Στις κάλπες προσέρχονται σήμερα οι Ισπανοί πολίτες για τις βουλευτικές εκλογές. Μία αναμέτρηση που αναμένεται αμφίρροπη καθώς με βάση τις εκτιμήσεις των πολιτικών αναλυτών και τις δημοσκοπήσεις, το Λαϊκό Κόμμα του συντηρητικού Μαριάνο Ραχόι, παρότι προηγείται, δεν συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία, ενώ τρία κόμματα φαίνεται πως δίνουν μάχη για την δεύτερη θέση. Το κυριότερο όμως, αποτελεί ένα σημαντικό κρας τεστ για το Βερολίνο που φοβάται πως οι ψηφοφόροι ακόμη μίας χώρας ίσως αποφασίσουν να στρίψουν το τιμόνι προς τα αριστερά.
Στις εκλογές του 2011, με την οικονομική ύφεση να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της, ο συντηρητικός Μαριάνο Ραχόι κατάφερε να κερδίσει την αυτοδυναμία και να γίνει πρωθυπουργός. Έκτοτε, με την ανεργία να αγγίζει κάποια στιγμή το 27%, εφάρμοσε ένα πρόγραμμα σκληρής λιτότητας το οποίο συμβάδιζε απόλυτα με τις επιταγές της συμμάχου του Άνγκελα Μέρκελ, ενώ σε συνδυασμό με το σκάσιμο της «φούσκας» των ακινήτων, σκηνές ντροπής με ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας να προχωρούν σε εξώσεις ηλικιωμένων έκαναν τον γύρο της Ευρώπης.
Η ανάκαμψη βέβαια κάποια στιγμή ήρθε, αλλά το τίμημα ήταν μεγάλο. Η ανεργία παραμένει πάνω του 20% – το ΔΝΤ προβλέπει ότι θα φτάσει το 16% το 2020, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο το 8,5% που είχε καταγραφεί προ κρίσης – ενώ περισσότερα 2,5 εκατομμύρια άτομα έχουν μείνει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να μην δικαιούνται οποιασδήποτε κρατικής προστασίας.
Το ζοφερό κλίμα που έχουν δημιουργήσει οι μαζικές περικοπές στην ισπανική κοινωνία, σε συνδυασμό με τα σκάνδαλα διαφθοράς που ταλανίζουν τα τελευταία χρόνια το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι, με κυριότερο αυτό με τα «μαύρα» ταμεία του PP που έχει αγγίξει και τον ίδιο, έχουν δημιουργήσει ένα ασταθές πολιτικό σκηνικό. Οι πολίτες εμπιστεύονται όλο και λιγότερο τα παραδοσιακά κόμματα, δηλαδή και τους Σοσιαλιστές, με αποτέλεσμα νέες πολιτικές πλατφόρμες να έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια την εμφάνισή τους και να διεκδικούν με αξιώσεις σημαντικά εκλογικά ποσοστά, στέλνοντας και εδώ τον δικομματισμό στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Το ένα είναι οι αριστεροί Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας, αδερφό κόμμα του δικού μας ΣΥΡΙΖΑ το οποίο θεωρείται πολιτική συνέχεια του κινήματος των Αγανακτισμένων (Indignados) που έκανε την εμφάνισή του το 2011. Το κόμμα του Ιγκλέσιας ιδρύθηκε μόλις τον Ιανουάριο του 2014, και στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους κατάφερε να αποσπάσει το 8% των ψήφων, ενώ στα περιφερειακά κοινοβούλια έχει καταφέρει να εκλέξει περισσότερους από 100 βουλευτές. Η πιο πρόσφατη επιτυχία των Podemosήταν στις τοπικές εκλογές όταν κατάφερε να εκλέξει δημάρχους στις δύο μεγαλύτερες και σημαντικότερες πόλεις της χώρας: Τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη.
Ακόμη ένα κόμμα που αναδείχτηκε προσφάτως – αν και ιδρύθηκε το 2006- είναι οι κεντρώοι Ciudadanos (Πολίτες). Έχοντας έδρα την Καταλονία, το κόμμα του Αλμπέρτ Ριβέρα αντιτάχθηκε σφόδρα στα σχέδια για αυτονομία της επαρχίας, ενώ χαρακτηρίζεται ως φιλελεύθερο. Βασική δεξαμενή του είναι οι μετριοπαθείς ψηφοφόροι του Σοσιαλιστικού Κόμματος, όπως επίσης και οι απογοητευμένοι από τα σκάνδαλα διαφθοράς υποστηρικτές του Λαϊκού Κόμματος.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Το ρευστό πολιτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί, αποτυπώνεται ξεκάθαρα και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν από τις κάλπες, οι οποίες δείχνουν ότι η αυτοδυναμία για τον Ραχόι είναι όνειρο… θερινής νυκτός και τα ποσοστά των τεσσάρων πρώτων κομμάτων θα έχουν μικρές σχετικά αποκλίσεις.
Ειδικότερα, το Λαϊκό Κόμμα λαμβάνει από 25% έως 29% ποσοστό σημαντικά μειωμένο σε σχέση με το 40% που έλαβε το 2011. Εκεί που πραγματικά γίνεται χαμός είναι στη μάχη για τη δεύτερη θέση. Οι Σοσιαλιστές λαμβάνουν 20% με 23%, οι Ciudadanos 18% με 20% και οι Podemos από 16% έως 19%.
Η Δευτέρα που θα ξημερώσει, θα είναι μία τελείως διαφορετική ημέρα για το πολιτικό σύστημα της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης: Και εάν οι δημοσκοπήσεις αποδειχθούν ακριβείς, τότε τα σενάρια για την επόμενη κυβέρνηση είναι πολλά και διάφορα με βασικότερο αυτό της συνεργασίας του Λαϊκού Κόμματος με τους Ciudadanos, όπου εντοπίζονται ορισμένες ομοιότητες τόσο στις οικονομικές προτάσεις, όσο και στην αντίθεσή και των δύο στην ανεξαρτησία της Καταλονίας.
Βεβαίως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μία εκλογική έκπληξη από τα… αριστερά ή τα κεντροαριστερά το πολιτικού φάσματος. Σε κάθε περίπτωση, οι εκλογές αυτές είναι ένα ευρύτερο crash test για τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας που προωθεί το Βερολίνο και εφαρμόζουν οι «καλοί μαθητές» του, πρωθυπουργοί δηλαδή συγγενείς ιδεολογικά με την Άνγκελα Μέρκελ.
Το πρώτο τέτοιο τεστ μετά τις ελληνικές εκλογές ήταν η αναμέτρηση στην Πορτογαλία, όπου παρά την επικράτηση των Συντηρητικών του Πέδρο Πάσος Κοέλιο, κυβέρνηση τελικά σχημάτισαν οι Σοσιαλιστές με τη στήριξη των κομμάτων της Αριστεράς, του «Μπλόκου», του Κομμουνιστικού Κόμματος, και των Πρασίνων, κάτι που σίγουρα δεν είδε με καλό μάτι το Βερολίνο.
Μόνο που εάν επαναληφθεί ένα σενάριο Ελλάδας ή Πορτογαλίας στην πολύ μεγαλύτερη –τόσο από άποψη σημασίας, όσο και από άποψη πληθυσμού- Ισπανία, τότε η Μέρκελ θα έχει πράγματι πρόβλημα και η παντοδυναμία της στην Ευρώπη θα αρχίσει να αμφισβητείται για τα καλά…