Γράφει ο Αρχιμανδρίτης
Ιγνάτιος Θ. Χατζηνικολάου
Θεολόγος, τ. Λυκειάρχης
«Κτήσαι τον φόβον και όλον τον χρόνο σου ποιήσεις εν αναπαύσει» (Αββάς Ησαΐας)
Όπως ο πόνος σε προλαβαίνει από πολλά κακά, σε προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει και τρέχεις στον γιατρό για θεραπεία ή πρόληψη όποιου κακού, έτσι και ο φόβος σε ξυπνά και κρατά σε εγρήγορση. Γι’ αυτό, όπως σημειώσαμε στην αρχή, ο Αββάς Ησαΐας μας προτρέπει να αποκτήσουμε τον φόβο, ώστε ο χρόνος της ζωής μας να περνά ήσυχος και ατάραχος. Και ο θυμόσοφος λαός θα πει «ο φόβος φυλάει τα έρημα» Το ίδιο κάνουμε ειδικά τώρα με την έξαρση των κλοπών, διαρρήξεων και εγκληματικών πράξεων. Παίρνουμε μέτρα ασφαλείας, αφού το Κράτος, που ενώ μάλιστα έχει στήσει για αυτόν το σκοπό ολόκληρο υπουργείο, δεν μας προστατεύει. Προσπαθούμε λοιπόν, μόνοι μας, προδομένοι από τους κατ’ ευφημισμόν υπευθύνους να προσπαθούμε να προστατευθούμε και μάλιστα με σύγχρονα μέσα ασφαλείας.
Ο σοφός Σολομών, μιλώντας για τον φόβο, που πρέπει να έχουμε προς τον Θεόν, θα πει: Οχύρωμα οσίου φόβος Κυρίου, συντριβή δε τοις εργαζομένοις κακά [Παροιμ.10,29]. Και στην συνέχεια, θα τονίσει: Κρείσσον μικρά μερίς μετά φόβου Κυρίου ή θησαυροί μεγάλοι μετ’ αφοβίας [Παροιμ.15,16]. Και στη Σοφία Σειράχ: Χρήματα και ισχύς ανυψούσι καρδίαν, και υπεραμφότερα φόβος Κυρίου [40,26]. Αναφερθήκαμε πριν από τον φόβο Κυρίου γενικά στον φόβο και πόσο ευεργετικός είναι, και στην συνέχεια προχωρήσαμε και θα συνεχίσουμε για τον φόβο Κυρίου μετά από προαναφερθέντα λόγια του αββά Ησαΐα και ακούμε στην συνέχεια: Και σου υπόσχομαι ότι θα έχεις τον φόβο της ταραγμένης συνειδήσεως, δεν θα έχεις την ταραχή των λογισμών, των πειρασμών, των κλονισμών. Θα είσαι ασφαλής.
Αρχή της σχέσεώς μας με το Θεό, στοιχείο ενοποιητικό με Αυτόν, είναι ο φόβος. Ενωνόμαστε με το Θεό, εάν φοβόμαστε το Θεό. Εάν σκεπτόμαστε το Θεό. Εάν στρεφόμαστε προς το Θεό.
Φοβούμαι το Θεό σημαίνει, σκύβω το κεφάλι μου, δουλώνουμε σε Αυτόν και αποκτώ παρρησία. Υπακούω στο θέλημά Του και μέσα από αυτήν την υψοποιόν ταπείνωση, ζω ασφαλισμένος κάτω από την προστασία Του. Επομένως, φοβούμαι το Θεό σημαίνει νιώθω την μικρότητά μου, την αδυναμία μου και καταφεύγω σε Αυτόν, εξαρτώμαι από Αυτόν. Και εξαρτώμαι από Αυτόν σημαίνει ότι τον αγαπώ πάνω από όλα και ότι αυτό το συναίσθημα δεν με αποστρέφει από Αυτόν, αλλά με φέρνει κοντά Του. Με φέρνει κοντά Του με ιερή σχέση. Με ένα συναίσθημα σεβασμού και επιγνώσεως, ποιον πλησιάζω και πως η αναξιότητά μου αναβαθμίζεται σε θεϊκή υιοθεσία.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε και να εξηγήσουμε στους αγαπητούς αναγνώστες τι σημαίνουν τα λόγια του λειτουργού καλώντας τους πιστούς προς κοινωνία του Σώματος και Αίματος του Χριστού «μετά φόβου Θεού πίστεως και αγάπης προσέλθετε». Η αγάπη λοιπόν είναι παρρησία και καταργεί το φόβο του Απλησίαστου. Είναι απαρχή της πνευματική ζωής. Έτσι εξηγούνται και τα λόγια του αποστόλου και ευαγγελιστού Ιωάννου η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβο [Α’ Ιωαν.4,18]. Φοβούμενος, δεν φοβάμαι. Δεν ανησυχώ. Η αγάπη αναπαύει. Ησυχάζει. Η αγάπη σε γεμίζει σιγουριά. Φοβούμενος, λοιπόν το Θεό δεν φοβάσαι τίποτα. Είσαι δυνατός [Φιλιππ.4,13].
Όταν δεν αγαπάς το Θεό. Όταν τον βλέπεις ως τρομερόν, ως δήμιο και κολαστή, που πανικοβάλλεσαι και δεν ξέρεις τι να κάνεις. Τρέμεις όπως έτρεμαν ο Αδάμ και η Εύα (εφοβήθησαν και εκρύβησαν Γενεσις 3,8.10). Αυτόν τον φόβο καταργεί η αγάπη. Μα, πως να αγαπήσεις κάποιον. Πως να του εμπιστευθείς. Πως να του αφοσιωθείς όταν αυτός δεν έχει ίχνος αγάπης στην καρδιά του;
Για το πώς μπορούμε να αποκτήσουμε τον φόβο του Θεού, με ποιούς δηλαδή τρόπους, ο αββάς Ησαΐας θα μας αναφέρει: Η ησυχία, το σχόλασμα, η αποφυγή της τύρβης, η αγρυπνία, το να διαλέξεις την Βασιλεία του Θεού και όχι το σκοτάδι. Το να δείξεις την αγάπη σου, να εξομολογηθείς, έστω κι αν δεν έχεις μετάνοια. Τα πάντα δίνουν φόβο Θεού, προπάντων όμως η ζωή του κλαυθμού, της σοβαρότητος. Η μετρημένη ζωή. Η αίσθησις ότι ενώπιον σου είναι ο Θεός. Όπως θα στεκόσουν ενώπιον του Θεού εάν τον έβλεπες, έτσι να ίστασαι ανά πάσαν στιγμή. Να είναι σταθερή η θέσις σου ενώπιόν Του. Όχι να ποικίλεις. Όχι να αλλάζεις Όχι να μεταβάλλεσαι. Όταν το κάνεις αυτό, τότε η βούλησίς σου σιγά-σιγά ενισχύεται, καλλιεργείται και γίνεται μόνιμο απόκτημά σου ο φόβος του Θεού, που είναι μία βουλητική διάθεση και ενέργεια.