Γράφει ο Ανδρέας Σπανουδάκης
“Από τότε που αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε τη ζωή παίζαμε στις αυλές το κρυφτό, τη μπάλα, το ξυλίκι και διάφορα άλλα παιγνίδια της εποχής εκείνης. Κέντρο συνάντησης όμως ήταν η αυλή του Αγίου Γεωργίου και η πλατεία του λοχαγού Μάρκου Σπανουδάκη. Με απορία αντικρίζαμε της χαροκαμένες γυναίκες του χωριού μας. Μαυροντυμένες και μαντήλοφορούσες να καταγίνονται με τις δουλειές τους. Με πολύ περιέργεια και περηφάνια βλέπαμε την Λευτεριά στο κοινοτάφιο μας να αγναντεύει με το μεγάλο σπαθί και το δάφνινο στεφάνι και τις δύο μαρμάρινες πλάκες που σκέπαζαν τα ιερά λείψανα των παππούδων μας, που και αυτά είχαμε την περιέργεια να δούμε. Το όμορφο Μνημείο του χωριού μας.
Δίπλα του μεγαλώσαμε. Και σ’ αυτές τις παιδικές αφελείς ερωτήσεις μας ποιοι είναι αυτοί που τους σκότωσαν, οι πονεμένες και δακρυσμένες γυναίκες, ηρωίδες μας απαντούσαν “οι σκύλοι οι Γερμανοί”. Κι έτσι μέσα στα παιδικά μυαλουδάκια μας σχηματίσαμε στην φαντασία μας φιγούρες ανθρώπινες ψιλές και άγριες με σκυλίσια κεφάλια. Έτσι τότε φαντάζανε για μας οι “Ναζί””
Πηγή: βιβλίο “ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΝΕΜΕΝΟ” Ιερεως Αντωνίου Ελ. Κουμή
Η ιστορία του μαρτυρικού χωριού της Μαλαθύρου
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής είχαν δημιουργηθεί αντάρτικα σώματα με διοικητή τον λοχαγό Σπανουδάκη Μάρκο. Στη περιοχή Κρυγιό νερό βρισκόταν κρυφό Αγγλικό φυλάκιο όπου είχε ασύρματο που επικοινωνούσε με τη Μέση Ανατολή, και με τον Άγγλο αξιωματικό και τον Ανθυπολοχαγό Πιπλή Εμμανουήλ συντόνιζε την αντίσταση κατά των Γερμανών. Πληροφορίες στο φυλάκιο εξασφάλιζε ο Σημαντηράκης Γιάννης του Εμμανουήλ.
Με τις οδηγίες του προδότη, την αποφράδα ημέρα της 28-08-1944, Γερμανικά στρατεύματα περικύκλωσαν το χωριό, μπήκαν μέσα στις γειτονιές και άρχισαν να συλλαμβάνουν τους άνδρες και τις γυναίκες.
Τους άνδρες τους μάζεψαν σε σπίτι, στο Πάνω Χωριό, σε πατητήρια στα Μπαχαδιανά και στο Σχολείο. Είχαν συλλάβει 61 άνδρες από το χωριό και 2 από άλλα χωριά.
Μετά την συγκέντρωση τους είπαν ότι είχαν πληροφορίες και αποδείξεις ότι στο χωριό υπήρχαν Άγγλοι, ασύρματος και πυρομαχικά και πως εντός δύο ωρών θα πρέπει να τους τα παραδώσουν όλα, αλλιώς θα τους εκτελέσουν. Ενώ όλα αυτά υπήρχαν, δεν φοβήθηκαν ότι θα ντουφεκίζονταν από τον κατακτητή και απάντησαν ότι δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά. Τους βασάνισαν, τους χτύπησαν, ένα ένα, αλλά και πάλι σαν γνήσιοι Έλληνες και Πατριώτες κανένας δεν μαρτύρησε τίποτα.
Μετά και από τη λεηλασία του χωριού, το απόγευμα, οι Γερμανοί οδηγούν τους 63 συλληφθέντες στον τόπο της εκτέλεσής τους, στο φαράγγι, περίπου 2 χλμ μακριά. Στο φαράγγι έφτασαν οι 58, γιατί στην διαδρομή οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους 5 τελευταίους της φάλαγγας. Όταν έφτασαν στον τόπο της θυσίας, όπως προχωρούσαν, τους γάζωναν οι ριπές των πολυβόλων.
Έπειτα αρχίζει χαριστική βολή στο κεφάλι κάθε Μαλαθυριανού. Δυο στρατιώτες, ο ένας από κάθε μεριά, αρχίζουν να δίνουν την χαριστική βολή.
Φτάνοντας ο πρώτος στη μέση βλέπει στο κεφάλι του πεσμένου κάτω Κρητικού αίμα και τον πέρασε για πεθαμένο.
Φτάνει ο άλλος στη μέση, και βλέποντας το αίμα σκέφτεται ότι την έπαιξε ο προηγούμενος. Βλέπει στο χέρι του το χρυσό δαχτυλίδι του αρραβώνα και πάει να του το βγάλει. Ο αιματοβαμμένος όμως άνθρωπος ήξερε ότι το δαχτυλίδι αυτό δεν έβγαινε από το δάχτυλό του, και φοβήθηκε, μήπως βγάλει την ξιφολόγχη και του το κόψει. Έτσι δεν θα μπορούσε να κρύψει τον πόνο του και θα καταλάβαιναν ότι είναι ζωντανός. Το δαχτυλίδι όμως γλιστρά μέσα στα αίματα, βγαίνει, και οι Γερμανοί αποχωρούν αφήνοντας πίσω τους 60 νεκρούς και τον μοναδικό επιζώντα. Το όνομά του είναι Καρτσωνάκης Ιωάννης του Γεωργίου. Από τότε έταξε τον εαυτό του στον Θεό, έγινε παπάς για να μνημονεύει κάθε χρόνο τους αγαπημένους, αδικοχαμένους, φίλους, και συγχωριανούς του.
Την περασμένη Τετάρτη βρέθηκε στην Παλαιόχωρα ο ποταμίσιος κ. Θεοδωράκης συνοδευόμενος απο τους υποψήφιους βουλευτές των Χανίων του Ποταμιού Δάφνη Μανουσάκη, Γιώργο Μαρακάκη, Μανώλη Νικολούδη και Νίκη Φτυλικάκη, την Βουλευτής Β’ Αθήνας Αντιγόνη Λυμπεράκη, τον υπεύθυνο Τομέα Ασφάλισης του Κινήματος Πλάτωνα Τήνιο, αντιδήμαρχοι και στελέχη τοπικών φορέων καθώς και ο Στέφανος Τραχανάς, διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης. Κατά την πολύωρη συζήτηση που έγινε σε αίθουσα του ξενοδοχείου Libyan Princess, πολλοί ρώτησαν τον κ. Θεοδωράκη γιατί δεν διαψεύδει τα ΨΕΜΑΤΑ που κυκλοφορούν για το Ποτάμι. «Γιατί εμείς έχουμε σοβαρότερες δουλειές να κάνουμε» είπε και πρόσθεσε: «Οι δικοί τους μηχανισμοί όλα αυτά τα χρόνια μόνο ψέματα κατασκεύαζαν, καμία λύση. Και όντως οι υπάλληλοι τους ήταν πολύ παραγωγικοί σε ό,τι αφορά το Ποτάμι.”
Γιατί, άραγε, να διαψεύσει (το παρουσιάζουν ως ψευδές) ένα ψέμα ο κ. Θεοδωράκης; Που ξανακούστηκε να ΔΙΑΨΕΥΔΕΙΣ το ΨΕΜΑ; Τόσο προκλητικά, απροσχημάτιστα, απροκάληπτα, με έλλειψη σεβασμού και διακριτικότητας προς τους ανυποψίαστους παρευρισκόμενους, ήταν ΣΤΗΜΕΝΕΣ οι ερωτήσεις; Γελοία καμώματα απο νεόκοπους πολιτικούς που θέλουν να περάσει η χώρα μας “σε μια νεα εποχή αλήθειας!!!”.
Ο ποταμίσιος κ. Θεοδωράκης – όπως ομολογεί – είναι επικεφαλής ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ και όχι ΚΟΜΜΑΤΟΣ!! Οι κοινωνιολόγοι ορίζουν το Κίνημα ως την έκφραση των δυναμικών τάσεων της κοινωνίας. Ο φασισμός και ο ναζισμός ορίζονται πάντα και πρώτα ως κινήματα και δευτερευόντως ως κόμματα. Κατά μια εκδοχή – όπως αναφέρεται στην αρθρογραφία – η έννοια του Κινήματος συνίσταται στο ότι αποπολιτικοποιεί την έννοια του λαού. Έτσι το Κίνημα γίνεται η αποφασιστική πολιτική έννοια όταν η δημοκρατική έννοια του λαού, ως πολιτικού σώματος, τελεί υπο κατάρρευση. ΔΥΣΤΥΧΩΣ(!!!) η Δημοκρατία (παραδοσιακά σημαίνει να θεωρούμε το λαό ως πολιτικό σώμα) ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ(!!!) όταν προκύπτουν Κινήματα.
Δεν είναι σκοπός του παρόντος να προσδιορίσω το Κίνημα του κ. Θεοδωράκη ως φασιστικό και ναζιστικό μόρφωμα. Πιστεύω, ότι ο ίδιος και οι συνυποψήφιοί του, ως υπέρμαχοι της Δημοκρατίας και της Αλήθειας (είμαστε σε προεκλογική περίοδο) θα απαντήσουν με τόλμη, γενναιότητα και παρρησία στο ερώτημα: ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ τις φρικαλεότητες των φασιστικών και ναζιστικών καθαρμάτων στην ιδιαίτερη πατρίδα τους στην Κίσαμο αλλά και στην Κρήτη;
Θα επισκεφθούν, τώρα προεκλογικά, τα ΜΑΡΤΥΡΙΚΑ ΧΩΡΙΑ των Χανίων για να δηλώσουν την θέληση και απόφασή τους αν εκλεγούν ότι θα αγωνιστούν για να πάρει η Ελλάδα τα οφειλόμενα ως πολεμικές επανορθώσεις;
Τέλος, θα πρέπει ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος Κισάμου που συμμετείχε στις επετειακές εκδηλώσεις για τα 70 χρόνια απο την σφαγή στη Μαλάθυρο, να δηλώσει ξεκάθαρα και δημόσια ότι μπορεί να συναγελάζετε και να χαριεντίζεται με τον κ. Θεοδωράκη απο τον Δραπανιά, όμως, θεωρεί, ως κατάπτυστη και προσβλητική την συμπεριφορά του να ταυτίζεται με τους Γερμανούς στο θέμα των αποζημιώσεων.