Οι κληρικοί που με τη δράση τους σημάδεψαν τον αγώνα για την ελευθερία κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, παρουσιάζονται μέσα από το βιβλίο του θεολόγου και συγγραφέα π. Μιχαήλ Βλαβογιλάκη.
Το βιβλίο «Πρωτοπόροι της Κρητικής ελευθερίας, κληρικοί που κατάγονται ή έδρασαν στον Αποκόρωνα και την Κυδωνία την περίοδο της τουρκοκρατίας» εκδόσεις Γιαννουδάκης, τυπώθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου το 2013 με την ευκαιρία των 100 χρόνων από την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Το πρώτο μέρος περιέχει πλήρεις βιογραφίες κληρικών που έδρασαν σε όλη την τουρκοκρατία. Το δεύτερο είναι αποσπασματικές αναφορές που υπάρχουν για κληρικούς που μαρτύρησαν ή βασανίστηκαν.
Και στα δυο μέρη του βιβλίου γίνεται προσπάθεια να συνδεθούν τα πρόσωπα και η δράση τους με τα γενικότερα γεγονότα της εποχής τους.
Στηρίζεται το βιβλίο στο υπάρχον αρχειακό υλικό (σε Κρήτη και Αθήνα) και στις μονογραφίες ή τα άρθρα που αναφέρονται στα πρόσωπα που περιλαμβάνει.
Στον ίδιο συγγραφέα ανήκει και το βιβλίο “Εκκλησία και Αγώνες της Κρήτης (1856-1906)”.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ξεδιπλώνεται ο ρόλος του κλήρου της Κρήτης, την περίοδο των αγώνων για την ανεξαρτηρία, το 1856 – 1906.
Πρόκειται για μια ιστορική μελέτη που έχει ως βάση την ιστορία της Κρήτης της περιόδου αυτής (1856-1905) συνοπτικά, και ιδιαίτερα αναφέρεται στο ρόλο και την προσφορά του κλήρου και των μοναστηριών.
Το βιβλίο, παρουσιάζει τη συμβολή του κλήρου στα επαναστατικά γεγονότα (πολεμική ή διπλωματική και οργανωτική) αλλά και τη γενικότερη προσφορά του σε ειρηνικές περιόδους στην ζωή, την διαμόρφωση της εθνικής ιδέας, την παιδεία και την κοινωνία, αλλά και την οργάνωση της εκκλησίας και των μοναστηριών.
Ο συγγραφέας π. Μιχαήλ Βλαβογιλάκης, έλαβε υπόψη του όλες τις αρχειακές πηγές (κρατικά αρχεία στην Κρήτη και στην Αθήνα και μοναστηριακά) και τα βοηθήματα ή άρθρα που υπάρχουν για την περίοδο αυτή.
Το Βιβλίο «Εκκλησία και Αγώνες της Κρήτης, 1856-1905» εκδόσεις Σιδέρης, τυπώθηκε από το εθνικό ίδρυμα ερευνών και μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» και την Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου το 2011.
