Του Όμηρου Ταχμαζίδη
Η Άννα Διαμαντοπούλου “αποκρίθηκε” στο ερώτημά μου περί εμπλοκής του “συστήματος Coca Cola” στις εκλογές του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος – ΠΑΣΟΚ.*) Συγκεκριμένα, μια ημέρα ύστερα (!) από τη δημόσια αναφορά μου σε ενδεχόμενο πραξικοπηματικής παρέμβασης του “συστήματος Coca Cola” στην “εκλογή” προέδρου του ΠΑΣΟΚ, η κ. Άννα Διαμαντοπούλου εκδήλωσε την ανησυχία της για την “εκλογική διαδικασία”. Και πρότεινε τη χρησιμοποίηση “εθελοντών δικηγόρων”.
Με την “απόκρισή” της η όψιμη όγδοη υποψήφια αποδεχόταν το ενδεχόμενο διαβλητότητας της διαδικασίας και της αλλοίωσης του αποτελέσματος. Παρότι προσέτρεξε αμέσως να προλάβει τυχόν “συντροφικές” επικρίσεις, δηλώνοντας συγχρόνως ότι “τα στελέχη του κόμματος, τα μέλη [του ΠΑΣΟΚ] έχουν μεγάλη εμπειρία όλα αυτά τα χρόνια στη διοργάνωση των εσωκομματικών εκλογών, που δεν έχουν αμφισβητηθεί ποτέ από κανέναν”. Και με μεγαλύτερη ακόμη έμφαση: “… στο ΠΑΣΟΚ ξέρουμε να κάνουμε εκλογές δημοκρατικά, ανοικτά, διάφανα”.
Τότε προς τι η πρόταση για “εθελοντές δικηγόρους”;
“Ξέρουμε να κάνουμε εκλογές”, φράση ενδεικτική, φράση κλειδί για τον απολίτικο και διεκπεραιωτικό χαρακτήρα μιας καθόλα αντιδημοκρατικής διαδικασίας. Παρόλα αυτά η κ. Διαμαντοπούλου βλέπει το κόμμα να προσφέρει μια “δημοκρατική ευκαιρία” στους πολίτες και τους καλεί, γενικώς και αορίστως, “να [την} αδράξουν” και “να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες της 6ης Οκτωβρίου”.
Η κ. Διαμαντοπούλου φενακίζει τα πράγματα. Σε ποια δημοκρατική ευκαιρία αναφέρεται και ποιους αφορά αυτή;
Σε αυτή τη χώρα περισσεύει η σοβαροφάνεια και απουσιάζει η αγωνία για το μέλλον του τόπου. Για να το εμπεδώσουμε όλοι και όλες μια και καλή: δεν υπάρχει καμία αδιάβλητη και δημοκρατική διαδικασία χωρίς καταγεγραμμένο και κοινώς αναγνωρισμένο αριθμό συμμετεχόντων σε αυτήν. Χωρίς τη στοιχειώδη διάκριση της δυνατότητας συμμετοχής ή όχι σε αυτήν. Η δημοκρατία δεν είναι “μπάτε σκύλοι αλέστε” και, μάλιστα, έχοντας σε ισχύ και το δεύτερο σκέλος του γνωμικού: “και αλεστικά μη δίνετε”. Κάθε εκλογική διαδικασία προϋποθέτει ένα συγκεκριμένο και προσδιορισμένο εκλογικό σώμα. Με σαφή όρια, περιορισμούς και υποχρεώσεις.
Στην αυθαίρετη “δημοκρατική ευκαιρία” της κ. Διαμαντοπούλου δεν υπάρχουν όροι και όρια. Το εκλογικό σώμα είναι αδιευκρίνιστο και απροσδιόριστο. “Καλούμε τους πολίτες…”, διατείνεται η κ. Διαμαντοπούλου, αλλά δε διευκρινίζει ποιους πολίτες. Είναι δυνατόν να προκηρύσσονται εκλογές σε οποιοδήποτε δημοκρατική οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών χωρίς την ύπαρξη εκλογικού καταλόγου; Είναι δυνατόν να λειτουργεί δημοκρατικώς ένας θεσμός με εκλογικό κατάλογο που διαμορφώνεται την ίδια στιγμή με τη διεξαγωγή των εκλογών;
Μια τέτοια πρακτική ακολουθούν διάφορα οικολογικά γκρουπούσκουλα που συντίθενται και ανασυντίθενται περιστασιακά με επίκληση κάθε φορά στην άμεση δημοκρατία. Λειτουργούν με χαλαρές συνθήκες παρέας, σε αυθαίρετο και αντιθεσμικό κλίμα και καταλήγουν να είναι θερμοκοιτίδες αντιδημοκρατικής αναπαραγωγής διαφόρων παραγοντίσκων που λυμαίνονται το brandname οικολογία στην πολιτική αγορά. Και φυσικά τα γκρουπούσκουλα αυτά λειτουργούν “ανοικτά” και “αμεσοδημοκρατικά”, τα όρια και οι υποχρεώσεις των μελών είναι ρευστοποιημένα και αδιευκρίνιστα. Και εδώ δεν υπάρχουν σταθερά μέλη, ούτε, φυσικά, κατάλογοι μελών. Σε αυτή την πρακτική, σε μεγαλύτερη κλίμακα, για αυτό και επικίνδυνα για τη δημοκρατία, λειτουργεί η “θέσμιση” της απευθείας εκλογής προέδρου στα “μεγαλύτερα” κόμματα. Πρόκειται, πλέον, για κοινοβουλευτικά “μεγα-γκρουπούσκουλα”.
Για μια ακόμη φορά: τα ελληνικά κόμματα λειτουργούν πλέον ως “μεγα-γκρουπούσκουλα”. Και τα “γκρουπούσκουλα” συνήθως είναι γραφικά και εύκολα γίνονται υποχείρια τρίτων. Κυβέρνηση “γκρουπούσκουλο”, αντιπολίτευση “γκρουπούσκολο”, κόμματα “γκρουπούσκουλα” και το πολιτικό προσωπικό της χώρας μια τρισάθλια και επικίνδυνη γραφικότητα.
Και τώρα έρχεται η κ. Άννα Διαμαντοπούλου να “βελτιώσει” τα πράγματα προτείνοντας να κάνουμε ακόμα “ένα βήμα μπροστά”, με την εισαγωγή της φοβερής και τρομερής καινοτομίας των “εθελοντών δικηγόρων” στη διαδικασία της εκλογής προέδρου. Τα κόμματα της χώρας βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού και η πρώην συνεργάτιδα του “συστήματος Coca Cola” προτείνει να κάνουν ένα βήμα μπροστά!
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη παγίδα για το μέλλον της Ελληνικής Δημοκρατίας από την παραθεώρηση της χύδην εκλογής προέδρου σε ένα κόμμα ως δημοκρατικό και προοδευτικό επίτευγμα. Και, μάλιστα, με την επίκληση διαφόρων βλακωδών υπερβολών με σκοπό τη φενάκιση των κινδύνων μέσω ενός κίβδηλου κομματικού πατριωτισμού:
“Ας πάμε όλοι μαζί τη διαδικασία των εσωκομματικών εκλογών, ακόμη ένα βήμα μπροστά. Εμείς στο ΠΑΣΟΚ, πρώτοι σε διεθνές επίπεδο κάναμε πράξη τις εκλογές από τη βάση, το 2044 με τον Γιώργο Παπανδρέου. Μια διαδικασία πρωτόγνωρη, δύσκολη, η οποία χλευάστηκε από όσους σήμερα στα άλλα κόμματα την εφαρμόζουν και την επικαλούνται ως μια δεδομένη πρακτική…”
Εδώ η κ. Διαμαντοπούλου άθελά της επιβεβαιώνει το αρχαίο ρητό “ενός κακού μύρια έπονται”. Και κανείς δεν γνωρίζει που θα οδηγήσει αυτή η κακή αρχή που έκανε ο Γ.Α. Παπανδρέου. Ο τρόπος εκλογής του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ κτύπησε το πρώτο δυνατό καμπανάκι, η πανσπερμία υποψηφιοτήτων στο ΠΑΣΟΚ κτυπάει το επόμενο.
Δυστυχώς το στελεχικό δυναμικό του ελληνικού πολιτικού και κοινωνικού κατεστημένου συνεχίζει να ερωτοτροπεί ανοικτά με τη γελοιότητα. Και από κοντά το σύστημα πληροφόρησης που σιγοντάρει και συνδιαμορφώνει μια δημοσιότητα που κινείται και αυτή διαρκώς στη σφαίρα της γελοιότητας. Είτε όταν κάποιος υπουργός δηλώνει “ατιμωρητί” ότι η χώρα πρωτοπορεί στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση ή ότι θα “εισβάλλει” από αέρος στην τουρκική επικράτεια, είτε, όπως κάνει η κ. Διαμαντοπούλου, όταν ισχυρίζεται ότι πρωτοπορούμε στην ανίχνευση νέων δημοκρατικών δυνατοτήτων στο σύγχρονο κόσμο. Διότι μόνο θυμηδία προκαλεί η φράση “πρώτοι σε διεθνές επίπεδο κάναμε τις εκλογές από τη βάση”. Τόση απερισκεψία; Δεν αντιλαμβάνεται η κομψευόμενη κοσμοπολίτισσα ότι έχει περάσει το κατώφλι του γελοίου;
Η περί πρωτιάς κομπορρημονούσα κ. Διαμαντοπούλου, θα πρέπει να εξηγήσει στα μέλη του ΠΑΣΟΚ, αλλά και σε όλους τους Έλληνες πολίτες, τους λόγους για τους οποίους κανένα σοσιαλιστικό, σοσιαλδημοκρατικό, ριζοσπαστικό, δημοκρατικό, φιλελεύθερο, συντηρητικό λαϊκό κόμμα στην Ευρώπη, δεν μιμήθηκε την φοβερή “ανακάλυψη” της εκλογής προέδρου από μια ρευστοποιημένη και αδιευκρίνιστη μάζα εκλογέων.
Η κ. Διαμαντοπούλου προσπαθεί να δικαιολογήσει την αντιδημοκρατική εκτροπή με το επιχείρημα ότι στη συνέχεια ακολούθησαν και τα άλλα ελληνικά κόμματα. Τι επιβεβαιώνει αυτή η προσχώρηση στη συγκεκριμένη πρακτική; Την ορθότητα της πρακτικής ή την κρίση όλου του πολιτικού συστήματος της χώρας; Το γεγονός ότι η κομματική γεωγραφία του τόπου παρουσιάζει τόσο έκδηλες αδυναμίες δεν σχετίζεται με τη θεσμική υποβάθμιση, ακύρωση στην ουσία, του θεσμικού ρόλου του κομματικού μέλους;
Στην κακή δημοκρατική συνθήκη του παρόντος απαντάμε με μια ακόμη χειρότερη; Είναι η εκλογή προέδρου μια black Friday πολιτικού τύπου;
Η πρόταση για “εθελοντές δικηγόρους”, όπως και η πρακτική συλλογής υπογραφών – σε μικρογραφική παραλλαγή δηλαδή το ίδιο φαινόμενο της εκλογής προέδρου από μια αδιευκρίνιστη βάση – από του υποψηφίους προέδρους θα δημιουργήσει ακόμη περισσότερα προβλήματα δημοκρατικής λειτουργίας του κόμματος. Ο επόμενος υπόγειος εμφύλιος και η υπόγεια υπονόμευση της νέας ηγετικής ομάδας είναι προδιαγεγραμμένη. Το μοντέλο της χύδην εκλογής προέδρου μετέτρεψε τη χώρα σε ένα είδος “εκλογικής δημοκρατίας”.
Στα προβλήματα της δημοκρατίας απαντάμε με περισσότερη δημοκρατία’ παραφράζω τον John Dewey. για να καταστήσω την δική μου πρόταση κατανοητή. Δημοκρατία εκτός θεσμών και δημοκρατικής λειτουργίας τους δεν υφίσταται. Οπότε οι επίδοξοι μνηστήρες της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ οφείλουν να δεσμευτούν όλοι/όλες δημόσια ότι ο νέος/νέα πρόεδρος θα είναι ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΣ/ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ. Ο εκλεγείς ή η εκλεγείσα να δεσμευτεί ότι θα οδηγήσει, εντός 4μηνου, το κόμμα σε ιδεολογικό, πολιτικό και προγραμματικό συνέδριο και ότι από εκεί θα εκλεγεί ο νέος ή η νέα πρόεδρος του κόμματος. Παστρικά και ξεκάθαρα. Όλα τα άλλα είναι προφάσεις.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο εχέγγυο για μια δημοκρατία από τον συνειδητό πολίτη της, δεν υπάρχει μεγαλύτερο εχέγγυο για ένα δημοκρατικό κόμμα από το υπεύθυνο μέλος του.
Πενήντα χρόνια από την εγκαθίδρυση της μακροβιότερης δημοκρατίας που γνώριζε ο τόπος, θα πρέπει να απαντήσουμε ή, τουλάχιστον να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε, σοβαρά στο διαρκές ρητορικό –ειρωνικό και απορριπτικό κατά βάση – ερώτημα των νεοτέρων πολιτών και της πολιτικής αθυμίας τους: “γιατί, ζούμε σε δημοκρατία;”
Κοινοβουλευτική δημοκρατία χωρίς παραγωγικώς και δημιουργικώς λειτουργούντα κόμματα δεν υφίσταται. Και τα τελευταία λειτουργούν δημοκρατικά όταν έχουν διασφαλισμένες θεσμικώς εσωτερικές δημοκρατικές λειτουργίες, μία εκ των οποίων είναι και η εκλογή προέδρου από το συνέδριο του κόμματος.
Οι δημοκρατικές προοδευτικές δυνάμεις, εντός και εκτός των πολιτικών κομμάτων, οφείλουν να αναλάβουν το δύσκολο έργο του ανα-δημοκρατισμού των πολιτικών κομμάτων. Ό,τι προτείνω, λοιπόν, για το ΠΑΣΟΚ, ισχύει mutatis mutandis, και για τον ΣΥΡΙΖΑ.
*) Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι οργανωτικός γραμματέας της ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ (www.sopro.gr)