Ο Λουντέμης της καρδιάς μας: Ρεπορτάζ από την εκδήλωση στην Αλκυονίδα

«Τα πλοία με τα γράμματα, τις λέξεις του Μενέλαου Λουντέμη, άραξαν για πάντα στις όχθες της καρδιάς μας», είπε ο συγγραφέας του βιβλίου Δημήτρης Δαμασκηνός, «κλείνοντας» την εκδήλωση. Βάλαμε σε εισαγωγικά τη λέξη «κλείνοντας», γιατί η αυλαία των εκδηλώσεων για τον Μενέλαο Λουντέμη δεν έκλεισε. Αντίθετα, μόλις άνοιξε και όλοι οι συνδιοργανωτές δεσμευτήκαμε να δώσουμε συνέχεια, καθώς υπάρχει η ανάγκη για την ολόπλευρη ανάδειξη του έργου του μεγάλου δημιουργού.

Η Άνκα Κρισαλίτσα, μορφωτική ακόλουθος της Ρουμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, ο υπεύθυνος του κινηματογράφου «Αλκυονίδα» και της «New Star», Βελισσάριος Κοσσυβάκης, ο βετεράνος μαχητής του Δ.Σ.Ε., σκηνοθέτης και ηθοποιός Μάνος Ζαχαρίας, η ηθοποιός Ελένη Φιλίνη, η ηθοποιός Γωγώ Κατσογιάννη, ο μουσικός Νίκος Θεοδωράκης, η σύζυγος του Πάνου Τζαβέλα, Νατάσα Παπαδοπούλου, ο ποιητής και υπεύθυνος του περιοδικού και των εκδόσεων «Μανδραγόρας», Κώστας Κρεμμύδας, ο ποιητής Γιώργος Δουατζής, ο συγγραφέας του βιβλίου, ιστορικός-φιλόλογος, Δημήτρης Δαμασκηνός και ο συγγραφέας Χρήστος Τσαντής, υπεύθυνος των «Εκδόσεων Ραδάμανθυς», ήταν οι συντελεστές της εκδήλωσης που έγινε την Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2017 στον κινηματογράφο «Αλκυονίς».

Αφορμή ήταν η παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Δαμασκηνού «Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας. Ένα δοκίμιο-μελέτη για τη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη».

Μάνος Ζαχαρίας και Γιώργος Δουατζής

Η εκδήλωση ξεκίνησε με ένα σύντομο χαιρετισμό από τον Βελισσάριο Κοσσυβάκη, ο οποίος καλωσόρισε τους φίλους του βιβλίου και του Μενέλαου Λουντέμη που πήραν μέρος στην εκδήλωση. Ακολούθησε η προβολή της, σπάνιας, ταινίας «Πρωινό Δρομολόγιο». Την ταινία γύρισε ο Μάνος Ζαχαρίας τη δεκαετία του 1950, στα χρόνια της πολιτικής προσφυγιάς στην Ε.Σ.Σ.Δ., και είναι βασισμένη σε διήγημα του Μενέλαου Λουντέμη. Ο ίδιος ο δημιουργός μίλησε για το φιλμ που αποτυπώνει το κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα την περίοδο λίγο μετά τον εμφύλιο που βασίλευε το παρακράτος, ενώ συνεχίζονταν οι εξορίες και οι εκτελέσεις πατριωτών-αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Συγκινημένος ο Μάνος Ζαχαρίας κατέθεσε συνοπτικά εμπειρίες και βιώματα από εκείνη την περίοδο.

Ακολούθησαν αναλύσεις του βιβλίου από τον Κώστα Κρεμμύδα και τον Γιώργο Δουατζή, οι οποίοι τόνισαν την αξία της εμπεριστατωμένης έρευνας του Δημήτρη Δαμασκηνού, καθώς ο συγγραφέας φωτίζει ολόπλευρα το πλαίσιο μέσα στο οποίο έζησε και δημιούργησε ο Λουντέμης. Αμέσως μετά, πήρε το λόγο για ένα σύντομο χαιρετισμό η Άνκα Κρισαλίτσα. Είναι γνωστό ότι ο Λουντέμης έζησε αρκετά χρόνια στη Ρουμανία, ενώ η μητέρα της ήταν η μεταφράστρια πολλών έργων του Λουντέμη στα Ρουμανικά. Η Άνκα Κρισαλίτσα μας μετέφερε και χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από τη ζωή του Μενέλαου Λουντέμη στο Βουκουρέστι.

Από αριστερά: Χρήστος Τσαντής, Άνκα Κρισαλίτσα, Δημήτρης Δαμασκηνός

Τότε που τα παιδιά μετρούσαν τ’ άστρα

Η Ελένη Φιλίνη, η οποία απήγγειλε ορισμένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά ποιήματα του Μενέλαου Λουντέμη και η Γωγώ Κατσογιάννη, που διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο, κατάφεραν να μας ταξιδέψουν νοερά σε μιαν άλλη εποχή, τότε που τα «παιδιά μετρούσαν τα άστρα», οι «βουρκωμένες μέρες» κυλούσαν κάτω από την εξουσία «αυτών που έφεραν την καταχνιά», μα όλοι περίμεναν «τις κερασιές ν’ ανθίσουν και φέτος».

Ελένη Φιλίνη και Γωγώ Κατσογιάννη

   Σε αυτό το κλίμα συντονισμένος και ο εξαιρετικός μουσικός Νίκος Θεοδωράκης, που ερμήνευσε με την κιθάρα του τέσσερα από τα πιο σημαντικά ποιήματα του Μενέλαου Λουντέμη.

Νίκος Θεοδωράκης

Μάλιστα, λίγο πριν το τέλος, η σύζυγος του γνωστού τραγουδοποιού Πάνου Τζαβέλα, η Νατάσα Παπαδοπούλου, ζήτησε και πήρε το λόγο, ολοκληρώνοντας με τον καλύτερο τρόπο αυτό το λογοτεχνικό, μουσικό και ποιητικό αφιέρωμα. Και όταν η ίδια έδωσε το σύνθημα, όλοι μαζί, θεατές και συντελεστές της εκδήλωσης, λες και αντάμωσαν στο «αντάρτικό λημέρι» του τον Π. Τζαβέλα, τραγούδησαν το «Μαλλιά σγουρά».

«Τα πλοία με τα γράμματα, τις λέξεις του Μενέλαου Λουντέμη άραξαν για πάντα στις όχθες της καρδιάς μας», είπε ο συγγραφέας του βιβλίου Δημήτρης Δαμασκηνός, «κλείνοντας» την εκδήλωση. Βάλαμε σε εισαγωγικά τη λέξη «κλείνοντας», γιατί η αυλαία των εκδηλώσεων για τον Μενέλαο Λουντέμη δεν έκλεισε. Αντίθετα, μόλις άνοιξε και όλοι οι συνδιοργανωτές δεσμευτήκαμε να δώσουμε συνέχεια, καθώς υπάρχει η ανάγκη για την ολόπλευρη ανάδειξη του έργου του μεγάλου δημιουργού. […]