Ο σημαντικός ρόλος που καλούνται να επιτελέσουν οι εννέα εναπομείνασες συνεταιριστικές τράπεζες της χώρας στην ανάπτυξη και την ενδυνάμωση του οικονομικού κλίματος, ιδίως της περιφέρειας και κατ’ επέκταση και των αγροτών, δρώντας συμπληρωματικά στο τραπεζικό σύστημα κι όχι ανταγωνιστικά επισημάνθηκε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο στο συνέδριο που πραγματοποίησε η Ένωση Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδας, την Τρίτη 10 Ιουλίου 2018, στο ξενοδοχείο Τιτάνια, στο κέντρο της Αθήνας. Όπως αναφέρθηκε από αρκετούς παριστάμενους «το μέλλον των τραπεζών αυτών περνά από τις συνεργασίες».
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν σημαντικό κομμάτι του τραπεζικού τομέα, τονίστηκε στο συνέδριο, ενώ σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ευρωπαϊκής ένωσης συνεταιριστικών τραπεζών, το μερίδιο αγοράς σε δάνεια και καταθέσεις ανέρχεται σε περίπου 20% του συνόλου της τραπεζικής δραστηριότητας, με το αντίστοιχο ποσοστό σε ορισμένες χώρες να προσεγγίζει ή και να ξεπερνάει το 30%.
Το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών, περίπου 1%, παρατηρείται στην περίπτωση της Ελλάδος.
Συνολικά, το ενεργητικό των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ευρώπη ξεπερνά τα 7 τρις ευρώ, με τις χορηγήσεις να ανέρχονται σε περίπου 4,1 τρις ευρώ και τις καταθέσεις σε περίπου 3,6 τρις ευρώ.
Οι πελάτες των συνεταιριστικών τραπεζών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανέρχονται σε περίπου 210 εκατομμύρια, οι οποίοι εξυπηρετούνται από περίπου 733 χιλιάδες υπαλλήλους και 58 χιλιάδες υποκαταστήματα.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, οι εννέα συνεταιριστικές τράπεζες που λειτουργούν σήμερα μέσω ενός δικτύου 85 καταστημάτων, προσφέροντας κυρίως τις βασικές τραπεζικές εργασίες (καταθέσεις-χορηγήσεις) σε πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της τοπικής αγοράς, είναι μικρού μεγέθους και κατέχουν, μόλις το 1% της αγοράς πιστώσεων, με συνολικές χορηγήσεις (μετά από προβλέψεις) περίπου 2 δις ευρώ το Μάρτιο του 2018.
Αντιστοίχως μικρά είναι και τα υπόλοιπα βασικά τους μεγέθη.
Ενδεικτικά, το Μάρτιο του 2018 το σύνολο του ενεργητικού τους ανερχόταν σε 2,6 δις ευρώ, οι καταθέσεις σε 2,1 δις ευρώ και τα εποπτικά ίδια κεφάλαια σε 260 περίπου εκατ. ευρώ.
Ο αριθμός των συνεταίρων-μεριδιούχων έφτασε τις 173.000 και η απασχόληση στον κλάδο τα 905 άτομα.
Τα βασικά σημεία των τοποθετήσεων
Στο ρόλο κλειδί των τραπεζών αυτών για την ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά και γενικότερα της περιφέρειας αναφέρθηκε στην εναρκτήρια τοποθέτησή του στο συνέδριο ο πρόεδρος της Ένωσης, κ. Νίκος Μυρτάκης, σημειώνοντας στη συνέχεια ότι «υπάρχουν προβλήματα αλλά και προοπτικές», ενώ από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως, κ. Γιάννης Δραγασάκης επεσήμανε για μια ακόμα φορά τη βούληση της Κυβέρνησης για στήριξη των συνεταιριστικών τραπεζών.
«Εισερχόμαστε σε μια φάση που συνιστά ευκαιρία για τη χώρα. Ευκαιρία που οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε, με αυξημένους βαθμούς ελευθερίας αλλά και αυξημένη ευθύνη», σημείωσε ο κ. Δραγασάκης, για να προσθέσει ότι «δική μας πεποίθηση είναι πως οι συνεταιριστικές μορφές οργάνωσης της κοινωνίας όχι μόνο δεν είναι υπολείμματα του παρελθόντος αλλά συνιστούν πρόδρομες μορφές οργάνωσης του μέλλοντος».
«Διατυπώνονται απόψεις, όχι μόνο λανθασμένες αλλά και παράλογες για δήθεν μη χρησιμότητα των συνεταιριστικών τραπεζών, όταν έχουμε συνθήκες υπερσυγκέντρωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά και γνωρίζουμε το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην καταπολέμηση των περιφερειακών ανισοτήτων», τόνισε για να καταλήξει ως εξής «δημιουργούμε έναν ευρύτερο προνομιακό χώρο για τις συνεταιριστικές τράπεζες, μέσα από την ανάδειξη ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων, τη διαμόρφωση σχημάτων παροχής μικροπιστώσεων, τη συγκρότηση ενεργειακών κοινοτήτων κ.ά., καθώς υλοποιούμε και εμπλουτίζουμε την αναπτυξιακή στρατηγική, βασικός πυλώνας της θα είναι αυτό που ονομάζουμε παράλληλο σύστημα χρηματοδοτικών μέσων και εργαλείων. Αυτό αποτελείται από τις συνεταιριστικές τράπεζες, τα ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία και την αναπτυξιακή τράπεζα».
Την διάθεση για στήριξη των συνεταιριστικών τραπεζών, οι οποίες εν μέσω κρίσης ανέρχονται πλέον σε εννέα στο σύνολο της χώρας, τόνισαν και οι παριστάμενοι εκπρόσωποι των κομμάτων.
Πιο συγκεκριμένα εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας, ο κ. Θανάσης Μπούρας σημείωσε ότι «η ανάπτυξη των συνεταιριστικών τραπεζών περνά από την πελατοκεντρική τους λογική» και πως «είναι πολύ σημαντικό που οι τράπεζες αυτές μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ΕΣΠΑ».
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και βουλευτής Σερρών, κ. Μιχάλης Τζελέπης ανέφερε ότι «η μέχρι τώρα πορεία των συνεταιριστικών τραπεζών κρίνεται ικανοποιητική».
Εξάλλου, ο ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Θεόδωρος Μητράκος αφού αναφέρθηκε στις «θετικές», όπως είπε «εξελίξεις για την οικονομία, καθώς το ΑΕΠ αυξάνεται για πέμπτο συνεχές τρίμηνο», πρόσθεσε ότι «άντεξαν την κρίση οι συνεταιριστικές τράπεζες, αλλά με απώλειες».
«Είναι θετικό να μιλάμε για μεγαλύτερα σχήματα και είσοσο στρατηγικών επενδυτών στις συνεταιριστικές τράπεζες».
Παράλληλα πρόσθεσε ότι «6 στα 10 δάνεια των τραπεζών αυτών είναι κόκκινα, δηλαδή μη εξυπηρετούμενα» και πως «οι δείκτες τους κεφαλαιακής επάρκειας είναι 5 μονάδες κάτω από τον αντίστοιχο δείκτη των συστημικών τραπεζών».
Ο ίδιος επεσήμανε στους εκπροσώπους των συνεταιριστικών τραπεζών τους κινδύνους ρευστότητας που αντιμετωπίζουν, ενώ τους προέτρεψε σε συνεργασίες, δηλαδή συγχωνεύσεις.
Βέβαια, έσπευσε να σημειώσει ότι «οι συνεταιριστικές τράπεζες είναι σε θέση να λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς τον παραδοσιακό τραπεζικό τομέα και να ενισχύσουν τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης κυρίως των τοπικών κοινωνιών, με έμφαση στην κοινωνική επιχειρηματικότητα και τις επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους που δραστηριοποιούνται σε καινοτόμους αναπτυξιακούς κλάδους».
Στην ισχυρή παρουσία των συνεταιριστικών τραπεζών σε επίπεδο ΕΕ στάθηκε στην τοποθέτησή του ο κ. Thierry Jeantet, Πρόεδρος του Διεθνούς Φόρουμ της Κοινωνικής Οικονομίας και Αλληλεγύης, προσθέτοντας ότι αυτό «φτάνει το 20%», όταν στην Ελλάδα είναι πολύ-πολύ χαμηλότερο.
Τέλος, ο κ. Γιώργος Αλεξόπουλος, ΕΕΔΙΠ από το Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου σημείωσε μεταξύ άλλων, ότι «δεν πρέπει να μιμηθούμε τις συστημικές τράπεζες, αλλά να επενδύσουμε στην καινοτομία».
Η ανακοίνωση της ΕΣΤΕ για το συνέδριο
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το Συνέδριο της Ενωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος με θέμα οι «Συνεταιριστικές Τράπεζες στη νέα εποχή».
Ευκαιρία για τη χώρα χαρακτήρισε την τρέχουσα συγκυρία ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας & Ανάπτυξης κ. Γιάννης Δραγασάκης χαιρετίζοντας τις εργασίες του συνεδρίου. Ο κ. Δραγασάκης χαρακτήρισε ως ένα καινούριο οικοσύστημα τον προνομιακό χώρο που δημιουργείται στις συνεταιριστικές τράπεζες, μέσα από την ανάδειξη ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων, τη διαμόρφωση σχημάτων παροχής μικροπιστώσεων, τη συγκρότηση ενεργειακών κοινοτήτων, την εκμετάλλευση αναπτυξιακών πόρων.
Ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης αναφέρθηκε σε επικείμενη νομοθετική ρύθμιση ώστε η κατάθεση των αποθεματικών των τραπεζών στην ΤτΕ να μην απειλεί την ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος, κάτι που θα αποτελέσει πρόνοια για τη ρευστότητα μικρότερων συνεταιριστικών τραπεζών.
«Δική μας πεποίθηση είναι ότι οι συνεταιριστικές μορφές οργάνωσης της κοινωνίας όχι μόνο δεν είναι υπολείμματα του παρελθόντος, αλλά συνιστούν πρόδρομες μορφές οργάνωσης του μέλλοντος», κατέληξε ο κ. Δραγασάκης.
Στην αλλαγή σελίδας στην Οικονομία στάθηκε κατά την ομιλία του στο Συνέδριο και ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Θεόδωρος Μητράκος.
Ο κ. Μητράκος επεσήμανε τα σοβαρά επιτεύγματα που κατάφεραν να κρατήσουν τη χώρα ζωντανή έστω και με τεράστιο κοινωνικό κόστος, ενώ αναφέρθηκε με έμφαση στον εξαγωγικό προσανατολισμό της Οικονομίας (εξαγωγές- τουρισμός). «Το ΑΕΠ της χώρας αυξάνεται στη σειρά για 5ο συνεχόμενο τρίμηνο» ανάφερε.
Σε ότι αφορά το τραπεζικό σύστημα μίλησε για την απεξάρτηση από τον ΕLΑ, που ανέρχεται σήμερα σε 7 δις. ευρώ και στην αύξηση κατά 17 δισ. ευρώ των καταθέσεων από την ημέρα επιβολής των capital controls.
Σε ότι αφορά τις συνεταιριστικές τράπεζες ο κ. Μητράκος σημείωσε πως το χαμηλό τους μερίδιο είναι πρόδρομος για ανάπτυξη, καθώς διαθέτουν ενεργητικό μόλις 2,6 δις. ευρώ, 2 δισ. χορηγήσεις και 2,1 δισ. ευρώ καταθέσεις.
Ως πρόκληση για τις τράπεζες συνολικά, αλλά και για τις συνεταιριστικές ειδικότερα, χαρακτήρισε την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων που παραμένουν σε υψηλό επίπεδο.
«Θέλουμε τις συνεταιριστικές κεφαλαιακά ισχυρές» δήλωσε ο υποδιοικητής και αναφέρθηκε θετικά στην τοποθέτηση στρατηγικών επενδυτών σε αυτές, επικαλούμενος τα παραδείγματα της Παγκρήτιας Τράπεζας και της Συνεταιριστικής Ηπείρου.
Καταλήγοντας σημείωσε πως πολλές από τις προκλήσεις των συνεταιριστικών τραπεζών θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μέσα από δίκτυα συνεργασιών, κοινές πλατφόρμες για τις επισφαλείς απαιτήσεις, κοινό σύστημα POS κλπ.
«Είναι προφανές ότι μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα απελευθερωθούν πόροι για τη χρηματοδότηση της υγιούς επιχειρηματικότητας» σημείωσε ο κ. Μητράκος.
Στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το πιστωτικό σύστημα στο σύνολό του και ιδιαίτερα οι συνεταιριστικές τράπεζες αναφέρθηκε ο κ. Νίκος Μυρτάκης Πρόεδρος της Ενωσης και Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παγκρήτιας Συνεταιριστικής Τράπεζας.
Όπως τόνισε ο κ. Μυρτάκης η έξοδος της χώρας από τη μνημονιακή περίοδο βρίσκει τα συνεταιριστικά πιστωτικά ιδρύματα να υλοποιούν ένα σχέδιο ανάπτυξης που προβλέπει: α. Την ολοκλήρωση των συγχωνεύσεων τεσσάρων Συνεταιριστικών Τραπεζών, που θα βοηθήσει στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου. β. Την υλοποίηση αυξήσεων κεφαλαίου που εξυπηρετεί το διπλό στόχο ανάπτυξης και εξυγίανσης. γ. Τη δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με αναδιοργάνωση και αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου. δ. Την αναβάθμιση και διεύρυνση των συνεργειών μεταξύ των Συνεταιριστικών Τραπεζών σε θέματα ηλεκτρονικής τραπεζικής, κοινών συστημάτων, κανονιστικής συμμόρφωσης και κοινών υπηρεσιών.
Όλα τα παραπάνω όπως είπε ο κ. Μυρτάκης υπηρετούν το στόχο της απελευθέρωσης πόρων ώστε αυτοί να διοχετευτούν στη χρηματοδότηση της τοπικής οικονομίας με αξιοποίηση και των πόρων Ευρωπαϊκών και Εθνικών χρηματοδοτικών φορέων.
Πιο πολύ παρά ποτέ διαπιστώνεται η ανάγκη ύπαρξης των συνεταιριστικών τραπεζών με στόχο τη χρηματοδότηση της τοπικής οικονομίας επεσήμανε ο κ. Hervé Guider, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών. Ένα σημαντικό τετράπτυχο όπως ο ίδιος διαπίστωσε καθορίζει τις εξελίξεις στα συνεταιριστικά τραπεζικά ιδρύματα.
– Η εξέλιξη της τεχνολογίας που περιλαμβάνει την επέκταση στην ψηφιακή εποχή,
– Ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης μεταξύ των συγκεκριμένων τραπεζών και των πελατών τους που καθορίζεται από τις ανάγκες των τελευταίων.
– Οι βασικοί κανονισμοί που λειτουργούν με την προοπτική προστασίας του πελάτη όπως η MIFID και η DSP2.
– Οι υπηρεσίες Fintechs που συχνά λειτουργούν σε ένα περιβάλλον ανταγωνιστικό και με τις οποίες οι τράπεζες πρέπει να προσαρμοστούν, να τις υιοθετήσουν και να τις εκμεταλλευτούν.
Χαιρετισμό απηύθηκε ο κ. Thierry Jeantet, πρόεδρος του Διεθνούς Φόρουμ της Κοινωνικής Οικονομίας και Αλληλεγγύης (SSE FI).
Στην ανάγκη χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην αποφυγή αποκλεισμών από το πιστωτικό σύστημα των μικρότερων επιχειρηματικών μονάδων και στην προώθηση της συνοχής και της κοινωνικής αλληλεγγύης αναφέρθηκαν στο συνέδριο οι κ. κ. Βασίλης Κορκίδης πρόεδρος της ΕΣΕΕ και Γεώργιος Καββαθάς πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ.
Στην Αναπτυξιακή Τράπεζα και το ρόλο του ΕΤΕΑΝ αναφέρθηκε ο πρόεδρος του ΕΤΕΑΝ κ. Αντώνης Γεωργακάκης, ενώ στην περιφερειακή ανάπτυξη και το ρόλο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Ταμείου κ. Κωνσταντίνος Βαρλαμίτης.
Στα τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 επικεντρώθηκε η ομιλία της κ. Κυριακής Μανωλοπούλου από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης ΕΣΠΑ.
Χαιρετισμούς απηύθυναν οι εκπρόσωποι των κομμάτων για λογαριασμό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ο κ. Θανάσης Μπούρας βουλευτής από τον τομέα Ανάπτυξης της ΝΔ και ο κ. Μιχάλης Τζελέπης Βουλευτής από το ΚΙΝΑΛ.
To Συνέδριο ολοκληρώθηκε με στρογγυλό τραπέζι για τις στρατηγικές κατευθύνσεις της επόμενης μέρας, στο οποίο μετείχαν εκτός του κ. Μυρτάκη οι κκ. Μιχάλης Μαρακάκης, Α΄ Αντιπρόεδρος ΕΣΤΕ και Πρόεδρος Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων, Αναστάσιος Λάππας, Β΄ Αντιπρόεδρος ΕΣΤΕ και Πρόεδρος Συνεταιριστικής Τράπεζας Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Ζωνίδης Γραμματέας ΕΣΤΕ και Πρόεδρος Συνεταιριστικής Τράπεζας Ηπείρου και Γεώργιος Μπούκης Ταμίας ΕΣΤΕ και Πρόεδρος Συνεταιριστικής Τράπεζας Καρδίτσας.