Η περιπέτειά του δεν τελείωσε με το εξιτήριο. Τον περασμένο Μάιο, όταν επέστρεψε στο σπίτι του στα Ιωάννινα έπειτα από μάχη σχεδόν δύο μηνών με τη νόσο COVID-19, ο 59χρονος Χρήστος Λάμπρης είχε ακόμη δρόμο να διανύσει. Τις πρώτες ημέρες δεν μπορούσε να βαδίσει μέχρι το μπάνιο, τον τάιζε η γυναίκα του, ήταν αδύνατο να σηκώσει τη μικρή του κόρη η οποία ζυγίζει οκτώ κιλά. Η μακρά νοσηλεία τού είχε αφήσει μεγάλη δυσκαμψία στα χέρια και μια μόνιμη αίσθηση μουδιάσματος στα δάχτυλα. Είχε χάσει 17 κιλά, κυρίως μυϊκή μάζα. Δεν μπορούσε να ανοίξει ένα μπουκάλι νερό.
Ήταν μαθημένος στα δύσκολα. Στα νιάτα του, το 1985, επέζησε από χιονοστιβάδα ως μέλος της πρώτης ελληνικής ορειβατικής αποστολής στα Ιμαλάια. Χρειάστηκε τότε έξι μήνες για να αναρρώσει από τα κατάγματα σε γόνατο, κλείδα και πλευρά. Στα χρόνια που ακολούθησαν κινδύνεψε και άλλες φορές σε παρόμοιες αποστολές. Θυμάται ακόμη τη σκηνή σε μια από τις αναρριχήσεις του, όταν ξεκόλλησε ένας βράχος και τον παρέσυρε.
«Ποτέ δεν σκεφτόμουν τον ιό. Ακόμη και όταν εμφανίστηκε και ακουγόταν στην Ελλάδα, δεν μου περνούσε από το μυαλό», λέει.
Στις αρχές Μαρτίου παρέλαβε στο αεροδρόμιο της Αθήνας τον φίλο και συνεταίρο του Μιχάλη Τσουκιά, τον άνθρωπο που τον έσωσε από τη χιονοστιβάδα το ’85. Αρρώστησαν και οι δύο. Ο Τσουκιάς, ο οποίος είχε επιστρέψει στην Ελλάδα από τη βόρεια Ιταλία όπου διέμενε, πέθανε λίγες εβδομάδες αργότερα στο «Σωτηρία», όσο ο κ. Λάμπρης βρισκόταν στο νοσοκομείο της πόλης του. Από την ιστορία τους, που παρουσίασε η «Κ» στις 24/5 («Τους ένωσαν τα Ιμαλάια, τους χώρισε ο ιός»), φαινόταν ότι η πανδημία δεν κάνει διακρίσεις στα θύματά της.
Ο Τσουκιάς ήταν ο πρώτος θανών στην Ελλάδα χωρίς υποκείμενο νόσημα και ο κ. Λάμπρης, δίχως συννοσηρότητα και παρά την καλή του φυσική κατάσταση ταλαιπωρήθηκε πολύ. Ο αγώνας του, όμως, δεν περιορίστηκε στον θάλαμο αρνητικής πίεσης. Αυτό είναι το χρονικό της επανόδου του.
Η αποθεραπεία
Μετά την ασθένεια, η μεγάλη του αγωνία ήταν το πότε θα επέστρεφε στις βουνοκορφές. Όταν τον συναντήσαμε πρώτη φορά στο σπίτι του, δέκα ημέρες μετά το εξιτήριο από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, είχε ήδη ξεκινήσει κάποια δειλά περπατήματα στην πλακόστρωτη διαδρομή πλάι στη λίμνη και σχεδίαζε να πατήσει σύντομα σε ορεινά χωμάτινα μονοπάτια. Δεν είχε ανακτήσει όμως πλήρως την ισορροπία του. «Δεν θυμόμουν πόσο είχα ταλαιπωρηθεί το 1985 και μου είχε μείνει φοβία ότι δεν θα επανέλθω», λέει στην «Κ». «Αυτό με είχε ταράξει».
Έκανε τις πρώτες φυσιοθεραπείες όσο βρισκόταν μέσα στο νοσοκομείο. Στις αρχές Ιουνίου βρέθηκε στην Αθήνα για να ακολουθήσει πιο εντατικό πρόγραμμα αποθεραπείας στο Κέντρο Αποκατάστασης «Θησέας». Πέρασε περίπου δύο εβδομάδες εκεί. Καθημερινά οι ασκήσεις του διαρκούσαν συνολικά δύο ώρες, χωρισμένες σε τέσσερα μέρη για να αναπαύεται ενδιάμεσα.
Ξεκινούσε με διατάσεις. Έπειτα, υπό τις οδηγίες φυσιοθεραπευτή, μετακινούσε με τα χέρια του μια μεγάλη κίτρινη μπάλα. Ξεφυσούσε προσεκτικά σε κάθε επανάληψη. Σκοπός ήταν να ρυθμίσει ξανά τη διαφραγματική του αναπνοή. Ακολουθούσε εξάσκηση της βάδισης μπροστά σε ολόσωμο καθρέπτη και περπάτημα μέσα σε πισίνα για να καλύψει κάποια ελλείμματα που είχε στην ισορροπία και τις αντιδράσεις του. Η αποκατάστασή του περιελάμβανε και τεστ μνήμης (εξέταση Mini-Mental), τα οποία γίνονται συνήθως σε νευρολογικούς ασθενείς, καθώς η νόσος COVID-19 φαίνεται πως δύναται να απειλήσει και το νευρικό σύστημα κάποιων ανθρώπων.
Από τις αίθουσες του «Θησέα» έχουν περάσει θύματα τροχαίων και εγκεφαλικών, νοσηλευόμενοι που παρέμειναν για πολύ καιρό σε μονάδες εντατικής θεραπείας, αλλά και εγκαυματίες από την πολύνεκρη φωτιά στην Ανατολική Αττική το 2018. Πριν από τον κ. Λάμπρη δεν είχαν διαχειριστεί άλλον ασθενή που ανέρρωσε από τη νόσο COVID-19.
«Ο κορωνοϊός έχει κρυμμένα μυστικά. Δεν ξέρουμε ακόμη ακριβώς τι αφήνει στους ασθενείς» λέει ο Αντώνης Δούκας, επικεφαλής θεραπειών στον «Θησέα». «Απ’ ό,τι μπορούμε να καταλάβουμε και να δούμε, οι ασθενείς με κορωνοϊό το αντιμετωπίζουν με κάποιας μορφής μετατραυματικό στρες. Είναι σα να έχουν πάθει ένα ατύχημα και όχι μια ασθένεια». Όπως παρατηρεί ο ίδιος, τα όποια προβλήματα εμφανιστούν ή επιμείνουν μπορεί να οφείλονται είτε στο ίδιο το νόσημα ή από την παραμονή του ασθενούς μέσα στη ΜΕΘ.
«Η διασωλήνωση και η καταστολή είναι δύσκολη για τον οργανισμό. Στις πρώτες 20 ημέρες μιας καταστολής ο ασθενής χάνει περίπου το 50% της μυϊκής του δύναμης», λέει.
Ο κ. Λάμπρης ήταν αποφασισμένος να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Ακόμη και σήμερα, στο σπίτι του στα Ιωάννινα συνεχίζει τις ασκήσεις, πηγαίνει τακτικά στο γυμναστήριο και στο κολυμβητήριο. Στο κέντρο αποκατάστασης του έδωσαν πρόγραμμα διατροφής για να αποκτήσει μυϊκό όγκο και έχει πάρει 15 κιλά από αυτά που έχασε. «Ήταν ένας άνθρωπος που ανέβαινε βουνοκορφές και παραλίγο να πεθάνει από τον κορωνοϊό. Είναι ένας ύπουλος ιός. Δεν κάνει διακρίσεις», λέει ο κ. Δούκας.
Όλη αυτή την περίοδο, ανά τακτά διαστήματα, ο κ. Λάμπρης επισκέπτεται για επανεκτίμηση το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων. Όπως λέει ο ίδιος, η αξονική έδειξε ότι η νόσος του άφησε έναν μικρό θρόμβο στον πνεύμονα, πάνω αριστερά, και παίρνει ειδική αγωγή για έξι μήνες. Στα χέρια του, λόγω της πολυήμερης ακινησίας και πιθανότατα εξαιτίας παλιών τραυματισμών που βγήκαν στην επιφάνεια εκδηλώθηκε σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, το οποίο απαιτεί περαιτέρω φυσιοθεραπείες.
Ο Άγγελος Λιόντος, επικουρικός επιμελητής στην Α΄ Παθολογική κλινική των Ιωαννίνων, έχει επιφορτιστεί με την παρακολούθηση των ανθρώπων που ολοκληρώνουν τη νοσηλεία τους από COVID-19 στο νοσοκομείο της πόλης. Όπως παρατηρεί, η εικόνα του κ. Λάμπρη σήμερα σε σχέση με το εξιτήριό του είναι «ασύγκριτα βελτιωμένη».
Ο επανέλεγχος σε ασθενείς δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Είναι μια διαδικασία που ακολουθείται και σε πολλά άλλα περιστατικά ασχέτως της πανδημίας. Η ιδιαιτερότητα της COVID-19 είναι ότι πρόκειται για νέα νόσο. Η επιστημονική βιβλιογραφία και οι γνώσεις των γιατρών εμπλουτίζονται συνεχώς με νέες μελέτες και κλινικά δεδομένα.
Στις βουνοκορφές
Ο κ. Λάμπρης θυμάται ακόμη ένα όνειρο που είδε κατά τη φάση του «απογαλακτισμού», όπως αποκαλείται η διαδικασία της αποσωλήνωσης στη ΜΕΘ. Έμοιαζε περισσότερο με περιπετειώδη τηλεοπτική σειρά, παρά με εφιάλτη, λέει. Τον μετέφεραν σε φορείο σε κάποιο μονοπάτι του Νεπάλ επί ημέρες. «Μόνο τα μάτια μου μπορούσα να κουνήσω, όχι το σώμα μου», θυμάται. «Τώρα οι φίλοι μου με πειράζουν, λένε ότι, ακόμη και στο νοσοκομείο, τα βουνά ονειρευόμουν».
Τον Ιούλιο ξεκίνησε τις πρώτες πεζοπορίες στις πλαγιές της Ηπείρου για να μετρήσει και να ανακτήσει τις δυνάμεις του. Ολοκλήρωσε διαδρομές διάρκειας τριών έως επτά ωρών και στα τέλη του μήνα πραγματοποίησε τετραήμερη διάσχιση της βόρειας Πίνδου, συνολικής διάρκειας 30 ωρών. Νιώθει ότι πλέον το σώμα του ανταποκρίνεται όλο και καλύτερα, τα πόδια του πατούν με σιγουριά.
«Θέλει υπομονή, δεν χρειάζεται βιασύνη. Και να μην εγκαταλείπεις», λέει, και μοιράζεται το επόμενο σχέδιό του: Εάν το επιτρέψει η πορεία της πανδημίας, θέλει να διοργανώσει του χρόνου μια εκδρομή με αυτοκίνητα από την Ελλάδα μέχρι το Σινικό Τείχος.
Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Φωτογραφία: Γιώργος Μουτάφης