Της Naomi Klein στο theintercept.com
Επιστρέφουμε σε εκείνες, λοιπόν, τις ιστορίες που τόσοι πολλοί από εμάς στον πλούσιο κόσμο λέμε στους εαυτούς μας για τη σχετική μας ασφάλεια: ότι όταν η κλιματική κρίση χτυπήσει, θα είναι άλλοι (βλ. μαύροι, καφέ, ιθαγενείς, ξένοι) που θα επωμιστούν τους κινδύνους. Κι αν αυτό αποδεικνυόταν ένα κακό στοίχημα και η κρίση έφτανε στις κοινότητές μας, τότε απλά θα μετακομίζαμε κάπου πιο προστατευμένα: στο Όρεγκον ή στη Βρετανική Κολομβία ή στις Μεγάλες Λίμνες ή ίσως, αν τα πράγματα γίνονταν πραγματικά άσχημα, στην Αλάσκα ή στο Γιούκον.«»
Με άλλα λόγια, θα κάναμε ακριβώς αυτό για το οποίο οι κυβερνήσεις της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της Αυστραλίας τιμωρούν και συκοφαντούν ανελέητα τους μετανάστες στα σύνορά μας (συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών μεταναστών): θα προσπαθούσαμε να φτάσουμε σε ένα ασφαλές μέρος. Όπως έγραψε πρόσφατα ο επιστήμονας του νερού Peter Gleick, βλέπουμε την ανάδυση «δύο κατηγοριών προσφύγων: εκείνων που έχουν την ελευθερία και τους οικονομικούς πόρους να προσπαθήσουν, για λίγο τουλάχιστον, να φύγουν από τις αυξανόμενες απειλές εκ των προτέρων, και εκείνων που θα μείνουν πίσω και θα υποστούν τις συνέπειες με τη μορφή ασθενειών, θανάτου και καταστροφής».
Αυτό το καλοκαίρι των πυρκαγιών και των πλημμυρών, φαίνεται να συνειδητοποιούν πολλοί ότι ακόμη και αυτή η δυσοίωνη μορφή κλιματικού απαρτχάιντ είναι πιθανότατα μια ψευδαίσθηση για όλους εκτός από τους υπερπλούσιους. Όπως σημείωσε ο Nasheed, και όπως επανέλαβαν οι New York Times σε έναν δυσοίωνο τίτλο που επικαλύφθηκε από τη φωτογραφία ενός φλεγόμενου κτιρίου: «Κανείς δεν είναι ασφαλής». Όλοι είμαστε παγιδευμένοι σε αυτή την κρίση –είτε κάτω από αυτό το αδυσώπητο πέπλο καπνού, είτε σε μια ζέστη που χτυπάει σαν φυσικός τοίχος, είτε κάτω από βροχές και ανέμους που δεν θα σταματήσουν. Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες χτίστηκαν πάνω στο θεμελιώδες ψέμα των συνόρων, η κλιματική κρίση δεν μπορεί πλέον να μεταφερθεί σε κάποιο μακρινό μέρος ή σε κάποιο μακρινό μελλοντικό χρόνο. Έχουμε πλέον ξεμείνει από το «εκεί έξω» –είτε χωρικά είτε χρονικά.
Εκτός, φυσικά, από τον Τζεφ Μπέζος, τον άνθρωπο που, σε περίπτωση που μας ξέφυγε η γραφική φαντασίωσή του περί πολυπλανητικών συνόρων, φόρεσε καουμπόικο καπέλο και μπότες για τη βόλτα και επέστρεψε, παραληρώντας για το πώς βλέπει το μέλλον· ένα μέλλον γεμάτο από τοξικές διαστημικές χωματερές:
«Πρέπει να πάρουμε όλη τη βαριά βιομηχανία, όλη τη ρυπογόνο βιομηχανία, και να τη μεταφέρουμε στο διάστημα και να διατηρήσουμε τη Γη ως αυτό το πανέμορφο κόσμημα ενός πλανήτη που είναι», είπε λίγα μόλις λεπτά μετά την προσγείωση.
Αυτή ακριβώς είναι η ουσία της κρίσης μας: η επίμονη φαντασίωση, παρά από κάθε λογική και απόδειξη, ότι δεν υπάρχουν σκληρά όρια στη δυνατότητα του κεφαλαίου να συνεχίζει να μετατρέπει τη ζωή σε κέρδος· ότι πάντα θα υπάρχει ένα νέο σύνορο για να συνεχίσει το κερδοφόρο παιχνίδι. Όπως έγραψε η Justine Calma στο The Verge, «Το να στριμώχνεις τα ανεπιθύμητα πράγματα σε ένα μέρος όπου φαινομενικά βρίσκεται εκτός οπτικού πεδίου, εκτός μυαλού, είναι μια κουραστική ιδέα. Είναι η ίδια παλιά νοοτροπία που πετάει βιομηχανικά απόβλητα σε αποικισμένους λαούς και έγχρωμες γειτονιές εδώ και αιώνες». Και είναι η ίδια παλιά νοοτροπία που έπεισε τους κατοίκους της Γερμανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών ότι η κλιματική κατάρρευση δεν αποτελεί μία επείγουσα κρίση – μέχρι που ξέσπασε πάνω τους.
Αν ήταν μόνο ο Μπέζος που σκεφτόταν έτσι, θα μπορούσαμε να τον τιμωρήσουμε, να τον φορολογήσουμε και να τελειώνουμε με αυτό. Αλλά αυτός αποτελεί μόνο την πιο χοντροκομμένη εκδοχή μιας λογικής που διαπερνά την άρχουσα τάξη μας: από τον γερουσιαστή Τεντ Κρουζ που «πετάγεται» στο πεντάστερο Ritz-Carlton στο Κανκούν του Μεξικού, ενώ το Τέξας παγώνει, μέχρι τον Πίτερ Θιλ που σχεδιάζει το πολυτελές καταφύγιό του στη Νέα Ζηλανδία. Και όσο οι πλούσιοι και οι ισχυροί συνεχίζουν να πιστεύουν ότι υπάρχει ένα «εκεί έξω» για να απορροφήσει τα χάλια τους, θα προστατεύουν σθεναρά τη μηχανή του business-as-usual που θα κρατάει τους υπόλοιπους από εμάς να καιγόμαστε εδώ κάτω.