Με επιστολή στον Περιφερειάρχη Κρήτης ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καντάνου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Απανταχού Φλωριανών και Φίλων “Τα Φλώρια”, ο Εκπολιτιστικός – Επιµορφωτικός Σύλλογος των Απανταχού Κακοδικιανών, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεµόνων Γυµνασίου – ΕΠΑΛ Καντάνου, ο Αγροτικός Συνεταιρισµός Κακοδικίου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κακοδικιανών Αττικής, ο Σύλλογος Καντανιωτών Αττικής “Η Κάντανος”, ο Σύλλογος Επιστηµόνων Σελίνου Χανίων, ο Σύλλογος Εργαζοµένων ΟΤΑ Νοµού Χανίων αλλά και εκατοντάδες πολίτες του Δήμου Καντάνου Σελίνου ζητούν από τον Περιφερειάρχη και το Περιφερειακό Συµβούλιο Κρήτης να λάβουν υπόψιν τους «τα πραγµατικά γεγονότα για την ύπαρξη του ιστορικού τόπου και του τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους στο φαράγγι της Καντάνου και να συνταχθούν µε το πάνδηµο αίτηµα της διάσωσης του, λαµβάνοντας απόφαση προς την αρµόδια επιτροπή Καθορισµού Λατοµικών Περιοχών, που να ζητά την τροποποίηση και τον περιορισµό της έκτασης της λατοµικής περιοχής -αυστηρά- στα σηµερινά όρια της εκµετάλλευσης των 59,598 στρεµµάτων, ώστε να εξασφαλιστεί η ακεραιότητα του ιστορικού τόπου και η µη περαιτέρω υποβάθµιση του».
Πιο αναλυτικά στο κείμενο προς τον Περιφερειάρχη Κρήτης αναφέρονται τα εξής:
Τα ιστορικά γεγονότα συµβαίνουν σε κάποιους τόπους, κάποιες χρονικές στιγµές. Ο χρόνος παρέρχεται, όµως ο τόπος µένει εκεί για να θυµίζει τη δόξα ή τη τραγικότητα των στιγµών εκείνων. Αν και ο τόπος εξαφανιστεί χάνεται µαζί του και η Ιστορία.
Τέτοια είναι η Ιστορία του Φαραγγιού της Καντάνου, που δεν είναι µόνο ιστορία:«Η λατοµική περιοχή Καντάνου έχει καθοριστεί µε την ΚΥΑ 15367/83 «Περί καθορισµού περιοχών εντός του νοµού Χανίων για εγκατάσταση λατοµείων αδρανών υλικών χωρίς να απαιτείται άδεια εκµετάλλευσης» (ΦΕΚ 580Β΄/7-10-1983) µε έκταση 347,893 στρέµµατα (µπλε όρια) και παρατάθηκε η ισχύς της µε την Φ14Λ/οικ.1315/99 (ΦΕΚ 2194Β΄/21-12-1999) απόφαση Νοµάρχη.
Με τη σύµβαση [1] γίνεται έγκριση υπογραφής µισθωτηρίου συµβολαίου για όλη την λατοµική έκταση αλλά η εκµετάλλευση περιορίζεται στα 59,598 στρέµµατα (κίτρινα όρια) για την οποία έχει εγκριθεί ΑΕΠΟ (αρ. απόφασης 3048 / 16 / 10 / 2013 διαρκείας 10 ετών αρχικά και 4284/14/12/2018 τροποποιητική µε παράταση µέχρι και το τέλος του 2048) .
Όµως: Με την ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/50219/1085/4-6-2010 απόφαση Υπουργού Πολιτισµού και Τουρισµού (ΑΑΠ 267) χαρακτηρίσθηκε ως ιστορικός τόπος τµήµα της επαρχιακής οδού Καντάνου (Κανδάνου) – Χανίων σε µήκος 6.640 µέτρων και σε πλάτος 50 µέτρων ένθεν και ένθεν του άξονα του δρόµου και µε διεύρυνση άνω των 50 µέτρων εκεί όπου απαιτεί η γεωµορφολογική ενότητα του χώρου.
Μεγάλο µέρος της ανωτέρω οδού βρίσκεται εντός του κέντρου της λατοµικής περιοχής (κόκκινο χρώµα), ενώ το υπόλοιπο µέρος της οδού, γειτνιάζει και βρίσκεται σε άµεση οπτική επαφή µε λατοµική περιοχή.
Αµέσως µετά τον χαρακτηρισµό του ιστορικού τόπου η εταιρεία «ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΣΕΛΙΝΟΥ Α.Ε.», η οποία εκµεταλλεύεται το υφιστάµενο λατοµείο των 59,598 στρ., προσέφυγε στο Συµβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση της πράξης χαρακτηρισµού του ιστορικού τόπου, αποσκοπώντας στην µελλοντική επέκταση των εργασιών της στο σύνολο της λατοµικής περιοχής.
Το Συµβούλιο της Επικρατείας µε την τελεσίδικη ΣτΕ 366/2016 [2] απόφασή του απέρριψε την αίτηση ακύρωσης και επικύρωσε την ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/ 50219/1085/4-6-2010 απόφαση του Υπουργού Πολιτισµού και Τουρισµού, επισηµαίνοντας ότι: «Το µήκους 6.640,00 µέτρων τµήµα της επαρχιακής οδού Καντάνου (Κανδάνου)-Χανίων χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός τόπος διότι αποτελεί ένα σύνθετο έργο του ανθρώπου και της φύσεως, αποτελούµενο από το ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος τεχνικό έργο των αρχών του 20ου αιώνα που διατηρείται σε πολύ καλή φυσική κατάσταση χωρίς αλλοιώσεις και επεµβάσεις και το εξαιρετικού φυσικού κάλλους φαράγγι, το οποίο διασώζει την ιστορική µνήµη της περιοχής και, ειδικότερα, αποτελεί µοναδική µαρτυρία για την καταστροφή της Κανδάνου κατά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο»
Αποτέλεσµα των ανωτέρω είναι ότι σήµερα εντός της λατοµικής περιοχής Καντάνου, που ορίστηκε πριν 40 περίπου χρόνια, σήµερα υφίσταται θεσµοθετηµένος και αναγνωρισµένος ιστορικός τόπος, που εκ των πραγµάτων δηµιουργεί νέα δεδοµένα.
Σύµφωνα µε το άρθρο 49 παρ. 1 β του ν. 4512/2018 «Ρυθµίσεις για την εφαρµογή των Διαρθρωτικών Μεταρρυθµίσεων του Προγράµµατος Οικονοµικής Προσαρµογής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 5/17-01-2018) απαγορεύεται η εκµετάλλευση λατοµείων, αν από αυτήν δηµιουργείται άµεση ή έµµεση βλάβη σε […] ιστορικούς τόπους […].
Κατά το άρθρο δε 48 παρ. 9 του ίδιου ανωτέρω νόµου «Με διαδικασία ανάλογη εκείνης του καθορισµού της είναι δυνατ[ός] […] [ο] περιορισµός των ορίων ενεργοποιηµένης λατοµικής περιοχής».
Οι Λατοµικές Περιοχές σύµφωνα µε το άρθρο 46 παρ. 5 του ίδιου ανωτέρω νόµου καθορίζονται – και εποµένως µπορούν να περιοριστούν – «ύστερα από σύµφωνη γνώµη της [επιτροπής Καθορισµού Λατοµικών Περιοχών], µε απόφαση του Περιφερειάρχη, η οποία δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως».
Οι χρήσεις ιστορικού τόπου και λατοµείου είναι προδήλως ασύµβατες.
Από το 2007 πολίτες, φορείς και σύλλογοι, από το Σέλινο και τα Χανιά µε συµπαράσταση από όλη την Ελλάδα, έδωσαν δυναµικό αγώνα για την διάσωση του Ιστορικού Φαραγγιού της Καντάνου, ακυρώνοντας την δροµολογηµένη επέκταση του Λατοµείου στο σύνολο της λατοµικής περιοχής των 347,893 στρ. (που θα επέφερε τον ολοκληρωτικό αφανισµό του) και πέτυχαν, µε τις ενέργειες τους, την θεσµική αναγνώριση της Ιστορικότητας του Παλαιού Επαρχιακού δρόµου και φαραγγιού. Το Αίτηµα για την διάσωση του Ιστορικού Φαραγγιού είχαν προσυπογράψει τότε εκτός από τους προαναφερόµενους πολίτες, φορείς και συλλόγους και προσωπικότητες, όπως ο Μανώλης Γλέζος και ο Ευτύχης Μπιτσάκης, τα κόµµατα [ΠΑΣΟΚ – κλιµάκιο περιβάλλοντος (Κουβέλης – Μανιάτης), ΝΔ (Βολουδάκης), ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ (Αλαβάνος, Κριτσωτάκης), ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ και ο τότε πρόεδρος της Δηµοκρατίας κ. Παπούλιας.
Η Δ/νσης Δασών Χανίων την µε από 3/10/2013 (Αρ. Πρ. 9501 ΑΔΑ: ΒΛΛ4ΟΡ1Θ-ΕΓΜ) γνωµοδότηση της έχει ζητήσει: «την απένταξη της υπόλοιπης έκτασης (πέρα των 59,598 στρ) από τον χαρακτήρα της λατοµικής περιοχής, και την εξεύρεση νέας θέσης»
Ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ Καλογερής µε την αρ. πρ. 895/26-6-2020 επιστολή του επισηµαίνει ότι: «…το θέµα του δρόµου (λιθόκτιστου) ο οποίος και µόνο εκ του χαρακτηρισµού του ως επαρχιακού δηµιουργεί δεσµεύσεις & Και απαγορεύσεις στην εκµετάλλευση στο σύνολο της λατοµικής περιοχής πολύ δε περισσότερο λόγω του χαρακτηρισµού του ως ιστορικού.»
Το Δηµοτικό Συµβούλιο Καντάνου µε την αρ. πρ. 104/30-6-2020 (ΑΔΑ: 62Σ8ΩΕ1-ΛΘΧ) απόφασή του, αποφασίζει µεταξύ άλλων:
- «Την κατάθεση από το Δήµο στην Επιτροπή Καθορισµού Λατοµικών Ζωνών αίτηµα για τη µείωση της έκτασης της λατοµικής περιοχής στον υφιστάµενο λατοµικό χώρο εξόρυξης, ήτοι στα 59,598 στρ. και
- Τη δέσµευση προώθησης κάθε απαραίτητης µελέτης ώστε οποιαδήποτε περιοχή χρησιµοποιηθεί στο µέλλον ως χώρος εξόρυξης αδρανών υλικών να τηρεί τους όρους προστασίας του περιβάλλοντος και τα συµφέροντα της τοπικής κοινωνίας, βάσει του Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου του πρώην Δήµου Πελεκάνου.»
Παραδόξως όµως έπειτα από την από 6/5/2020 απόφαση του Περιφερειακού Συµβουλίου Κρήτης (Αρ. Απόφασης 45/2020 ΑΔΑ: Ω1Γ57ΛΚ-3ΔΓ), υφίσταται σήµερα εν δυνάµει δυνατότητα επέκτασης του λατοµείου των 59,598 στρεµµάτων σε ολόκληρη την λατοµική περιοχή των 347,893 στρεµµάτων, που είναι όµως εκ των πραγµάτων αχρηστευµένη κατά τον προορισµό της µετά το χαρακτηρισµό της οδού της επαρχιακής οδού Καντάνου (Κανδάνου) – Χανίων εντός του φαραγγιού της Καντάνου ως ιστορικού τόπου, πόσο δε µάλλον που η έµµεση βλάβη στον ιστορικό τόπο έχει ήδη εντοπιστεί από τις Υπηρεσίες από την λειτουργία ακόµα και του υφιστάµενου λατοµείου στην αδειοδοτηµένη έκταση των 59,598 στρ. που έχει ήδη έχει επεκταθεί στα 115 στρ. περίπου! [3]
- Ζητούµε από τον Περιφερειάρχη και το Περιφερειακό Συµβούλιο Κρήτης να λάβουν υπόψιν τους τα πραγµατικά γεγονότα για την ύπαρξη του ιστορικού τόπου και του τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους στο φαράγγι της Καντάνου και να συνταχθούν µε το πάνδηµο αίτηµα της διάσωσης του, λαµβάνοντας απόφαση προς την αρµόδια επιτροπή Καθορισµού Λατοµικών Περιοχών, που να ζητά την τροποποίηση και τον περιορισµό της έκτασης της λατοµικής περιοχής -αυστηρά- στα σηµερινά όρια της εκµετάλλευσης των 59,598 στρεµµάτων, ώστε να εξασφαλιστεί η ακεραιότητα του ιστορικού τόπου και η µη περαιτέρω υποβάθµιση του.
Οι υπογράφοντες
- Πολιτιστικός Σύλλογος Καντάνου
- Πολιτιστικός Σύλλογος Απανταχού Φλωριανών και Φίλων “Τα Φλώρια”
- Εκπολιτιστικός – Επιµορφωτικός Σύλλογος των Απανταχού Κακοδικιανών
- Σύλλογος Γονέων και Κηδεµόνων Γυµνασίου – ΕΠΑΛ Καντάνου
- Αγροτικός Συνεταιρισµός Κακοδικίου
- Πολιτιστικός Σύλλογος Κακοδικιανών Αττικής
- Σύλλογος Καντανιωτών Αττικής “Η Κάντανος”
- Σύλλογος Επιστηµόνων Σελίνου Χανίων http://sylepistselinou.blogspot.com/ 2020/06/blog-post_19.html
- Σύλλογος Εργαζοµένων ΟΤΑ Νοµού Χανίων
- 177 υπογραφές , οι περισσότερες εξ αυτών, δηµότες και κάτοικοι του Δήµου Καντάνου – Σελίνου
- 57 υπόγραφες υποστήριξης από προσωπικότητες µέσω προσωπικώνµηνυµάτων και e-mail
- 320 ηλεκτρονικές υπογραφές στην πλατφόρµα change.org
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1Να σηµειώσουµε ότι το υπ΄ αρ. 5882/23-5-20025 µισθωτήριο συµβόλαιο του Λατοµικού χώρου, αναφέρει (σελ 4) ότι για την επέκταση του Λατοµείου στα 348 στρ «απαραίτητη προϋπόθεση είναι να σταµατήσει οποιαδήποτε χρήση του παλαιού (κηρυγµένου ιστορικού) επαρχιακού δικτύου που διέρχεται µέσα από την λατοµική περιοχή».
2 https://nomosphysis.org.gr/13433/ste-3662016-xaraktirismos-tmimatos-eparxiakis-odoy-kandanoy-xanion-os-istorikoy-topoy
3 Βλ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΠΑΝΣΜ/311341/27884/3943/30-11-2015 (ΑΔΑ:7ΖΘΩ4653Π4-ΡΩΤ) Απόφαση Υπουργού Πολιτισµού και Αθλητισµού: «Έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εκµετάλλευση υφιστάµενου λατοµείου αδρανών υλικών στη θέση Κακόσκαλα, Δήµου Καντάνου – Σελίνου Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, Περιφέρειας Κρήτης.»: «Επισηµαίνουµε επίσης, ότι θα πρέπει να κατατεθεί συµπληρωµατική µελέτη για την αποκατάσταση του λατοµείου µε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα, άλλως η έμμεση βλάβη στον ιστορικό τόπο θα είναι μόνιμη και οριστική». (έµφαση δική µας), και Απόφαση Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνηµείων Κρήτης (Α.Π. 2765/9-12-2014) (ΑΔΑ: ΩΠΒΚΓ-Σ6Μ) «Μη έγκριση ανέγερσης νέας εγκατάστασης λειτουργίας της εταιρείας Λατοµεία Σελίνου Α.Ε. στη θέση Κακόσκαλα, στον περιβάλλοντα χώρο του χαρακτηρισµένου ως ιστορικού τόπου παλαιού επαρχιακού δρόµου της Καντάνου, Δήµου Καντάνου-Σελίνου, Π.Ε. Χανίων»: «η λειτουργία λατοµείου στη θέση αυτή (ενν. την υφιστάµενη) είναι ασυμβίβαστη με το χαρακτήρα του και προξενεί σοβαρή βλάβη στο τμήμα του ιστορικού τόπου με τον οποίο γειτνιάζει άμεσα.» (έµφαση δική µας)