Του Γιάννη Αγγελάκη
Όταν μέλη του ΠΑΣΟΚ διαφοροποιούσαν τη στάση τους και επέλεγαν την έξοδο μετά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ το 1981 και κυρίως τη δεύτερη περίοδο επί Σημίτη όπου διαφάνηκε η ολοκληρωτική στροφή του κόμματος μακριά από αρχές, ιδέες, οράματα και αγώνες, και η μετατροπή του σε ένα ακόμα καθεστωτικό κόμμα, αυτοί που παρέμεναν τους κατηγορούσαν για προδοσία και αδυναμία να αντιληφθούν το πνεύμα των εποχών και να αναλάβουν την ευθύνη της διακυβέρνησης.
Τώρα, οι αριστεροί κυβερνούν και κατηγορούν όσους άλλους αριστερούς ζητούν από το κόμμα τους να παραμείνει πιστό στις προγραμματικές δηλώσεις, στις αποφάσεις των συνεδρίων στους αγώνες και τα οράματα ότι είναι υποκριτές, τρελοί, επικίνδυνοι, γραφικοί, δογματικοί, άνθρωποι που κρύβονται πίσω από την ευκολία μίας επαναστατικής ρητορείας.
Εγώ δε θα πω ότι η μία πλευρά είναι προδότες και οι άλλοι δειλοί που κρύβονται και δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Όμως οι επιλογές που κάνει ο καθένας έχουν και συνέπειες.
Η ουσία θεωρώ είναι πολιτική και σχετίζεται με τις ελλείψεις του εγχειρήματος ΣΥΡΙΖΑ.
Το αριστερό εγχείρημα τελείωσε με την αποδοχή εκ μέρους της ηγετικής ομάδας ότι είτε υπήρχε είτε δεν υπήρχε εναλλακτικό σχέδιο, δεν υπήρχε επιθυμία για την εφαρμογή του ή για ανάληψη της ευθύνης μίας τέτοιας απόφασης για ρήξη.
Αυτό το έκριναν συνυπολογίζοντας μία σειρά παράγοντες από το διεθνή κλίμα, τις διεθνείς συμμαχίες, την υπαρκτή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας αλλά και τις κυρίαρχες ψευδαισθήσεις εντός της κυρίαρχης τάσης του ΣΥΡΙΖΑ περί ευρωπαϊκού μονόδρομου και εν γένει περί του χαρακτήρα της Ευρώπης. Ψευδαισθήσεις που συντέλεσαν στο να φθάσουμε στο σημερινό αδιέξοδο. Υπήρχε ένας αφελής ρομαντισμός για τη νίκη της δημοκρατίας απέναντι σε μία κυνική νεοφιλελεύθερη γερμανική Ευρώπη.
Η ανάλυση που έγινε ήταν σωστή, ο αγώνας δόθηκε, οι εκτιμήσεις όμως που έγιναν περί των περιθωρίων ελλιγμού ήταν υπέρμετρα αισιόδοξες. Η κατάληξη είναι γνωστή.
Από τη στιγμή αυτή και μετά οι ψευδαισθήσεις κατάρρευσαν και οι αντιθέσεις και εντός του κόμματος ήταν αναπόφευκτο να φανερωθούν ως αγεφύρωτες. Ως τότε όμως, οι αντιθέσεις αυτές ήταν το καύσιμο της εκτόξευσης ΣΥΡΙΖΑ.
Η Αριστερή Πτέρυγα, αλλά και κάποιες συγκεκριμένες προσωπικότητες που τώρα κάποιοι από αυτούς έχουν μπει στο στόχαστρο όπως η Κωνσταντοπούλου και ο Γλέζος, μια σημαντική αν και μειοψηφική τάση εντός του ΣΥΡΙΖΑ, δεν ήταν απλά κάποιοι γκρινιάρηδες, κάποιοι “κακογαμημένοι” ή βολεμένοι υπερεπαναστάτες αλλά συντέλεσαν ουσιαστικά στην εκτόξευση των μετοχών του ΣΥΡΙΖΑ ως κυρίαρχου αντιμνημονιακού φορέα στη χώρα, μετατρέποντας το κόμμα σε περισσότερο ριζοσπαστικό και λιγότερο κεντρώο. Ήταν ένας από τους σημαντικούς πυλώνες της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνά κανείς.
Εν τέλει, κάποιοι, και κυρίως η ηγετική ομάδα δίχως εναλλακτικό σχέδιο εξαιτίας των κυρίαρχων ψευδαισθήσεών, βρέθηκαν παγιδευμένοι στο αναπόφευκτο των μνημονίων και αναπόφευκτα έπρεπε να αναλάβουν την ευθύνη της διακυβέρνησης, ενώ κάποιοι άλλοι αντιδρούν για τη μη ανάληψη της ευθύνης για τη ρήξη την οποία θεωρούν ότι εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα είναι αναπόφευκτη.
Δεν υπάρχουν λοιπόν παληκάρια που αναλαμβάνουν την ευθύνη της διακυβέρνησης σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία και προδότες που φυγομαχούν και κρύβονται σε κάποια υπερεπαναστατικότητα όπως δεν υπάρχουν προδότες του λαού που δεν είχαν τα αρχίδια να κάνουν τη ρήξη και παληκάρια που είναι έτοιμοι να πιάσουν τα όπλα και να αρχίσουν τον πόλεμο στον Σόιμπλε. Υπάρχουν διλήμματα και αποφάσεις που λαμβάνονται πάνω σε σωστά και λάθος κριτήρια, σε ψευδαισθήσεις και γεγονότα. Και οι αποφάσεις έχουν πραγματικές συνέπειες.
Μία πραγματική συνέπεια της συνθηκολόγησης της κυβέρνησης και της διακυβέρνησης υπό τους όρους που διαμορφώνει το μνημόνιο θα είναι και η εμφάνιση νέων εκβιασμών που θα οδηγούν σε νέους συμβιβασμούς μέχρι την οριστική μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε έναν επιπλέον μνημονιακό φορέα.
Εγώ προσωπικά θεωρώ ότι το μνημόνιο δεν είναι εφαρμόσιμο και ότι συντομότερα ή αργότερα θα φανερωθεί ότι η ρήξη είναι αναπόφευκτη. Αλλά πλέον είναι φανερό ότι η ρήξη δε θα μπορούσε να γίνει με ένα κόμμα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ το οποίο εκλέχθηκε από τον ελληνικό λαό για αυτή του τη φυσιογνωμία: Ρήξη με τα μνημόνια, αλλά εντός του ευρώ, τέλος της λιτότητας, δίχως ρήξη με την Ευρώπη. Η υπόσχεση η οποία υπήρχε στον πυρήνα του εγχείρηματος ΣΥΡΙΖΑ και για την οποία εκλέχθηκε από τους πολίτες ως πρώτο κόμμα ήταν αρκετά βολική αλλά μη εκπληρώσιμη.
Παπαδημούλης και Λαπαβίτσας μαζί, έστω και Βαρουφάκης – το πρόσωπο που ήρθε να εκφράσει αυτή την περίεργη συνύπαρξη ριζοσπαστισμού δίχως ρήξη – απλά, δε γίνεται. Η Γερμανία πρωτίστως, οι εταίροι και οι δανειστές δεν το επιτρέψανε.
Ίσως κανείς να μην το επέτρεπε.