Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΑΡΙΟΣΤΟ – LUDOVICO ARIOSTO
(Ρέτζιο Αιμίλια 1474 – Φερράρα 1533)

Διάσημος ιταλός ποιητής και συγγραφέας, από οικογένεια ευγενών, σπούδασε ελληνικά και νομικά, υπηρέτησε ως διπλωμάτης στον οίκο των Ντ’ Έστε και ταξίδεψε σ’ όλη την Ιταλία. Το αριστουργηματικό του έργο, Orlando Furioso, αποτελούμενο από 46 Ωδές γραμμένο σε ομιοκατάληκτα οκτάστιχα, περιγράφει τους πολέμους της εποχής του Καρλομάγνου κατά των σαρακηνών, ζωγραφίζοντας με τελειότητα τον έρωτα και την ζηλοτυπία και ηρωποιώντας τους Ντ’ Έστε, αναμειγνύοντας υπερφυσικά στοιχεία και εξωτικές περιγραφές με μια τελειότητα πλοκής, φαντασίας και περιγραφής. Ο Αριόστο επέδρασε σημαντικά στην λογοτεχνία της Αναγέννησης, εξυμνώντας τον κόσμο των ιπποτών σε μια αριστουργηματική σύνθεση και προκαλώντας ασυγκράτητο ενθουσιασμό και φανατισμό στους οπαδούς, αλλά και σύγκρουση με τους αντιπάλους του, υποστηρικτές του μεταγενέστερού του Τορκουάτου Τάσου.

Έργα: Πέντε άσματα (1474-1533), Rime (1474-1533), I Suppositi (1509), Ορλάνδος μαινόμενος (1516, 1532), Ρινάλδος ο τολμηρός, Σάτυραι; (1517-1525), La Cassaria (1518), Σπουδασταί (1518), Νεκρομάντης (1520), La Lena (1528), Ο προαγωγός (1528), Η προξενήτρια (1529), Η Σχολαστική (1543).

Βιβλιογραφία: E.G. Gardner, A study of the work, life and times of Ludovico Ariosto, 1906, Th. Greene, The descent from Heaven, A study in epic continuity, 1963, C.P. Brand, Ludovico Ariosto, A preface to the Orlando Furioso, 1974, A.R. Ascoli, Ariosto’s bitter harmony, Crisis and evasion in the italian renaissance, 1987, M.G. Shapiro, The poetics of Ariosto, 1988, Dan. Javitch, The poetics of variatio in Orlando Furioso, 2005, Guis. Sangirardi, Ludovico Ariosto, 2006, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, Βικιπαίδεια.

Εικονογραφία: Η Παναγία με τους Αγίους, πίνακας Vinc. Catena, 1512, Κρατικό Μουσείο Βερολίνου, Ariosto, πίνακας, Τισιανός, 1512, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνουο, Ανδριάντας, Δημοτικός Κήπος Reggio Emilia.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΑΡΙΟΣΤΟ, ΟΡΛΑΝΔΟΣ ΜΑΙΝΟΜΕΝΟΣ (ΩΔΗ ΠΡΩΤΗ)

** ** **

Αλλά η χριστιανική ηθική δεν περιορίζεται μόνο στα χριστιανικά δόγματα, ούτε καν μόνο στις θρησκευτικές δοξασίες. Η επίδρασή της είναι μεγάλη και σε άλλες θρησκευτικές ηθικές, αλλά και σε κοσμικές ηθικές αντιλήψεις.

Ο ισλαμισμός δεν είναι παρά σύνθεση χριστιανικών, ιουδαϊκών και προϊσλαμικών στοιχείων, με μια κοινωνική σχεδόν ηθική προτροπών και απαγορεύσεων, προσαρμοσμένων στα ήθη και στις ανάγκες της αραβικής ζωής.

Η σχολαστική φιλοσοφία, η κοσμική ηθική σκέψη του Μονταίνιου και του Πασκάλ, του Καρτέσιου και του Μάλεμπρανς, μολονότι ακολουθούν αποκλειστικούς δρόμους δεν μπορούν να κατανοηθούν ανεξάρτητα από τον χριστιανικό πνεύμα της εποχής τους. Είτε άμεσα είτε έμμεσα η ηθική τους πηγάζει απ’ αυτό και είτε διαφοροποιούμενη από την αφετηρία της, είτε και αρνούμενη την πηγή της, η ηθική των νεότερων χρόνων μοιραίως περιστρέφεται γύρω από τις μορφές της χριστιανικής ηθικής. Και είναι σχεδόν βέβαιο ότι χωρίς την ύπαρξη της χριστιανικής ηθικής αυτές οι ηθικές δεν θα παρουσιάζονταν ποτέ, ή δεν θα παρουσιάζονταν έτσι όπως παρουσιάστηκαν.