Μόλις 9 χλµ δυτικά από την πόλη των Χανίων, στην περιοχή της Αγυιάς, βρίσκεται µια υπέροχη όαση ηρεµίας και φυσικού τοπίου που περιλαµβάνεται στο δίκτυο NATURA 2000.
Η περιοχή θεωρείται από τις πιο υγρές της Κρήτης καθώς βρίσκεται σε µια φυσική λεκάνη που από το έδαφός της αναβλύζει νερό προερχόµενο κυρίως από πηγές, οι οποίες τροφοδοτούνται από τον υδροφόρο ορίζοντα της ευρύτερης περιοχής και τα Λευκά Όρη. Πριν το 1927 η περιοχή ήταν ένας βάλτος που έδωσε τη θέση του στην τεχνητή Λίµνη της Αγυιάς, µια µικρή λίµνη 450 στρεµµάτων κοντά στη κοιλάδα του Φασά, η οποία βρίσκεται επάνω στη φυσική ροή του παραπόταµου “Ξεκολωµένου” ο οποίος πηγάζει στα ανατολικά της και αποτελεί σηµαντικό µέρος της υδρολογικής λεκάνης του ποταµού Κερίτη. Συγκεντρώνει πληθώρα πηγών των οποίων το εξαιρετικής ποιότητας νερό προέρχεται από υπόγειους καρστικούς υδροφορείς των Λευκών Όρεων.
Στον υγρότοπο της Αγυιάς εντοπίζονται µεταξύ άλλων τα είδη εκείνα χλωρίδας που δηµιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για τη διαβίωση και διαχείµαση σηµαντικών πληθυσµών κυρίως ορνιθοπανίδας. Έχουν καταγραφεί πάνω από 130 είδη φυτών και σηµαντική ποικιλία οικοτόπων, δηλαδή υδρόβιων και παρόχθιων φυτοκοινωνιών που αναπτύσσονται στη λίµνη, παρέχοντας πολύτιµα ενδιαιτήµατα για την πανίδα όπως πλάτανοι, καλαµώνες, ιτιές και άλλα ξυλώδη είδη που οι συστάδες τους αποτελούν τόπους αναπαραγωγής και ξεκούρασης πουλιών. Η τεχνητή λίµνη και οι παρόχθιες περιοχές αποτελούν επίσης έναν σηµαντικό υδροβιότοπο που λειτουργεί ως στάση αποδηµητικών πτηνών που ταξιδεύουν προς Αφρική αλλά και ως τόπος διαχείµασης για είδη που έρχονται από το βορρά.
Η τεχνητή λίµνη της Αγυιάς µαζί µε τον Μικρό Υδροηλεκτρικό Σταθµό που λειτούργησε από το 1928 στην περιοχή, αποτελούν ένα ενιαίο τεχνολογικό έργο της εποχής του 20ου αιώνα. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό για την τότε εποχή επίτευγµα καθώς αποτελεί ένα λαµπρό παράδειγµα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων αλλά και των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στη χώρα µας. Σήµερα, η Περιφερειακή Αναπτυξιακή Εταιρεία Κρήτης ΑΕ έχει αναλάβει τη λειτουργία του κτιρίου του πρώην ΜΥΗΣ (Μικρού Υδροηλεκτρικού Σταθµού) Αγυιάς ως έναν εκθεσιακό, επισκέψιµο για το κοινό χώρο µε εκπαιδευτικά, πολιτιστικά προγράµµατα και δράσεις για µικρούς και µεγάλους.
Αντίθετα από τη λίµνη του Κουρνά που είναι µια φυσική λίµνη µε γλυκό νερό στην περιοχή των Χανίων, το νερό της λίµνης της Αγυιάς είναι ιδανικό για την ύδρευση της πόλης των Χανίων αλλά και για καλλιέργειες της γύρω περιοχής. Μεγάλοι οπωρώνες και καλλιέργειες αβοκάντο βρίσκονται στη περιοχή. Επίσης, η λίµνη περιβάλεται από πολλά γραφικά και µη τουριστικά χωριά που αποτελούν µια ιδανική εκδοχή για ένα road trip στην ευρύτερη περιοχή. Ανάµεσα στους οικισµούς συναντάµε Αλικιανό, Φουρνές, Σκινές, Κυρτωµάδο, Σκορδαλού, Οµαλό, Μεσκλά και Θέρισο, όλα προσβάσιµα µε αυτοκίνητο εντός µισής ώρας.
Μια εξερεύνηση στην περιοχή θα σας φέρει µπροστά σε πολύ όµορφες και χαλαρωτικές εικόνες. Μπορείτε να αξιοποιήσετε το µονοπάτι και να περιπλανηθείτε γύρω από τις όχθες της λίµνης, ενώ παράλληλα θα έχετε την ευκαιρία να θαυµάσετε όλα εκείνα τα στοιχεία της, που την κάνουν µοναδική, όπως είναι το πράσινο, τα µονοπάτια και η γενικότερη εικόνα. Βρείτε το αγαπηµένο σας σηµείο για να βγάλετε αξέχαστες φωτογραφίες ενώ παρατηρείτε τα πουλιά που κάνουν τις δικές τους χαµηλές πτήσεις πάνω από τη λίµνη. Θαυµάστε τη φύση και το οικοσύστηµα της περιοχής.
Περιπλανηθείτε στον Μικρό Υδροηλεκτρικό Σταθµό και µάθετε για την ιστορία ηλεκτροδότησης των Χανίων αλλά και για τον τρόπο εξηλεκτρισµού όλης της χώρας. Ταξιδέψτε πίσω στο χρόνο και στην εποχή όπου το φως παράγονταν µετά από σκληρή δουλειά στα τούνελ λιγνίτη. Ενηµερωθείτε για τον τρόπο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος από την πορεία του νερού στον Μικρό Υδροηλεκτρικό Σταθµό της Αγυιάς προκειµένου να κατανοήσετε την πρωτοπορία ενός έργου του προηγούµενου αιώνα που ακόµα και σήµερα εντυπωσιάζει για την ιδέα, την αρχιτεκτονική και την τεχνολογία του. Περιηγηθείτε στον εξωτερικό εκθεσιακό χώρο για να γνωρίσετε τους τρόπους παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος χωρίς ρύπανση, φιλικούς στο περιβάλλον µε χρήση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας.
Αν συνεχίσετε τον δρόµο σας µετά τη γέφυρα στη λίµνη της Αγυιάς µπορείτε να φτάσετε σε ένα µονοπάτι που περικλείει τη λίµνη και σας παίρνει περίπου µία ώρα χαλαρού περπατήµατος και ηρεµίας. Πρόκειται για έναν όµορφο και ροµαντικό περίπατο, ο οποίος παραµένει άγνωστος για πολλούς, ακόµα και ντόπιους. Τολµήστε το και η εµπειρία αυτή θα σας ανταµείψει. ∆εν υπάρχει εξάλλου καλύτερος τρόπος για να µάθει κανείς και να µυηθεί σε έναν τόπο από το να τον περπατήσει.
Παράλληλα, στον χώρο, λειτουργούν δύο προσεγµένα καφέ-εστιατόρια µε καταπληκτική θέα στην λίµνη. Η τοποθεσία σε ταξιδεύει και σου δηµιουργεί ωραία αίσθηση καθώς βρίσκεται αποκοµµένη από την κίνηση των αυτοκινήτων και τις πηγές θορύβου. Μετά από µια βόλτα στη λίµνη οι επιλογές είναι πολλές και έρχονται να καλύψουν κάθε διάθεση και ανάγκη. Παραδοσιακές προσεγµένες γεύσεις, ποιοτικές πρώτες ύλες και εξαιρετικό σέρβις δηµιουργούν ωραίες συνθήκες και µετατρέπουν εύκολα µια απλή βόλτα σε αληθινή εµπειρία.