Του Δημήτρη Μηλάκα
Ο Ταγίπ Ερντογάν με τον αέρα της νίκης στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών πριν 15 μέρες, επιβεβαίωσε χθες τις δημοσκοπικές προβλέψεις, επικράτησε του Κιλιτσντάρογλου και ετοιμάζεται για μια ακόμη πενταετή θητεία εγκαινιάζοντας την τρίτη δεκαετία της κυριαρχίας του στην τουρκική πολιτική σκηνή.
Το (μάλλον ρητορικό) ερώτημα που τίθεται πια έχει να κάνει με τις επιλογές και κινήσεις του Τούρκου ηγέτη από εδώ και πέρα. Και είναι ρητορικό το ερώτημα γιατί αυτό επάνω στο οποίο έχει οικοδομήσει την κυριαρχία του ο Τούρκος πρόεδρος είναι το δίλημμα που έθεσε και σ αυτήν την εκλογική αναμέτρηση: «μαζί μου για μια ισχυρή πραγματικά ανεξάρτητη και όχι υποτελή στη Δύση Τουρκία, ή με τις μαριονέτες των ξένων». Και ο τουρκικός λαός απάντησε…
Για να λάβει αυτήν την επιβράβευση από τον τουρκικό λαό ο Ερντογάν έχει εργαστεί συστηματικά και με συνέπεια από την αρχή της εμφάνισής του στο πολιτικό προσκήνιο. Ωστόσο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του το καλοκαίρι του 2016, ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται ότι «διέβη τον Ρουβικώνα» επιταχύνοντας την πορεία που δημιουργεί αποστάσεις από την Δύση και ειδικότερα τους ευρωατλαντικούς (ΕΕ και ΝΑΤΟ) θεσμούς.
Μάλιστα αυτές οι στρατηγικές επιλογές της τουρκικής ηγεσίας δεν περιορίστηκαν σε λόγια αλλά έγιναν πράξεις όπως για παράδειγμα η διαφοροποίηση των προμηθειών στρατιωτικού υλικού με την αγορά των πυραύλων C-400 και την διασύνδεση της εξέλιξης του τουρκικού πυρηνικού προγράμματος με την παράλληλη προώθηση/ εμβάθυνση των ρωσωτουρκικών σχέσεων, γεγονός που έχει κάνει έξαλλη τη Δύση (ΗΠΑ).
Η επανεκλογή του Ερντογάν λοιπόν, επισφραγίζει τις στρατηγικές του επιλογές οι οποίες στόχο έχουν την ομότιμη τοποθέτηση της Τουρκίας στο τραπέζι των ισχυρών (G-20) έτσι ώστε να μπορεί να εμφανίζεται στη διεθνή σκακιέρα αυτόνομη, αυτεξούσια και να κινείται με γνώμονα την προώθηση των συμφερόντων της και μόνο.
Υπό αυτήν την έννοια ο εκλογικός θρίαμβος του Ερντογάν προεξοφλεί ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας θα συνεχίσει στον δρόμο που έχει ήδη χαραχτεί και μετατρέπει τη χώρα σε υπολογίσιμη περιφερειακή υπερδύναμη η οποία διεκδικεί:
- Αυτονομία κινήσεων
- Σημαίνοντα ρόλο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή
- Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ενεργειακού χάρτη και κυρίως στην επιλογή των δρόμων μεταφοράς ενεργειακών πόρων από την ανατολική Μεσόγεια στις ευρωπαϊκές αγορές
Δεδομένων τούτων οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις θα συνεχίσουν να ακροβατούν σε τεντωμένο σχοινί και θα χαρακτηρίζονται από συνεχές σκληρό παζάρι αναζητώντας ισορροπία ανάμεσα στους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον και τις «αυτοκρατορικές» επιδιώξεις του Ερντογάν.
Καθώς οι ΗΠΑκαι η Δύση γενικότερα δεν είναι σε θέση να υποστούν τις συνέπειες της οριστικής απώλειας της Τουρκίας από τη σφαίρα επιρροής τους είναι υποχρεωμένες να ακούν/ διαπραγματεύονται τα τουρκικά αιτήματα.
Ένα από τα βασικά θέματα διαπραγμάτευσης της Δύσης (ΗΠΑ) με την Τουρκία είναι η θέση που διεκδικεί αυτή η χώρα στην «ενοποιημένη» νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Ως εκ τούτου σημαντικό τμήμα αυτής της διαπραγμάτευσης θίγει ελληνικά στρατηγικά συμφέροντα που άπτονται της κυριαρχίας της χώρας.
Οι ελληνοτουρκικές τριβές στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο οι οποίες προκαλούνται από τις απαιτήσεις της Άγκυρας για αναθεώρηση της υφιστάμενης κατάστασης στη θαλάσσια μεθόριο αυτόματα τοποθετούνται στο τραπέζι των ευρύτερων και συνεχών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με τη Δύση (ΗΠΑ).
Ο κίνδυνος για την Ελλάδα, είναι εδώ και καιρό προφανής καθώς η διάθεση της Ουάσιγκτον να συγκρατήσει την Τουρκία σε δυτική τροχιά προϋποθέτει ανταλλάγματα τα οποία ζητά η Τουρκία στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Ήδη καλλιεργείται το έδαφος για μια νέα προσπάθεια ελληνοτουρκικής προσέγγισης και διαλόγου μετά την εμφάνιση σε Ελλάδα και Τουρκία δύο κυβερνήσεων με νωπή εντολή. Τα θέματα που έχει θέσει στο τραπέζι αυτού του διαλόγου η Άγκυρα (αποστρατιωτικοποίηση και εν γένει υπονόμευση των δικαιωμάτων των νησιών σε Αποκλειστικές Ζώνες Εκμετάλλευσης) και με δεδομένη την ανάγκη των αμερικανών να κρατήσουν την Τουρκία όσο πιο κοντά τους είναι εφικτό, προεξοφλούν ότι σύντομα η ελληνική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει πιέσεις για επίδειξη «ρεαλισμού» προς όφελος του ευρύτερου ευρωατλαντικού συμφέροντος.
Με απλούστερα λόγια – όπως το έχει θέσει παλαίμαχος Έλληνας διπλωμάτης- οι ισχυροί εταίροι και φίλοι της χώρας θα συνεχίζουν την προσπάθεια να γυαλίζουν τα παπούτσια του Ερντογάν με ελληνική γλώσσα…
