«Εμπρός, λαέ, μη σκύβεις το κεφάλι» λέει ένα γνωστό σύνθημα στις διαδηλώσεις. Όμως, αυτός ο λαός – ένα μεγάλο κομμάτι του – όχι μόνο έχει σκύψει το κεφάλι, αλλά έχει κάτσει στη λιακάδα με έναν φραπέ στο χέρι, και το απολαμβάνει.Οι προϋποθέσεις σήμερα υπήρχανε, η συμμετοχή δεν ήτανε μικρή, ήτανε αντικειμενικά μεγάλη, αλλά δεν ήταν και η αναμενόμενη, κι η αλήθεια είναι πικρή: με λιακάδα ή με συννεφιά, ενωτικά ή χίλια δυο κομμάτια, χωρίς πανό ή με δεκάδες διαφορετικές σημαίες και πανό, κάποιοι άνθρωποι απλά δεν κουνούν. Κοιτάνε – κάτω από τον ήλιο, ή υπό βροχή – και περιμένουν. Τον θεό; Τη γκόμενα; Την ώρα για να πάνε σπίτια τους; Είναι υπαρξιακή η αναμονή τους; Δεν γνωρίζω. Αυτό που ξέρω είναι ότι δε θα αγωνιστούνε.
Δε θα έπρεπε βεβαίως να εκπλήσσομαι. Όταν η πλειοψηφία των φίλων μου στο facebook περνά την ώρα του με απλά παιχνίδια για το «πώς θα φτιάξεις μια μαγική χύτρα» ή «πώς θα καλλιεργήσεις τον καλύτερο κήπο», ψηφιακά όλα αυτά, δε θα έπρεπε να εκπλήσσομαι. Θυμάμαι στο στρατό είχα έναν φίλο ο οποίος ήταν από αγροτική οικογένεια. Δεν είχε κάποια ιδιαίτερη μόρφωση, ασχολιότανε με το αμάξι του και μισούσε την πολιτική και τους «ψευτοδιανοούμενους», τους «θολοκουλτουριάρηδες» όπως θα έλεγαν κάποιοι άλλοι. Στον ελεύθερο χρόνο του έπαιζε Farmville, ένα παιχνίδι που φτιάχνεις ένα αγρόκτημα στο fb. Μου έλεγε – με ύφος σα να μιλούσε σε κανά χαζό – πως μέσω αυτού του παιχνιδιού γνωρίζεις «πολλές γκόμενες», και μου ‘κλεισε το μάτι. Είναι κακό; Δεν είναι κακό. Δεν είναι όμως το ουσιώδες.
Για να εξηγήσω τι εννοώ – επειδή δε θέλω να κατηγορηθώ ότι γράφω αρκετά «θολά» – ας δούμε και το εξής παράδοξο: Οι περισσότεροι στο fb που απαιτούν να σταματήσουμε να σχολιάζουμε πολιτικά τα πράγματα μέσω της οθόνης και να σηκωθούμε «επιτέλους» από τους καναπέδες είναι ήδη οι άνθρωποι που συνήθως δεν κάθονται στους καναπέδες και μιλούν πολιτικά στο fb! Και απευθύνονται προς όλους αυτούς που συνήθως τους βρίσκεις στις διαδηλώσεις και τους οποίους τους κατηγορούν επειδή κάθονται στους καναπέδες και μόνο σχολιάζουνε!
Στην πραγματικότητα, είναι σα να το λένε στους εαυτούς τους, σα για να υπενθυμίσουνε το χρέος που αισθάνονται, μια κάποια αηδία που νοιώθουνε για τους εαυτούς τους εξαιτίας αυτού που νοιώθουν ως μία παρατεταμένη νωθρότητα. Σα να λένε: «ε, κοιτάξτε! Δεν μπορώ άλλο έτσι να κάθομαι. Εγώ θα σηκωθώ και θα κάνω κάτι». Αυτό όμως δε συγκινεί κανέναν άλλο πέραν απ’ αυτούς που ήδη αυτές οι υπενθυμίσεις «βγάζουν νόημα». Για να υπενθυμίσεις κάτι σε κάποιον πρέπει πρώτα να το έχει ζήσει… Αλλιώς, πώς θα το θυμηθεί; Δε βγάζει νόημα. Για την πλειοψηφία δε βγάζει.
Αυτοί που πραγματικά θα έπρεπε να λάβουν το μήνυμα δεν έχουν καταλάβει καν πως απευθύνεται σε αυτούς. Και αν δεν έχουν ήδη μπλοκάρει τα μηνύματα που λαμβάνουν από το συγκεκριμένο άτομο – επειδή «αρκετά μας κούρασε ο μαλάκας» – τότε, καθώς θα ρίξουν μία φευγαλέα ματιά θα σκεφτούν: «ε και;» ή «Τι έπαθε πάλι αυτός και μας ζαλίζει;». Δεν καταλαβαίνουν. «Μη με ξενερώνεις ρε φίλε».
Είναι κάπου αλλού συντονισμένοι. Σε κάποιον ονειρόκοσμο ή στην «πραγματικότητα» όπως πολλές φορές τους αρέσει να απαντούν όταν κάποια φορά προκύψει πολιτική κουβέντα. Ναι! Σου λένε περιπαικτικά και με ανωτερότητα: «εγώ, φίλε μου, δεν έχω χρόνο να ξοδεύω ανούσια. Εγώ ζω στην πραγματικότητα, έχω άλλες σκοτούρες». Κι έτσι, βρίσκει το τρομερά ουσιώδες αυτός ο τύπος ανθρώπου, δηλαδή να κάνει μια βόλτα στο λιμάνι, τη μέρα της απεργίας, γιατί τις υπόλοιπες μέρες έχει «άλλες σκοτούρες». Λες και όσοι κατεβαίνουν στους δρόμους έχουν λυμένα όλα τα προβλήματα.
Κατεβαίνει, και πίνει τη φραπεδιά του κάτω από τα μαύρα φιμέ γυαλιά του, με στραβωμένο στόμα και τσιγάρο, σε κοιτάζει σχεδόν σα να σε κατηγορεί που κατέβηκες στο δρόμο, σα να παρακολουθεί ένα δυσάρεστο θέαμα. Μπορεί να είναι άνεργος, μπορεί να έπρεπε αυτός πρώτος να διαδηλώνει, αλλά δεν πρόκειται. Σκέφτεται, κι εδώ είχε ένα δίκιο ως πρόσφατα: «έχω το δικό μου lifestyle, έχεις το δικό σου lifestyle, τι θέλεις τώρα. Απλά δε γουστάρω.» Εφόσον η πολιτική στην Ελλάδα για αρκετά χρόνια και για αρκετούς (όχι για πολλούς) ήταν απλά «τρόπος να ζεις», είχε ένα δίκιο. Ήταν lifestyle. Όχι πλέον. Πλέον είναι αναγκαιότητα. Σωσίβιο σωτηρίας. Προτιμά να πνιγεί.
Αν ήταν αρκετά θρασύς θα σου έλεγε εξαρχής: «ναι ρε! Καφέ πίνω. Τι θέλεις; Να στον φέρω στο κεφάλι; Άντε ρε βολεμένοι!» Ναι! Τέτοιος μουζίκος είναι.
Κάπως έτσι τον ενοχλεί η πολιτική κουβέντα στο facebook γιατί «άστα ρε φίλε εδώ να χαλαρώσουμε, να παίξουμε κανά παιχνίδι ή να μιλήσουμε για λίγο μπάλα». Τα ουσιώδη δηλαδή.Τα άλλα τα έχουμε «λύσει». Όχι. Αλλά, «τα γνωρίζουμε ντε. Μας τα ‘παν κι άλλοι». Προπαντώς τα ουσιώδη, δηλαδή. Η πραγματικότητα: Αυτή που μας έφτασε σε αυτό το σημείο, κάθεται και πίνει φραπέ σε ανοικτά καταστήματα τη μέρα της απεργίας. Την βλέπεις που κάθεται και σε κρίνει εσένα που διαδηλώνεις; Είσαι ο εχθρός της. Έχει φωλιάσει μέσα στα μυαλά και πώς τη βγάζεις τώρα, έτσι γεμάτα βάτους που είναι; Και το γνωρίζουν αυτοί που πρέπει. Το γνωρίζουν πολύ καλά οι κυβερνώντες.
Δεν είμαι θυμωμένος. Άλλωστε, δεν τους θεωρώ εχθρούς μου αυτούς τους ανθρώπους. Είναι ο φίλος μου, η οικογένειά μου, μια κοπέλα που γουστάρω. Στην ίδια κοινωνία ζούμε, τον ίδιο χώρο μοιραζόμαστε, στο διπλανό γραφείο κάθεται. Ούτε χαζούς τους θεωρώ, ούτε ηλίθιους. Μπορεί να είναι εξαιρετικοί επιχειρηματίες, εξαιρετικοί επαγγελματίες, επιστήμονες. Χρήσιμοι άνθρωποι. Όχι αναγκαία, αλλά μπορεί. Όπως και μέσα στους διαδηλωτές υπάρχει κάθε καρυδιάς καρύδι. Ναι.
Όμως, σου λέω, φίλε μου, κοίτα τουλάχιστον μην είσαι προκλητικός, έτσι; Δε σου λέω να γίνεις υπεύθυνος ή να νοιώσεις πως πρέπει να κάνεις κάτι. Δε σου λέω να κατέβεις στο δρόμο. Αφού δε θέλεις, δε μπορώ να σ’ αναγκάσω. Σου λέω απλά να σεβαστείς πως κάποιοι αγωνίζονται και για την πάρτη σου. Εσύ δε θέλεις ν’ αγωνίζονται για την πάρτη σου; Εντάξει. Σεβαστό. Αγωνίζονται όμως και γι’ αυτούς που βρίσκονται σε τέτοια άσχημη θέση που δε μπορούν να αγωνιστούν. Κι είναι πολλοί εκεί έξω. Κι άλλωστε, ο αγώνας τους εφόσον νικηφόρος κι εσένα θα ωφελήσει, κι ας μη θέλεις.
Δε σου λέω πως αυτοί που διαδηλώνουν είναι ανώτεροι. Όχι. Σου λέω να κρίνεις ψυχρά και να δεις το συμφέρον σου. Θέλεις την ηρεμία σου; Καλώς. Τουλάχιστον άσε αυτούς που μπορούν και θέλουν, να αναλάβουν την κατάσταση. Και αποδέξου πως εφόσον είσαι απαθής και αδρανής δε μπορείς να έχεις απαιτήσεις. Ούτε από την κυβέρνησή σου, ούτε απ’ αυτούς που αγωνίζονται. Απαιτεί μονάχα αυτός που αγωνίζεται. Και μη ζητάς ευθύνες. Δεν ήσουν θύμα γιατί δεν πρόβαλες ποτέ αντίσταση. Δίχως αντίσταση, δεν υπάρχει βιασμός.
Έτσι είναι, φίλε μου. Έτσι είναι.
Καλό κουράγιο λοιπόν σε όλους μας. Καλό κουράγιο και σε σένα.
Σημείωση: Για την απεργοσπαστική εφημερίδα των Χανίων και τη πολύ φιλική υποδοχή που τυγχάνουν οι εκπρόσωποί της από διαδηλωτές κάθε φορά που σπάνε την απεργία θα αναφερθούμε, μία άλλη φορά. Πιθανώς, την επόμενη, όταν ακολουθήσουμε κι εμείς ως εφημερίδα το παράδειγμά τους. Δηλαδή, όταν σπάσουμε την απεργία. Ίσως τότε γίνει κατανοητό το φάουλ.