Επιμέλεια – Κείμενα:
Στρατής Παπαμανουσάκης

ΠΩΛ ΒΑΛΕΡΥ – PAUL VALERY
(Σεττ, Ερό 1871 – Παρίσι 1945)

Παγκοσμίου φήμης γάλλος ποιητής, νομικός και δοκιμιογράφος, ιδιόρρυθμος συμβολιστής, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Ασχολήθηκε με μαθηματικά και φιλοσοφικό στοχασμό, προσπαθώντας να διατυπώσει μια θεωρία ενότητας της πνευματικής δημιουργίας και μια πνευματική ηθική. Επανήλθε στην ποίηση με τους λεπτεπίλεπτους, δυσνόητους, λαμπρούς και μυστηριώδεις στίχους του, και έγραψε στοχασμούς για τη γλώσσα, τη ζωγραφική, τις επιστήμες και διαλόγους σωκρατικής μορφής. Υπήρξε δε υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ιδέας.

Έργα: Νάρκισσος (1890), Εισαγωγή στη μέθοδο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (1895), Η βραδιά με τον κύριο Τεστ (1896), Η νεαρή μοίρα (1917), Λεύκωμα παλαιών στίχων (1920), Συλλογή αρχαίων στίχων (1920), Γοητεία (1922), Η ψυχή και ο χορός (1923), Ευπαλίνος ή Ο αρχιτέκτων (1924), Ποικίλα (1924-1944), Ανάλεκτα (1927), Πλήρη ποιήματα (1929-1941), Βλέμματα επί του παρόντος κόσμου (1931), Έμμονη ιδέα (1932), Ο Φάουστ μου (1946), Τετράδια (1973, 1974, 1987).

Βιβλιογραφία: [Έκδ. Jack. Mathews, Collected works, (1956-1975), 15 τόμ.], A. Berne – Joffroi, Paul Valery, 1960, J.R. Lawler, The poet as analyst, Essays on Paul Valery, 1974, Jean Louis Le Moigne, Les épistémonologies constructavistes, 1995, Will. Cluback, Paul Valery, A philosopher for philosophers, The sage, 1999, Αλεξ. Εμπειρίκος – Κουμουνδούρος, Πωλ Βαλερύ, Ιωάν. Βλάχος, Ο Πωλ Βαλερύ και ο Παρθενώνας, 2000, Βικιπαίδεια.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Ένα ποίημα ποτέ δεν τελειώνει, μόνον εγκαταλείπεται» (Πωλ Βαλερύ).

* * *

Τι σημαίνει όμως ολοκλήρωση της Ευρώπης, κοινό ευρωπαϊκό σπίτι, ομοσπονδία της Ευρώπης; Πρώτα ευρωπαϊκή συνείδηση, ύστερα ευρωπαϊκή πράξη. Ευρωπαϊκές αξίες βασισμένες στην ελληνική παιδεία, στην χριστιανική πίστη, στη ρωμαϊκή οργάνωση (Πωλ Βαλερύ, Τόμας Έλιοτ, Παναγιώτης Κανελλόπουλος). Ξεπέρασμα του παρελθόντος, του εξωτισμού, της άρνησης. Απαλλαγή από τον δογματισμό, τον αγνωστικισμό, τον ατομοκεντρισμό. Σεβασμός στον άνθρωπο, στην προσωπικότητα, στην κοινότητα. Ελευθερία, μέτρο, αλήθεια.

Πάνω σ’ αυτά κτίζεται η οικονομική, κοινωνική, πολιτική ένωση. Αλληλεγγύη των λαών, ανθρωπιστική παιδεία, κοινωνική πολιτική. Θεσμική κατοχύρωση, πολιτική οργάνωση, ισόρροπη ανάπτυξη. Διεύρυνση προς όλους τους ευρωπαίους, ανεξαρτησία από κάθε μη ευρωπαίο, χάραξη ευρωπαϊκού και μόνο δρόμου. Σταθερότητα στον κόσμο, ανοχή των άλλων πολιτισμών, συνεργασία μ’ όλες τις χώρες και τους λαούς. Μένουν πολλά ακόμη να γίνουν. Είναι άγνωστο αν θα γίνουν. Αλλά πρέπει να γίνουν. Η οικονομική ένωση της Ευρώπης πρέπει να πάρει πρώτα πολιτική υπόσταση και έπειτα να πραγματοποιήσει την πνευματική της ενότητα. Η ιδέα της Ευρώπης, όλης της Ευρώπης, όλων των ευρωπαίων, μπορεί να γίνει πράξη της Ευρώπης, ενοποίηση της Ευρώπης, πραγματική ευρωπαϊκή ένωση. Σ’ αυτή μπορεί να ζήσει το κλασικό φως, η ρομαντική νύχτα, η λογική αλήθεια. Ο έρωτας, το πάθος και το μυστήριο. Ο άνθρωπος, ο κόσμος, το μέλλον.