Άστεγοι άνθρωποι, αδέσποτα ζώα. Δύο όψεις της κρίσης που όσο βαθαίνει, το φαινόμενο μεγαλώνει και γίνεται φυσικό, συνηθίζουμε την παρουσία αυτή: την θεωρούμε αναπόδραστη.
Σα να άνοιξε μία πύλη για ένα νέο κόσμο στον οποίον νέοι άνθρωποι προστίθενται συνεχώς. Ο πληθυσμός των ζητιάνων, των άστεγων, των αδέσποτων μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Είναι οι απόβλητοι.
Βρίσκονται στο δρόμο, κοιμούνται δίχως να γνωρίζουν αν θα έχουν ένα πιάτο φαϊ, έναν τόπο να ξαποστάσουν για να κοιμηθούν. Άστεγοι και αδέσποτα. Πληθαίνουν. Και όσο γίνεται η κρίση αποδεκτή ως αναπόδραστη, όσο η κοινωνία μαθαίνει ότι “δεν υπάρχει εναλλακτική” τόσο αυτοί που έχουν πρόβλημα και χρειάζονται βοήθεια, τα θύματα της κρίσης μετατρέπονται σε πρόβλημα.
Η φωτογραφία αυτή είναι από τα Χανιά, από την πλατεία Κοτζάμπαση. Ο άστεγος και ζητιάνος της φωτογραφίας κοιμόταν στο έδαφος και απέναντί του κοιμόταν ο σύντροφός του, ένα αδέσποτο σκυλί. Ο ένας σα να καθρέπτιζε τον άλλο και οι δυο μαζί την κρίση στην Ελλάδα.
Ο παραιτημένος σκύλος και ο παραιτημένος άνθρωπος που κοιμούνται στο βρώμικο πεζοδρόμιο, ο ένας απέναντι από τον άλλο, το χέρι χρησιμεύει σα μαξιλάρι και απλώνεται για να βρει το πόδι του σκύλου που το πρόσωπο του κοιτάζει σαν αντιστραμμένο είδωλο το πρόσωπο του ανθρώπου. Σύντροφοι στην ανέχεια, ανακαλύπτουν ο ένας στον άλλο ίχνη μίας θαλπωρής που έχει χαθεί. Δίπλα τους ένα σκεύος για κάποια δίφραγκα ανθρωπιάς από τους περαστικούς. Αυτά που ίσως τους ζήσουν για άλλη μια μέρα.
Παραδίπλα σε ένα παγκάκι ένας γέρος που με βλέπει να βγάζω φωτογραφία μου λέει: “μόνο που χώρο πιάνουν” και στρέφει το βλέμμα του από την άλλη μεριά.
Με την πραγματική ανεργία πάνω από 30% αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα πάνω από 40.000 άνθρωποι ζουν στους δρόμους, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Έλλειψη Στέγης και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Οργανώσεων για τους Άστεγους (FEANTSA). Κοιμούνται σε παγκάκια, σε στοές ή στο πεζοδρόμιο. Υπάρχουν δίκτυα αλληλεγγύης όμως δεν επαρκούν. Ο αριθμός των άστεγων στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 30% από το 2009. Κάποιοι μιλάνε για ακόμη μεγαλύτερο αριθμό που δεν καταγράφεται στις στατιστικές. Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στην Αθήνα με 20.000 άστεγους να στηρίζονται για την επιβίωσή τους από τις κοινωνικές υποδομές. Η Αθήνα είναι μέσα στις 15 πόλεις παγκοσμίως που αντιμετωπίζουν πιο έντονα το πρόβλημα των άστεγων.
Στην Ελλάδα, η Κλίμακα, ο κοινωνικός, εθελοντικός φορέας για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού παρουσίασε πρόσφατα μια μεγάλη έρευνα για το πρόβλημα των αστέγων.
Το 90% των αστέγων είναι Ελληνες και το 10% αλλοδαποί, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζουν στην Ελλάδα για πάνω από 8 χρόνια. Πάνω από το 80% των αστέγων είναι άντρες. Οσον αφορά στις ηλικίες, το 61% είναι ηλικίας 41-55 ετών, ενώ σημαντική ποσοστό εμφανίζεται και στην κατηγορία 26-40 ετών (21%).
Το επίπεδο εκπαίδευσης των αστέγων είναι αρκετά υψηλό (52% έχει τελειώσει Γυμνάσιο, 25% Λύκειο, 20% κάποιο Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ), ενώ οι περισσότεροι ήταν εργαζόμενοι, κυρίως σε τομείς που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την κρίση, όπως οι κατασκευές, οι βιοτεχνίες κ.λπ.
Μάλιστα, το 65% όσων βρίσκονται σήμερα στον δρόμο είναι «νεοάστεγοι», δηλαδή ζουν χωρίς στέγη από το 2010 που η κρίση έγινε ιδιαίτερα έντονη στην Ελλάδα.
Το 60% των άστεγων καταφεύγει στο αλκόολ και στα ναρκωτικά ενώ ένα μεγάλο ποσοστό πάσχει από κατάθλιψη.
Η τεράστια οικονομική κρίση στην Ελλάδα οδήγησε και σε ραγδαία αύξηση του αριθμού των αδέσποτων σκύλων. Ο αριθμός των αδέσποτων -πολλά από τα οποία οι ιδιοκτήτες τους τα έχουν εγκαταλείψει γιατί δεν μπορούσαν οικονομικά να τα συντηρήσουν- έχει φθάσει το ένα εκατομμύριο.
