Να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες του σχεδιάζει το πολιτικό σύστημα που οδήγησε τη χώρα σε χρεοκοπία, με κινήσεις που θα ξεδιπλωθούν μέσα στο επόμενο τρίμηνο και την αγαστή συνεργασία των δανειστών.
Της Βασιλικής Σιούτη
Ο σχεδιασμός είναι βραχυπρόθεσμος και αφορά σχεδόν αποκλειστικά τη διαχείριση της ρευστής πολιτικής κατάστασης και την επικοινωνιακή στρατηγική, αφού πολιτικό σχέδιο για έξοδο από την κρίση δεν υπάρχει και την οριστική λύση για το πρόβλημα του χρέους περιμένουν να τους τη δώσουν οι δανειστές. Το κυβερνητικό πλάνο των δύο αρχηγών, στην πραγματικότητα, εξαντλείται στο να συνεχίσει να μην κουνιέται φύλλο μέχρι την 1η Ιανουαρίου που η χώρα αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε για ένα εξάμηνο και μετά… θα διώξουν την τρόικα. Αυτό είναι και το μεγάλο «ατού» που περιμένουν με ανυπομονησία να ανακοινώσουν. Αν όλα πάνε καλά και καταφέρουν να δημιουργήσουν προσδοκίες στους ψηφοφόρους ότι θα δουν «φως στο τούνελ», ίσως προχωρήσουν και στο σενάριο των τριπλών εκλογών, προσθέτοντας τις εθνικές εκλογές μαζί με τις αυτοδιοικητικές και τις ευρωεκλογές.
Φυσικά η «εκδίωξη» της τρόικας τον Ιούνιο του 2014 που έτσι κι αλλιώς υποτίθεται θα τελείωνε η αποστολή της, στην ουσία δε σημαίνει τίποτα. Η διαχείριση του ελληνικού χρέους, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, θα περάσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπου το έλεγχο θα έχει το Βερολίνο. Αυτό που μπορεί να προσφέρει όμως, είναι την περίφημη «νέα αφήγηση», δηλαδή ένα πολιτικό παραμύθι, ένα επικοινωνιακό τρικ, ότι απελευθερώνουν τη χώρα από την τρόικα και τα μνημόνια. Χωρίς στην πράξη να αλλάζει τίποτα. Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό, η 1η Ιανουαρίου και ο ερχόμενος Μάιος θα είναι οι επόμενοι σταθμοί στους οποίους θα αρχίσει να ξετυλίγεται ο μίτος, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς.
Αλλά πρώτα από όλα είναι το Βερολίνο. Το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου δεν έχει συνέλθει ούτε μια φορά. Με τη χώρα να βουλιάζει μέρα με τη μέρα όλο και πιο πολύ, τα προβλήματα να είναι μεγαλύτερα από ποτέ, ο πρωθυπουργός δεν θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη να συγκαλέσει το υπουργικό συμβούλιο ούτε μια φορά για να αναζητήσουν λύση στα προβλήματα. Η εξήγηση είναι προφανής, φυσικά, και την ξέρουμε όλοι. Το υπουργικό συμβούλιο και η ελληνική κυβέρνησηέχουν πάψει προ πολλού να αποφασίζουν για το μέλλον της χώρας κι έχουν αναγνωρίσει -ντε φάκτο- ότι δε μπορούν να δώσουν λύση στα μεγάλα προβλήματα.
Για αυτά υπάρχει το Βερολίνο και η ελληνική κυβέρνηση περιμένει να της υποδείξει τις επόμενες κινήσεις. Τελευταία υπάρχει μία νευρικότητα, καθώς η προεκλογική μάχη στη Γερμανία έφερε -ως παράπλευρη απώλεια- την κυβέρνηση σε δύσκολη θέση. Οι γερμανοί πολιτικοί αναγκάστηκαν να πουν αλήθειες, ότι δηλαδή το πρόβλημα της Ελλάδας δε λύθηκε και έγινε αντιληπτό -ακόμα και στους αφελείς- ότι όποιο κι αν είναι το εκλογικό αποτέλεσμα, αυτό δεν θα επηρεάσει τη στάση της Γερμανίας απέναντι στο ελληνικό πρόβλημα.
Στο Βερολίνο αυτό που συζητούν για την Ελλάδα είναι ότι πρέπει να βρίσκεται συνεχώς υπό έλεγχο, καθώς, όπως εκτιμούν, “η σημερινή πολιτική ηγεσία είναι ανίκανη και η πιθανή αυριανή επικίνδυνη”. Ο μόνος τρόπος για να συμμορφώνεται και να πειθαρχεί η Ελλάδα, κρίνουν ότι δεν είναι άλλος από το να είναι συνεχώς εξαρτημένη από κάποια δόση. Για το λόγο αυτό διαπιστώνουν ότι αν η “βοήθεια” και τα “πακέτα” σταματήσουν, η Ελλάδα μπορεί να λοξοδρομήσει. Γι’αυτό και προκρίνουν το μοντέλο της “αποικίας χρέους”, όπως εύστοχα το έχει χαρακτηρίσει ο Νίκος Κοτζιάς. Αυτός -και όχι η πονοψυχία- είναι και ο πραγματικός λόγος για τον οποίο οι γερμανοί πολιτικοί παραδέχονται τις σκέψεις τους για νέο δάνειο που θα συνοδεύεται φυσικά από νέους όρους. Όσο για τον υπουργό Οικονομικών Γ. Στουρνάρα, που ισχυρίζεται ότι αυτό δε θα χρειαστεί, όλο και λιγότεροι πλέον στοιχηματίζουν ότι θα βγάλει το 2014 στη θέση που βρίσκεται σήμερα. Οι περισσότεροι γνώστες του πολιτικού παιχνιδιού γνωρίζουν εξαρχής ότι πρόκειται για υπουργό μιας χρήσης, όπως ήταν και ο προηγούμενος. Από το 2010 και μετά, άλλωστε, το σύστημα χρειάζεται συνεχώς Ιφιγένειες που θα θυσιάζονται για να συνεχίζει να φυσά ούριος άνεμος στα πανιά των κυβερνήσεων των μνημονίων.
Το Βερολίνο αντιλαμβάνεται επίσης ότι στην Ελλάδα το γαϊδούρι του Χότζα δεν μπορεί να μένει για πολύ ακόμα νηστικό, όσο κι αν ο Χότζας το εκπαιδεύει να μην τρώει. Επιπλέον υπάρχει η διεθνής πίεση προς τη Γερμανία να σταματήσει την καταστροφική πολιτική της ύφεσης, αλλά και η διένεξη με το ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του χρέους. Και είναι και οι επερχόμενες ευρωεκλογές, οι κάλπες των οποίων ανησυχούν τη Μέρκελ περισσότερο από τις γερμανικές.
Το σχέδιο που προκρίνεται αυτή την περίοδο λοιπόν, είναι η …διάλυση της τρόικας και η αποχώρησή της. Υπάρχει ήδη μία συζήτηση για αποχώρηση του ΔΝΤ (όχι φυσικά για εκδίωξη, αλλά συναινετική σε αυτή την περίπτωση) και το όλο ζήτημα του ελληνικού χρέους να μεταφερθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την οποία ελέγχει το Βερολίνο. Η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου θα μπορεί σύντομα να αρχίσει τους επικοινωνιακούς πανηγυρισμούς “Διώξαμε την τρόικα” , αλλά στην ουσία τίποτα δεν θα έχει αλλάξει.
Με αυτό το ατού όμως -έστω και απλώς και μόνο επικοινωνιακό- επιδιώκουν να στριμώξουν τον ΣΥΡΙΖΑ στη γωνία και ίσως εκεί, αν όλα κυλήσουν όπως σχεδιάζουν- μπορεί και να σκεφτούν τις τριπλές εκλογές. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ξεπεράσουν τον σκόπελο του προϋπολογισμού χωρίς παρατράγουδα και να φτάσουν χωρίς απώλειες στην 1η Ιανουαρίου που η Ελλάδα αναλαμβάνει την προεδρία της Ευρώπης. Την εύθραυστη ισορροπία και την κρισιμότητα της κατάστασης για τις κυβερνητικές δυνάμεις εκμεταλλεύονται κάποιοι βουλευτές για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, αλλά και οικονομικά συμφέροντα που πιέζουν την κυβέρνηση για τους δικούς τους λόγους και κυρίως για να τα εξυπηρετήσει όπως άλλοτε- μη αντιλαμβανόμενα ότι δεν διαθέτει πια την ισχύ που είχε τότε. Καθόλου τυχαία, μάλιστα, δεν ήταν όλα αυτά τα σενάρια που κυκλοφόρησαν περί αλλαγής πρωθυπουργού χωρίς να πέσει η κυβέρνηση. Για αυτό και οι αιχμές και τα υπονοούμενα του Μεγάρου Μαξίμου προσφάτως, ότι “δεν εκβιάζεται” κτλ και ότι μπορεί να μη θέλει εκλογές αλλά δεν τις φοβάται.
Τα παραπάνω είναι μάλιστα σε γνώση και του ΣΥΡΙΖΑ, γι’ αυτό και τα μισόλογα περί πιθανής πτώση της κυβέρνησης, χωρίς όμως να αποκαλύπτει περισσότερα. Ο λόγος είναι ότι στην Κουμουνδούρου έχουν γίνει κοινωνοί των σεναρίων αυτών που διακινούνται από ομάδα στελεχών του ΠΑΣΟΚ, που θέλει να “ξεπλύνει” από πάνω της τις αμαρτίες των μνημονίων και νομίζει ότι μπορεί να το πετύχει εάν πειλεί ότι θα ρίξει τον Α.Σαμαρά (για αλλαγή πολιτικής ούτε λόγος). Οι γνωρίζοντες ωστόσο λένε ότι πρόκειται απλώς για παληκαρισμούς που εξαντλούνται σε φραστικές απειλές.
Αν φτάσουν στην 1η Ιανουαρίου λοιπόν ασφαλείς, στο εξάμηνο της ευρωπαϊκής προεδρίας θα νιώθουν προστατευμένοι και προς το τέλος του -σύμφωνα με το σενάριο τους – θα αρχίσουν να …διώχνουν την τρόικα με τον Σαμαρά και τον Βενιζέλο να εμφανίζονται ως Ηρακλείς.
Βέβαια οι παραπάνω σχεδιασμοί για την ώρα είναι ασκήσεις επί χάρτου και προϋποθέτουν να μην υπάρξει «πολιτικό ατύχημα» και η κοινωνία να συνεχίσει να δείχνει την ίδια αξιομνημόνευτη αντοχή και υπομονή. Το παρασκήνιο όμως ήδη έχει πάρει φωτιά και ετοιμάζουν να ρίξουν στη μάχη κάθε όπλο για τη διατήρηση της εξουσίας.
Κατά τ’ άλλα, στην πραγματική οικονομία, η δημοσιονομική κατάσταση για το 2015-6 παραμένει θολή και ουδείς μπορεί να προβλέψει την πορεία των φορολογικών εσόδων και της οικονομίας. Το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται αν το πρωτογενές πλεόνασμα (που σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για «υγιές» πλεόνασμα) δεν πιάσει το 4,5% του ΑΕΠ το 2016 και η πιθανή μείωση των επιτοκίων δεν λύνει το πρόβλημα.
