Συνεπής στο δόγμα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», το οποίο υιοθέτησαν στελέχη και πρώην βουλευτές που απολογήθηκαν τις προηγούμενες εβδομάδες, παρέμεινε ο Νίκος Μιχαλολιάκος.
Κατά την απολογία του στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής «έδωσε» χωρίς δισταγμό στελέχη και συνεργάτες, ακόμα και ολόκληρη την τοπική οργάνωση της Νίκαιας, σε μια προσπάθεια να αποσίσει τις ευθύνες που τον βαραίνουν καθώς κατηγορείται για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.
Αν και η είσοδος του «αρχηγού» θύμιζε κάτι από το μακρινό 2012 και το «εγέρθητι» του Γερμενή, καθώς το ακροατήριο της Χρυσής Αυγής σηκώθηκε με μιας όρθιο, η συνέχεια τόσο από άποψη ουσίας όσο και εικόνας ήταν αποκαλυπτική για τη διάλυση που επικρατεί στη νεοναζιστική οργάνωση.
Ξεκινώντας την απολογίατου ο Μιχαλολιάκος δήλωσε αθώος, επαναλαμβάνοντας τα περί πολιτικής σκευωρίας. Ισχυρίστηκε ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει διάκριση των εξουσιών ενώ είπε ότι για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της χώρας κάθεται στο εδώλιο αρχηγός κόμματος για πράξη ενός οπαδού του. Αποκάλυψε ότι γνώριζε πριν πολλές μέρες για την επερχόμενη σύλληψη του ίδιου και των υπολοίπων στελεχών της Χρυσής Αυγής, κάνοντας λόγο για μια επιχείρηση «σοκ και δέος» για να «τρομοκρατήσουν τον κόσμο» και να «ποινικοποιήσουν ένα πολιτικό κίνημα». Για να υποστηρίξει μάλιστα τα περί πολιτικής δίωξης έφτασε στο σημείο να κάνει αναφορά το ποίημα «της εξορίας» του κομμουνιστή ποιητή Κώστα Βάρναλη!
Αναφερόμενος στην ιστορία της Χρυσής Αυγής, είπε ότι ξεκίνησε αρχικά ως μια ομάδα ατόμων που είχαν συναντηθεί στο κόμμα της 4ης Αυγούστου. Επρόκειτο για «αντιμαρξιστές εθνικιστές». Αργότερα ο ίδιος διετέλεσε επικεφαλής της νεολαίας της ΕΠΕΝ, θέση στην οποίαν «με διαδέχτηκε ο Μάκης Βορίδης». Αναφέρθηκε μάλιστα σε ένα περιστατικό του 1985, όταν σε συγκέντρωση του κόμματος σε ένα χωριό κοντά στη Σπάρτη ένα μέλος της ΕΠΕΝ «σκότωσε έναν αριστερό, αλλά τότε δεν κατηγορήθηκε ο Βορίδης». Μετά τα γεγονότα των Ιμίων ελήφθη η απόφαση για συμμαχία της νεοναζιστικής οργάνωσης με άλλες εθνικιστικές κινήσεις, μέχρι το 2007 οπότε και αποφασίστηκε η αυτόνομη κάθοδος στην εκλογές. Ο Μιχαλολιάκος αποκάλυψε μάλιστα ότι το συνέδριο στο οποίο ελήφθη η σχετική απόφαση έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλάς, «το οποίο ανήκει στην Αρχιεπισκοπή και το οποίο μας παραχωρήθηκε δωρεάν». Εκείνη την περίοδο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος ήταν ο Χριστόδουλος. Για τον γενικό γραμματέα την πρώτη διετία της κυβέρνησης Σαμαρά, Τάκη Μπαλτάκο, ανέφερε ότι γνωρίζονταν από το 1973. Είχα πολλές επαφές μαζί του, ήμασταν σε κοινό πολιτικό χώρο. Έτσι είχα άνεση μαζί του, ανέφερε, σημειώνοντας ότι όσα ακούγεται να λέει στο μαγνητοσκοπημένο με κρυφή κάμερα βίντεο στον Ηλία Κασιδιάρη «μου τα είπε κι εμένα». Είπε μάλιστα ότι ο Μπαλτάκος του ανέφερε ότι ο ίδιος δεν ήθελε να ασκηθεί δίωξη.
«Βατερλώ» με το καταστατικό
Το πρώτο «Βατερλώ» του απολογούμενου Μιχαλολιάκου σημειώθηκε στις ερωτήσεις της Έδρας για το καταστατικό της Χρυσής Αυγής. Κατόπιν εξαντλητικών ερωτήσεων και σωρείας αντιφάσεων, ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής παραδέχτηκε ότι καταστατικό υπήρχε από το 1992. Μάλιστα είπε ότι από το 1992 υπήρχαν μέλη στη ναζιστική οργάνωση, διαψεύδοντας περί του αντιθέτου ισχυρισμούς άλλων απολογηθέντων χρυσαυγιτών. Καθώς κατά καιρούς στον Τύπο είχαν δημοσιευτεί αποσπάσματα του καταστατικού, ο Μιχαλολιάκος ρωτήθηκε γιατί δεν υπήρξε κάποια απάντηση ή διάψευση της γνησιότητάς του από την οργάνωση, μέσω του περιοδικού της. «Στριμωγμένος» ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής είπε ότι «δεν είχαμε υπαλλήλους» ώστε να δίνονται απαντήσεις σε τέτοια δημοσιεύματα. Χαρακτήρισε δε το καταστατικό «ανόητο» και «ανερμάτιστο», διερωτώμενος αν μπορεί ένα τέτοιο κείμενο να ανήκει «σε εγκληματική οργάνωση».
«Το βράδυ της δολοφονίας Φύσσα μίλησα με τον Λαγό αλλά δεν μου είπε για το περιστατικό στο Κερατσίνι»
«Για τη δολοφονία Φύσσα ενημερώθηκα από τη γυναίκα μου αργά το πρωί της επόμενης ημέρας», είπε ο Νίκος Μιχαλολιάκος, χαρακτηρίζοντας «ψεύτη» τον Άρη Σπίνο ο οποίος, αν και εκλήθη ως μάρτυρας υπερασπίσεως, είχε «κάψει» τον αρχηγό της νεοναζιστικής οργάνωσης λέγοντας «αυτό που ξέρω εξ ιδίων είναι τα τηλεφωνήματα του κ. Μιχαλολιάκου σε εμένα να μάθει με αγωνία τι είχε συμβεί, 3, 4, 5 το πρωί. Και ήταν έτοιμος να πέσει από το παράθυρο». Παραδέχτηκε ωστόσο ότι είχε επικοινωνήσει με τον Γιάννη Λαγό το βράδυ της δολοφονίας, ισχυριζόμενος πάντως ότι ο πρώην βουλευτής δεν τον ενημέρωσε για το συμβάν. «Η Νίκαια ήταν η νεότερη τοπική, δεν την ξέραμε», είπε μεταξύ άλλων, χωρίς πάντως να μπορέσει να δώσει μία πειστική απάντηση για ποιο λόγο δεν έγιναν διαγραφές μετά τη δολοφονία Φύσσα και τις υπόλοιπες εγκληματικές επιθέσεις. Έτσι λοιπόν για την επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες ανέφερε ότι «με διαβεβαίωσαν ότι δεν εμπλέκονταν χρυσαυγίτες», κατονομάζοντας ως «πηγές» κάποια άτομα από την ευρύτερη περιοχή.
Μια αβέβαιη ομιλία
Ως προς τους ισχυρισμούς άλλων κατηγορουμένων, ότι το μαζικό μήνυμα για συγκέντρωση στην τοπική της Νίκαιας το βράδυ της δολοφονίας Φύσσα οφειλόταν σε διανομή φυλλαδίων για ομιλία του Νίκου Μιχαλολιάκου, ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής είπε ότι επρόκειτο για μια παράξενη ώρα για μια τέτοια δράση, αλλά όχι κάτι ύποπτο. Ωστόσο σε άλλο σημείο της απολογίας του ανέφερε ότι δεν ήταν βέβαιος αν εν τέλει θα εκφωνούσε εκείνη την ομιλία στη Νίκαια, προκαλώντας την ερώτηση από το δικαστήριο προς τι το μάζεμα μία τέτοια ώρα αν δεν ήταν βέβαιη η διεξαγωγή της συγκέντρωσης.
«Δεν γνώριζα τον Ρουπακιά» – «Ρητορικό σχήμα» η ανάληψη ευθύνης για τη δολοφονία Φύσσα
Θυμηδία προκάλεσε η προσπάθεια αιτιολόγησης της ανάληψης πολιτικής ευθύνης για τη δολοφονία Φύσσα. Στη συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου ανέφερα ότι την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία την αναλαμβάνουμε. Χρησιμοποίησα πρώτο πληθυντικό, δηλαδή ολόκληρο το κόμμα, όχι εγώ. Ήταν ένα ρητορικό σχήμα, είπε ο αρχηγός της ναζιστικής οργάνωσης. Σε άλλο σημείο της απολογίας του, ερωτηθείς «πού αποδίδετε την ανθρωποκτονία», απάντησε κυνικά «σε έναν άνθρωπο που δολοφόνησε έναν άλλον».
Ανέφερε πάντως ότι ο ίδιος δεν γνώριζε τον καθ’ ομολογίαν δολοφόνο του αντιφασίστα μουσικού Παύλου Φύσσα, Γιώργο Ρουπακιά, ενώ «άδειασε» τον Λαγό που είχε δώσει εντολή στον Δεβελέκο να πει ότι δεν γνωρίζει τον Ρουπακιά, λέγοντας ότι «ήμουν της απόψεως να εμφανισθούν άπαντες» στην αστυνομία.
«Αρχαιοελληνικός» ο ναζιστικός χαιρετισμός
Ως προς τον ναζιστικό χαιρετισμό και τα αντίστοιχα σύμβολα, ο Νίκος Μιχαλολιάκος ακολούθησε την πεπατημένη του «αρχαιοελληνικού χαιρετισμού». Ήταν ο χαιρετισμός των εθνικιστών του Μεσοπολέμου, είπε, προσθέτοντας ότι δεν επρόκειτο για τον επίσημο χαιρετισμό της ΧΑ. Ως προς τα ναζιστικά σύμβολα ακολούθησε την τακτική Κασιδιάρη, λέγοντας ότι οι ιδεολογικές θέσεις είναι ποινικά αδιάφορες, ένα μοτίβο που ακολούθησε και στις ερωτήσεις ως προς τις ιδεολογικές καταβολές τόσο του ίδιου όσο και της Χρυσής Αυγής, στις περιπτώσεις που τα περί «Ελλήνων εθνικιστών» δεν ακούγονταν πειστικά.
ΠΑΜΕ: Τυχαία συνάντηση και συμπλοκή
Ως τυχαία συνάντηση και συμπλοκή με τραυματίες και από τις δύο πλευρές χαρακτήρισε τη δολοφονική επίθεση στο ΠΑΜΕ. Αρνήθηκε τα περί συνάντησης με επιχειρηματίες της Ζώνης στη Συγγρού, όπως είχαν καταθέσει οι μάρτυρες κατηγορίας του Συνδικάτου Μέταλλου που δέχτηκαν την επίθεση.
«Όποιος θέλει κάνει ένα κόμμα»
Ο Μιχαλολιάκος αναφέρθηκε και στην πολιτική κίνηση που στήνει ο πρώην βουλευτής και νυν ευρωβουλευτής εκλεγείς με τη ναζιστική οργάνωση, Γιάννη Λαγό. “Όποιος θέλει κάνει ένα κόμμα” ανέφερε, σημειώνοντας πως υπήρχαν διάφορες με τον Λαγό αλλά δεν υπήρξε κάποια σχετική συζήτηση μεταξύ τους.
Αξιοθρήνητη εικόνα
Γενικά η εικόνα του αρχηγού της άλλοτε κραταιάς ναζιστικής οργάνωσης ήταν αξιοθρήνητη: Είναι ενδεικτικό ότι έφτασε στο σημείο να υποστηρίξει ότι ο ίδιος ήθελε τον νόμιμο πολιτικό αγώνα όμως, όπως άφησε να εννοηθεί, επί της ουσίας το κόμμα δεν υπάκουε. Προσπαθώντας να δικαιολογήσει διάφορες αναφορές του που παραπέμπουν σε ρητορική βίας και μίσους έφτασε στο σημείο να επικαλεστεί μέχρι και τον Εθνικό Ύμνο, κάνοντας λόγο για «ρητορικά σχήματα». Τα περί «σποράς των ηττημένων του ’45» προσπάθησε να τα δικαιολογήσει ως αναφορά στην… ήττα της Ελλάδας που αδικήθηκε από τους συμμάχους μεταπολεμικά, καθώς δεν ικανοποίησαν τις εδαφικές της διεκδικήσεις.
Ο Νίκος Μιχαλολιάκος αποχώρησε από το εδώλιο εν μέσω αποδοκιμασιών και αντιφασιστικών συνθημάτων, από την πλευρά των αντιφασιστών που βρίσκονταν στο δικαστήριο, και απάντησης με το σύνθημα «αίμα-τιμή-Χρυσή Αυγή» από οπαδούς της νεοναζιστικής οργάνωσης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της απολογίας εντός της αίθουσας αλλά και έξω από το Εφετείο βρίσκονταν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, ενώ κλειστό παρέμεινε για αρκετή ώρα το ρεύμα καθόδου της λεωφόρου Αλεξάνδρας λόγω της μαζικής αντιφασιστικής συγκέντρωσης.