Σε μεγάλο κίνδυνο τίθεται πλέον ξεκάθαρα* η σύγκληση της Μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου που έχει αναγγελθεί, ήδη από το 2008, και το 2014 και προγραμματιστεί, ύστερα από κόπους και μόχθους σχεδόν 100 ετών αρχής γενομένης από την πρώτη Πατριαρχική εγκύκλιο του Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ’ (1902- 1904) μέχρι την τελευταία σύναξη των Προκαθημένων στο Σαμπεζί της Γενεύης τον Περασμένο Ιανουάριο του 2016. Οι εργασίες του κορυφαίου εκκλησιαστικού και ιστορικού γεγονότος έχουν προγραμματιστεί για το διάστημα από 19 μέχρι και 27 Ιουνίου στις εγκαταστάσεις της Ορθόδοξης Ακαδημίας στα Χανιά της Κρήτης. Προηγήθηκε η επιστολή του Πατριάρχη Μόσχας κ. Κύριλλου ο οποίος -σε μάλλον αυστηρό τόνο – και αμέσως μετά την επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Πούτιν στο Άγιο Όρος, σχεδόν την επομένη ημέρα έφτασε η επιστολή Κύριλλου στο Φανάρι στις αρχές της εβδομάδος αυτής, και ακολούθησε (την 1η Ιουνίου) η επιστολή με τις ενστάσεις και τις αντιρρήσεις, σε ένα βαθμό παρόμοιες με εκείνες του Πατριαρχείου Μόσχας, του Πατριαρχείου Βουλγαρίας. Μάλιστα το Πατριαρχείο Βουλγαρίας που θέτει και ζήτημα επί του κανονισμού λειτουργίας της Συνόδου αλλά και σοβαρότερες ενστάσεις και αντιρρήσεις επί σχεδόν όλων των κειμένων που έχουν λάβει την προ έγκριση και από την Σύναξη των Προκαθημένων (Ιανουάριος 2016) προχωρά ένα βήμα πιο πέρα και αφενός ζητά την αναβολή της συνόδου ώστε να υπάρξει χρόνος να μελετηθούν τα κείμενα αυτά και να υπάρξουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις και αφετέρου ξεκαθαρίζει πως αν δεν τηρηθούν όσα ζητά δεν θα μετάσχει της Μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου!
Ο Πατριάρχης Κύριλλος μεταξύ άλλων θέτει δυο φαινομενικά «διαδικαστικά» θέματα:
-Το Πρώτο, να τηρηθεί η χωροταξική διάταξη που είχε προ συμφωνηθεί ήδη από το 2014, δηλαδή όλοι οι Προκαθήμενοι να κάθονται σε ένα μεγάλο κυκλικό τραπέζι αφενός, ώστε όπως εξηγεί εν τοις πράγμασι να τηρείται το συνοδικό σύστημα χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί παρεξήγηση ότι η Ορθοδοξία έχει έναν «Πρώτο» και οι υπόλοιποι 13 ακολουθούν καθώς ισχύει για τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά και για κάθε άλλο προκαθήμενο από τους ηγέτες των Εκκλησιών της Ορθοδοξίας το «Πρώτος μεταξύ Πρώτων και ίσος μεταξύ ίσων ισόκυρος μεταξύ ισόκυρων» και αφετέρου η διάταξη όπισθεν των Προκαθημένων του κυκλικου τραπεζιού που θα κάθονται να είναι τέτοια που να υπάρχει δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με την υπόλοιπη συνοδεία εκ των 23 μελών της κάθε αντιπροσωπείας. Δηλαδή με απλά λόγια αυτό που λέει ο κ. Κύριλλος είναι κάθε αντιπροσωπεία να αποτελεί ένα ισοσκελές τρίγωνο όπου κεφαλή του τριγώνου αυτού θα είναι ο προκαθήμενος εκάστης εκ των 14 αυτοκεφάλων εκκλησιών και η ανάπτυξη αυτού του τριγώνου θα ακολουθείται από τα υπόλοιπα μέλη της αντιπροσωπείας που προΐσταται ο κάθε επικεφαλής.
-Το δεύτερο ζήτημα που τίθεται από το Πατριαρχείο Μόσχας είναι η παρουσία των ετεροδόξων (Ρωμαιοκαθολικών Προτεσταντών, Ευαγγελικών, Αγγλικανών, κ.ο.κ) με την ιδιότητα του παρατηρητή στην αίθουσα των συνεδριάσεων της Μεγάλης Συνόδου όπου ο Πατριάρχης Κύριλλος ζητά ευθέως να βρίσκονται «εντός του κάδρου της φωτογραφίας ή των τηλεοπτικών συνεργείων. Σε σημείο που η παρουσία τους να μην σκανδαλίζει όλους εκείνους που αντιτίθενται στην παρούσα Σύνοδο .
Φαινομενικά, για κάποιους που αγνοούν τη γλώσσα της σημειολογίας και των βαθύτερων συμβολισμών στην ζώσα και δρώσα βιωματική Ορθοδοξία ανά τους αιώνες, μπορεί οι δυο αυτές «αιτιάσεις» να φαντάζουν αφενός ως «παιδαριώδεις» και αφετέρου ως άκρως υπερβολικές για την εποχή που διανύουμε.
Ωστόσο στην γλώσσα της σημειολογίας, τα δυο αυτά ζητήματα, ανακύπτουν και προβάλλουν ως καίρια και ουσιαστικά για την ίδια την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας η οποία και συνέχεια έχει και συνέπεια και Ζώσα και κυρίως Δρώσα Παράδοση που παραμένει αιώνες τώρα. Από την εποχή των Αποστόλων και την Α’ Αποστολική Σύνοδο το 49 μ.Χ. μέχρι τις ημέρες μας. Παρά τα σχίσματα και παρά τις διαιρέσεις η κατ’ Ανατολάς όντως Ούσα Μια Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία μένει εις τους αιώνας η Ίδια και Αυτή και πορεύεται εν τω κόσμο.
Ο καταιγισμός επιστολών, και όπως πληροφορούμαι από το ρεπορτάζ, εντός της εβδομάδος ακολουθεί και άλλη επιστολή από άλλο Πατριαρχείο- Εκκλησία που επίσης θέτει παρόμοια ζητήματα, ξεκίνησε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης Πούτιν στο Άγιο Όρος. Μια επίσκεψη στην οποία δεν παρέστη ως είθισται και υποχρεούται εκ του πρωτοκόλλου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, καθώς το Άγιο Όρος εμπίπτει στη δική του Πνευματική Δικαιοδοσία (παρά το αυτοδιοίκητο της Αθωνικής Πολιτείας). Γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο ούτε από το Πατριαρχείο Μόσχας αλλά ούτε και από το Κρεμλίνο, το οποίο βεβαίως και γνωρίζει τους πραγματικούς λόγους αυτής της ηχηρότατης απουσίας. Απουσία με νόημα αλλά και πολλαπλά μηνύματα. Απουσία που στο παρασκήνιο της εξακολουθεί να υποκρύπτει εδώ και 10ετίες τον άλλοτε φανερό και σκληρό πόλεμο μεταξύ Φαναρίου και Μόσχας και άλλοτε τον πόλεμο χαρακωμάτων…
Και έχει μείζονα σημασία αυτή η επισήμανση μας καθώς της μεγαλοπρεπούς αυτής επίσκεψης του Προέδρου Πούτιν στον Άθω είχε προηγηθεί η σχετική άδεια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την παρουσία του Πατριάρχη Κύριλλου και της συνοδείας των Μητροπολιτών και Επισκόπων που έφερε μαζί του και τέλεσαν τις καθιερωμένες λατρευτικές τελετές (Εσπερινούς Αγρυπνίες Θείες Λειτουργίες κτλ).
Το ζήτημα έχει βεβαίως αρχίσει να προκαλεί «πονοκέφαλο» όπως είναι φυσιολογικό και στην ελληνική κυβέρνηση, αφού ήδη έχουν γίνει πολλά έξοδα για όλες τις φάσεις της διοργάνωσης και ήδη οι προετοιμασίες από κάθε άποψη βρίσκονται στην τελική ευθεία παρά τις πολλές ατέλειες και καθυστερήσεις σε αρκετούς τομείς.
Ευλόγως θα αναρωτηθεί ο απλός Πιστός: Το ζητούμενο όλης αυτής της διαμάχης πέραν των ουσιαστικών θεολογικών πραγματικών διαφωνιών που εκφράζονται 10ετίες τώρα με τους εν εξελίξει διμερείς θεολογικούς διαλόγους με άλλες ομολογίες και άλλες χριστιανικές κοινότητες στον κόσμο; Απάντηση! Η εξουσία και η πρωτοκαθεδρία στην ηγεσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αν και αυτά έχουν λυθεί αιδώ και αιώνες και τιμητικά -όχι ουσιαστικά ούτε με διοικητικά δικαιώματα – το Πρωτείο Τιμής ανήκει στην Νέα Ρώμη δηλ. το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο ενίοτε όντως έχει ξεφύγει και του ρόλου και του Ορθού τρόπου που δια χειρίζεται όλα τα μείζονα ζητήματα, ωστόσο αυτά διορθώνονται με την πάροδο των ετών.
Πρωτείο Τιμής το οποίο όμως δεν αποστερεί σε τίποτα των άλλων 13 Προκαθημένων οι οποίοι όλοι τους -και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος μερικές φορές παρά την φαινομενική επιτηδευμένη απλότητα του δείχνει να ξεχνάει ότι είναι απλώς Πρώτος μεταξύ Πρώτων, ίσος μεταξύ ίσων και Ισόκυρος μεταξύ ισόκυρων και θα προσέθετα διότι δείχνουμε να το αγνοούμε. Ισόβαθμος, μεταξύ ισόβαθμων! Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο του μυστηρίου της Ιεροσύνης. Δηλαδή ένας απλός Επίσκοπος. Έπονται ο Πρεσβύτερος, δηλαδή ο απλός ιερέας και ο διάκονος. Αυτοί είναι οι τρεις βαθμοί της Ιεροσύνης σε όλη την Ορθοδοξία. Όλα τα άλλα οι προσαγορεύσεις κτλ. δηλ. Πατριάρχης, Παναγιώτατος, Μακαριότατος, Αγιώτατος, Πάππας και 13ος των Αποστόλων, είναι απλώς τίτλοι που με την πάροδο της ιστορίας βάρυναν και απέκτησαν θεσμικό κύρος και υπόσταση. Μερικές φορές δυστυχώς και πολιτική υπόσταση…