Σε έμμεση παραδοχή της αποτυχίας του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου που εκθέτει τους ασυνόδευτους ανηλίκους σε απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης προέβη η Επιτροπή σε σχετική ερώτηση του Ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου. Ο κ. Αβραμόπουλος, απαντώντας εκ μέρους της Επιτροπής, τόνισε την ανάγκη λήψης μέτρων και αξιοποίησης ευρωπαϊκών κονδυλίων, ώστε να βελτιωθούν οι υπάρχουσες δομές παροχής προστασίας.
Ακολουθούν τα κείμενα της ερώτησης και της απάντησης:
Σύμφωνα με το άρθρο 19 της οδηγίας 2003/9/ΕΚ σχετικά με τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι πρέπει να φιλοξενούνται σε ειδικούς χώρους, κατάλληλους για ανηλίκους, εγγύηση που περιλαμβάνεται στη νέα αντίστοιχη οδηγία 2013/33/ΕΚ όπου τίθεται η γενική απαγόρευση κράτησής τους εκτός από «εξαιρετικές περιστάσεις» (άρθρο 11 παράγραφος 3).
Εν τούτοις, στην Ελλάδα η μεγάλη εισροή αιτούντων άσυλο έχει καταστήσει τις υπάρχουσες δομές φιλοξενίας μη επαρκείς, με αποτέλεσμα οι ανήλικοι να κρατούνται σε ακατάλληλα κέντρα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Συγκεκριμένα, όπως διαπίστωσαν κλιμάκια του Συνηγόρου του Πολίτη και του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που επισκέφθηκαν το κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας στην Αθήνα, οι συνθήκες κράτησης των ασυνόδευτων ανηλίκων στο συγκεκριμένο χώρο δεν πληρούν ούτε στο ελάχιστο τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, αφού οι ανήλικοι κρατούνται μαζί με ενήλικες, ενώ οι συνθήκες υγιεινής και οι ιατρικές υπηρεσίες είναι ανύπαρκτες.
Ερωτάται η Επιτροπή:
Δεδομένου ότι τα προσωρινά μέτρα ανακούφισης που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους Πρόσφυγες, έχουν αποδειχτεί ανεπαρκή για τη βελτίωση των συνθηκών, σε τι μόνιμες δράσεις προτίθεται να προβεί ώστε να ενισχύσει οικονομικά το ελληνικό κράτος για να μπορέσει να βελτιώσει τις συνθήκες «φιλοξενίας» των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα;
Απάντηση του κ. Αβραμόπουλου εξ ονόματος της Επιτροπής (5.5.2015)
Από το 2010 η Επιτροπή συνεργάζεται πολύ στενά με την Ελλάδα, παρέχοντας χρηματοδοτική και τεχνική στήριξη με σκοπό τη μεταρρύθμιση των οικείων πολιτικών για το άσυλο και τη μετανάστευση, βάσει εθνικού σχεδίου δράσης. Η διαδικασία μεταρρύθμισης είχε ως αποτέλεσμα αξιοσημείωτα βήματα προόδου από την Ελλάδα, όπως τη σύσταση της Υπηρεσίας Ασύλου και της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής, οι οποίες ήδη λειτουργούν. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να στηρίζει την Ελλάδα ώστε να αντιμετωπίσει τις εναπομένουσες συστημικές ελλείψεις, στο πλαίσιο του εθνικού Χάρτη πορείας για το Άσυλο-2015, ο οποίος υποβλήθηκε στο Συμβούλιο στις 12 Μαρτίου 2015.
Η Επιτροπή έχει επίγνωση των αδυναμιών του ελληνικού συστήματος παροχής ασύλου στα ασυνόδευτα ανήλικα άτομα, ιδίως μάλιστα σε όσα έχουν ζητήσει διεθνή προστασία. Σε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπή που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο ΔΕΥ της 9ης Οκτωβρίου 2014, η Επιτροπή καθόρισε σειρά μέτρων για τη βελτίωση της κατάστασης, συμπεριλαμβανομένης της σύστασης κλιμακίου για τα ασυνόδευτα ανήλικα άτομα, συγκροτούμενου από εκπροσώπους των συναρμοδίων αρχών (Υπουργείο Δικαιοσύνης, Ελληνική Αστυνομία, Υπηρεσία πρώτης υποδοχής, Υπηρεσία ασύλου και Υπουργείο Εργασίας). Πρέπει ωστόσο να γίνουν περισσότερα· Ειδικότερα, πρέπει να πραγματοποιηθούν βελτιώσεις στους χώρους διαμονής και στη δυναμικότητα των ανοικτών υποδομών υποδοχής για τους αιτούμενους διεθνή προστασία, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) έχουν διατεθεί στην Ελλάδα 259 εκατομ. ευρώ. Η θέση της Επιτροπής είναι η ακόλουθη: το εθνικό πρόγραμμα ΤΑΜΕ πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε μέτρα που αποσκοπούν στην εξασφάλιση κατάλληλης υποδοχής, περίθαλψης και κατάρτισης των ασυνόδευτων ανηλίκων, καθώς και στη θέσπιση διαδικασιών προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, όπου εντάσσεται, μεταξύ άλλων, ένα αποτελεσματικό σύστημα κηδεμονίας.