια κλειστή θάλασσα στην οποία συχνά οι καιρικές συνθήκες (και ο κυματισμός) είναι απρόβλεπτες. Επομένως, είναι παρακινδυνευμένο να γίνουν διαδικασίες καταστροφής τοξικών ενώσεων αν δεν είναι απολύτως εγγυημένο κατά πόσο οι εγκαταστάσεις στο πλοίο είναι κατάλληλες για τις οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.
- Με τη χρήση της υδρόλυσης θα παραχθούν επιπλέον υγρά απόβλητα τα οποία εγκυμονούν κινδύνους για το θαλάσσιο περιβάλλον αν απορριφθούν εκούσια ή ακούσια σε αυτό, σε περίπτωση ατυχήματος. Είναι δε δεδομένο ότι η απόρριψη τοξικών ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου απαγορεύεται ρητά από τις οδηγίες της MARPOL.
- H οποιαδήποτε διαδικασία καταστροφής επικίνδυνων και τοξικών ενώσεων εγκυμονεί περιβαλλοντικά προβλήματα καθώς: α) η ενδεχόμενη αστάθεια του πλοίου στο θαλάσσιο χώρο, κατά την εισαγωγή των χημικών όπλων και των πρόδρομων χημικών ενώσεων στους αντιδραστήρες, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ακούσια απόρριψη σε αυτόν, και β) η σύσταση του επεξεργασμένου υλικού περιέχει ουσίες (π.χ. οξέα και άλατα), οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν τη διάβρωση στην έξοδο του αντιδραστήρα, διαρροές μονώσεων, και έμφραξη αγωγών. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις κατά πόσο έχει ελεγχθεί ότι οι εγκαταστάσεις που θα χρησιμοποιηθούν πληρούν αυτά τα κριτήρια δεν έχουμε επιστημονική πληροφόρηση για ασφαλή αντίστοιχη χρήση τους στο παρελθόν.
- Η ασφάλεια της μεθόδου, εκτός ότι επιβάλλει τον αποκλεισμό κάθε άλλου είδους ατυχήματος, εξαρτάται απόλυτα από τις μετεωρολογικές συνθήκες με προδιαγραφές που επιτρέπουν ως μέγιστο ύψος κυμάτων τα 2,5 μέτρα. Είναι ζητούμενο αν συμβούν αντίξοες καιρικές συνθήκες ποιά θα είναι η αντιμετώπιση της κατάστασης. Επισημαίνεται επίσης ότι το πλοίο είναι μονού κύτους, γεγονός που συνιστά ένα ακόμη κίνδυνο.
- Δεν έχουμε λάβει από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟPCW), στον οποίο εκπροσωπείται και η χώρα μας, αναλυτική και αξιόπιστη πληροφόρηση που να επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Σε κάθε περίπτωση, έστω και τώρα θέλουμε να μας αποσταλούν επαρκή στοιχεία για τις ποσότητες και τα χαρακτηριστικά των χημικών.
Μετά τα παραπάνω επανερχόμαστε με αυτή την επιστολή να δηλώσουμε και πάλι την απαίτησή μας να εξαιρεθεί η περιοχή που επιλέχθηκε για την επιχείρηση της εξουδετέρωσης για όλους τους λόγους που έχουμε αναφέρει, και αφορούν στην απόλυτη υποχρέωσή μας να προστατευτεί το κλειστό θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου.
Στην προσπάθειά μας να διερευνήσουμε το θέμα και από νομικής άποψης με τη βοήθεια ειδικών στον εν λόγω τομέα, καταλήξαμε στο ότι η χώρα μας μπορεί και οφείλει να ζητήσει εγγυήσεις για την τήρηση της αρχής της «πρόληψης», της «προφύλαξης», της «ασφαλιστικής κάλυψης», των «μέτρων περιβαλλοντικής αποκατάστασης σε περίπτωση ατυχήματος» και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», λόγω της διακινδύνευσης που δημιουργείται από την επικείμενη δραστηριότητα, ανεξάρτητα αν αυτή διεξάγεται σε διεθνή ύδατα. Δεν νοείται ασφαλής διαχείριση αποβλήτων δίχως την πρότερη διενέργεια Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Σε περίπτωση που τίποτε από τα παραπάνω δεν έχει διασφαλιστεί, θεωρούμε ότι δημιουργείται ισχυρό νομικό έρεισμα για τη χώρα μας, και της δίνει το δικαίωμα να προσβάλει τη διαδικασία ενώπιον της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, ζητώντας την αλλαγή της θέσης του εγχειρήματος.
Αν παρά ταύτα δεν μπορέσετε να αποτρέψετε τη διεξαγωγή της επιχείρησης μέσα στη Μεσόγειο, η Περιφέρεια Κρήτης θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να παρακολουθήσει από κοντά τη διαδικασία εξουδετέρωσης εν πλω των χημικών όπλων της Συρίας με επιστήμονες της εμπιστοσύνης μας, που είναι μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής Στήριξης που έχουμε ιδρύσει για το θέμα αυτό.
Συγκεκριμένα σας ζητάμε, να απαιτήσετε άμεσα από τα Ηνωμένα Έθνη και τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων τη σύσταση επιτροπής (ενδεχομένως από τις χώρες που γειτνιάζουν με την προτεινόμενη θαλάσσια περιοχή καταστροφής των χημικών όπλων) που θα παρακολουθεί και θα πληροφορείται από τους υπεύθυνους της εξουδετέρωσης των εν λόγω τοξικών ουσιών την ασφαλή εξέλιξη της διαδικασίας (πχ. μέσω web cameras σε 24ωρη βάση πάνω στο πλοίο). Η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει επίσης να απαιτήσει καθημερινές μετρήσεις της ποιότητας της ατμόσφαιρας και του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην περιοχή όπου θα διενεργηθεί η εξουδετέρωση, καθ’ όλη της τη διάρκεια, οι οποίες θα είναι προσβάσιμες στην ως άνω Επιτροπή Επιστημονικής Στήριξης της Περιφέρειας Κρήτης.
Οι εν λόγω ειδικοί επιστήμονες είναι:
Α. Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών, Καθηγητής Ευριπίδης Στεφάνου.
Β. Ο Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων κος Ευάγγελος Γιδαράκος.
Λόγω του επείγοντος του θέματος σας παρακαλούμε να προβείτε άμεσα στις ενδεδειγμένες ενέργειες.
Με εκτίμηση
Σταύρος Αρναουτάκης