Ο ασφαλής ηρωισμός των ηρώων δίχως επιλογή: Κορωνοϊός και τεχνολογία (9ο μέρος)

Του Γιάννη Αγγελάκη

Οι εταιρείες οικειοποιήθηκαν την τάση της κοινωνίας που αναγνώρισε ως ήρωες όλους αυτούς που δε μπορούν παρά να δουλεύουν εν μέσω πανδημίας. Όμως, για να είναι κάποιος ήρωας πρέπει να έχει την επιλογή να γίνει ήρωας και στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτών που εργάστηκαν αυτό δεν ισχύει..

Οι άνθρωποι εργάζονται επειδή δε μπορούν να κάνουν αλλιώς παρά να εργαστούν εν μέσω πανδημίας.

Και δεν είναι όπως οι πυροσβέστες που η δουλειά τους είναι να προσπαθούν να σβήνουν φωτιές και να σώζουν ανθρώπους ή περιουσίες. Δεν έχουν λάβει κάποια εκπαίδευση για μία τέτοια κατάσταση. Δεν επιλέξανε να κάνουν αυτό που κάνουν. Δεν τους δόθηκε η δυνατότητα να επιλέξουν. Δεν εργάζονται από αλτρουισμό ή από ηρωισμό.

Μπορεί να το κάνουν και από αυτό. Όμως είναι πρωτίστως εργαζόμενοι που εργάζονται επειδή το να εργαστούν είναι γι’ αυτούς συνθήκη επιβίωσης.

Εργάζονται εν μέσω πανδημίας, επειδή δε μπορούν να μην εργαστούν. Επειδή αν δεν εργαστούν θα πεινάσουν.

Και σε πολλές από τις εταιρείες που εργάζονταν – αυτές που έσπευσαν να αναγνωρίσουν τον ηρωισμό τους – δεν τηρήθηκαν ούτε τα βασικά μέτρα προστασίας τους.

Είναι άνθρωποι που δεν κάνουν «αυτό που αγαπάνε» και γι’ αυτό η εργασία τους δεν αναγνωριζόταν ως μία εργασία που έχει αξία. Πληρώνονται με κακούς μισθούς και εργάζονται με περιορισμένα δικαιώματα.

Τώρα, τους αναγνωρίζουν ως ήρωες.

Οι εταιρείες έσπευσαν να ενσωματώσουν ένα μήνυμα – αυτό που αναγνωρίζει ως ήρωες τους εργαζόμενους – το οποίο βρίσκεται σε πλήρη αντιδιαστολή με το κυρίαρχο μήνυμα μίας εποχής που βασίζεται στην απαξίωση της εργασίας τους. Όμως, δεν έσπευσαν να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας αυτών που εργάζονται ηρωικά.

Ενώ η Amazon στα διαφημιστικά της μηνύματα αναφερόταν στους ήρωες εργαζόμενούς της, στις αποθήκες της Amazon οι ήρωες εργαζόμενοι που δεν επέλεξαν ποτέ να γίνουν ήρωες, συνεχίζαν να αρρωσταίνουν από κορωνοϊό.

Καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να ξεχνούν τους «ήρωες», και η Αmazon ξέχασε τον ηρωισμό τους.

Τα έξτρα επιδόματα κόπηκαν, τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας δεν τηρούνται.

Αλλά οι εργαζόμενοι σε αυτές τις δουλειές που δε μπορούν να αγαπηθούν, συνεχίζουν να εργάζονται. Πλέον, οι ζωές τους δεν έχουν τόσο σημασία.

Η αξία της εργασίας τους ποτέ δεν αναγνωρίστηκε πραγματικά.

Workers lives don’t matter.

Βεβαίως, δεν είναι μόνο η Amazon που έσπευσε να ενσωματώσει μέσω του διαφημιστικού λόγου ένα ρεύμα που εμπεριέχει το στοιχείο της αμφισβήτησης.

Το ιατρικό και το νοσηλευτικό προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων, οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια της Apple, οι εργαζόμενοι στα σούπερ μάρκετ αφού αναγνωρίστηκαν ως ηρωικοί, μετά μετατράπηκαν μέσω του βλέμματος της διαφήμισης στον μεγαλύτερο προπαγανδιστή των προϊόντων εταιρειών ή της προπαγάνδας των κυβερνήσεων.

Ένα κοινωνικό ρεύμα που εμπεριέχει έντονα το στοιχείο της κριτικής για την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων εργαλειοποιείται. Ενσωματώνεται και οδηγείται προς μία κατεύθυνση που θα εξυπηρετεί τη διασφάλιση των κερδών, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι αυτή η κριτική που ασκείται δε θα θέτει σε αμφισβήτηση το στάτους κβο.

Οι συμβολικές πράξεις που έχουν μικρό ή μηδαμινό κόστος διασφαλίζουν τη μετατροπή της κοινωνικής κριτικής σε εργαλείο ενάντια στις όποιες διεκδικήσεις, γιατί η πραγματική αποδοχή της ευθύνης έχει πραγματικό κόστος.

Είναι πιο οικονομικό να δημιουργήσεις ένα διαφημιστικό που υμνεί τον ηρωισμό των εργαζόμενων ή να καλείς τους πολίτες να χειροκροτήσουν το υγειονομικό προσωπικό παρά να βελτιώσεις τις συνθήκες εργασίας και να διασφαλίσεις ότι οι ζωές αυτών που εξ ανάγκης εργάζονται δε θα κινδυνέψουν.

Σε ένα επόμενο στάδιο, η κοινωνική διαμαρτυρία εμπορευματοποιείται, γίνεται το περιτύλιγμα το οποίο μικρές και μεγάλες εταιρείες σπεύδουν να χρησιμοποιήσουν για να πουλήσουν τα προϊόντα τους στην κοινωνία.

Ο ήρωας εργαζόμενος γίνεται το προϊόν της εταιρείας που τον εκμεταλλεύεται και απαξιώνει την εργασία του. Ο ηρωισμός του είναι ασφαλής. Η συμβολική αναγνώριση του ηρωισμού του είναι κερδοφόρα.

#thankshealthhero

Είναι ένας περίεργος κόσμος αυτός που ζούμε. Ένας κόσμος που κάθε ισχυρός και πλούσιος, κάθε εταιρεία, μεγάλη ή μικρή, κάθε entrepreneur, δε θέλει απλά να κερδίζει χρήματα, θέλει να είναι και ηγέτης της κοινωνικής διαμαρτυρίας αυτών που αιτούνται αλλαγής, αυτής που θα έπρεπε να θέτει σε αμφισβήτηση το στάτους κβο.

Το λένε και win – win. Δηλαδή, θέλουν να κερδίζουν ενώ θα κάνουν το “καλό”. Θέλουν το καλό να μην πλήττει τα συμφέροντά τους. Θέλουν να θέτουν τα όριά του «καλού», ώστε να διασφαλίζεται ότι δε θα πλήξει τα συμφέροντά τους και ότι θα λειτουργεί εις όφελος της κερδοφορίας.

Τώρα, κι εν μέσω πανδημιας, αλληλεγγύη μέσω της κατανάλωσης.

Κέρδος μαζί με διαμαρτυρία.