Συνέντευξη με τον ΣΤΕΛΙΟ ΜΑΤΖΑΠΕΤΑΚΗ
Από τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΙΟΥΣΗ g.kiousis@eleftherotypia.net
Πρωτογνωρίστηκαν στο Γκούνσμπαχ της Αλσατίας, στις 11 Αυγούστου του 1955, στο μέρος όπου γεννήθηκε ο θεολόγος, γιατρός και ανθρωπιστής Αλμπερτ Σβάιτσερ (1875-1965) και συνδέθηκαν με στενή φιλία.
Η διευθύντρια του Οίκου Σβάιτσερ, Jenny Litzelmann, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης Ηρακλής Αστεριάδης, ο Στέλιος Ματζαπετάκης και ο Ζαν Κλοντ Σβέντεμαν, πρόεδρος του Συλλόγου Αλσατία-Κρήτη Στη σχετική εγγραφή στην αυτοβιογραφική «Αναφορά στον Γκρέκο», ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) γράφει: «Καλοπροαίρετη από τη μοίρα στάθηκε η στιγμή, κι οι καρδιές μας άνοιξαν· ως η νύχτα έμεινα μαζί του, και μιλούσαμε για το Χριστό, για τον Ομηρο, την Αφρική, για τους λεπρούς και για τον Μπαχ. Κατά το δειλινό, κινήσαμε για την εκκλησούλα του χωριού. Να μη μιλούμε πια, μου ‘πε στο δρόμο, και το τραχύ πρόσωπό του είχε περεχυθεί με βαθιά συγκίνηση. Πήγαινε να παίξει Μπαχ. Κάθισε στο αρμόνιο· ετούτη θαρρώ στάθηκε από τις ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου». Ο Σβάιτσερ ήταν από τους τελευταίους φίλους που τον επισκέφθηκαν στο Φράιμπουργκ, λίγο πριν από τον θάνατό του. Πριν από λίγες ημέρες, στο Γκούνσμπαχ, αδελφοποιήθηκαν τα Μουσεία Καζαντζάκη και Σβάιτσερ. Ο Στέλιος Ματζαπετάκης, πρόεδρος του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη στη Μυρτιά της Κρήτης, μιλά για το θέμα αυτό.
– Τους ένωνε εκτίμηση και αλληλοσεβασμός;
«Ηταν κι οι δύο εξαιρετικά καλλιεργημένοι, λιτοί, θα τολμούσα να πω ασκητές, άνθρωποι της προσφοράς κι έκαναν πράξη αυτά που δίδαξαν. Στο πρόσωπο του Σβάιτσερ ο Καζαντζάκης έβλεπε τον Αγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, γι’ αυτό και του αφιέρωσε το βιβλίο “Ο φτωχούλης του Θεού” με τη φράση: “στον Αγιο Φραγκίσκο του καιρού μας”. Είμαι σίγουρος ότι, τουλάχιστον για τον Καζαντζάκη με την κρητική κουλτούρα, η επιθυμία του θα ήταν να γίνουν αδελφοποιτοί. Αυτό όμως που δεν έγινε εν ζωή είχαμε την ικανοποίηση να δούμε να πραγματοποιείται μετά θάνατον έστω με τα μουσεία τους».
– Πώς υλοποιήθηκε;
«Η ιδέα ξεκίνησε από παλιά και ήταν πρωτοβουλία δύο καλών και δραστήριων φίλων μας: του Γιώργου Στασινάκη, προέδρου της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη και του Ζαν Κλοντ Σβέντεμαν, προέδρου του Συλλόγου Αλσατία -Κρήτη, με πάνω από 1.000 μέλη που λατρεύουν την Κρήτη. Από εκεί και μετά τα μουσεία συνεργάστηκαν το τελευταίο διάστημα μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες και να καταστεί δυνατή η υπογραφή της χάρτας συμφωνίας».
– Του χρόνου στη Μυρτιά;
«Βεβαίως. Μείναμε σύμφωνοι ότι θα γίνουν αντίστοιχες τελετές τον επόμενο Οκτώβρη στη Μυρτιά, το πατρογονικό χωριό του Καζαντζάκη, όπου και η έδρα του Μουσείου, με ομιλίες και εκδηλώσεις τις οποίες θα παρακολουθήσουν εκτός από Ελληνες και αρκετοί Αλσατοί φίλοι μας, πραγματοποιώντας μια μεγάλη εκδρομή “στα βήματα του Καζαντζάκη”, όπως μας διαβεβαίωσε ο κ. Σβέντεμαν, ο οποίος θα αναλάβει, και πάλι, το βάρος της διοργάνωσης από πλευράς Αλσατίας».
– Εχετε αδελφοποιηθεί και με άλλα τέσσερα μουσεία;
«Ναι, το Μουσείο Juan Ramon Jimenez, στο Moguer της Ισπανίας, του Paul Valery, στην πόλη Sete της Γαλλίας, του Buhoslav Martinu, στην Poliska της Τσεχίας και του Lu Xun στο Shaoxing της Κίνας».
– Τι ετοιμάζετε;
«Αύριο θα συνδιοργανώσουμε με τον Δήμο Αρχανών-Αστερουσίων ημερίδα με θέμα “Η παρουσία της Κρήτης στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη”, στην έδρα του Μουσείου. Στο τυπογραφείο βρίσκεται ήδη ο τόμος με τις επιστολές του Νίκου Καζαντζάκη προς τον Γιάννη Αγγελάκη, θα λειτουργήσουμε το νέο πωλητήριο και αναψυκτήριο του Μουσείου, δίπλα στη Μόνιμη Εκθεση. Σε εξέλιξη βρίσκεται και το έργο για την ψηφιοποίηση και αξιοποίηση του Θεατρικού Αρχείου του Γιώργου Ανεμογιάννη».