Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΒΑΓΚΝΕΡ – RICHARD WAGNER
(Λειψία 1813 – Βενετία 1883)
Μεγάλος γερμανός συνθέτης, ποιητής και μουσικοφιλόσοφος. Aπό τη χορωδία του Βύρτσμπουρκ στην ορχήστρα της όπερας Μακδεμβούργου και κατόπιν αρχιμουσικός της αυλής της Δρέσδης, αναμείχθηκε στην επανάσταση του 1848 (Μπακούνιν) και κατέφυγε στην Ελβετία. Με την υποστήριξη του Φρ. Λιστ και του Λουδοβίκου Β΄ της Βαυαρίας, αφοσιώθηκε στη μουσική και εγκαταλείποντας την ιταλική παράδοση έδωσε έμφαση στην εκφραστική δύναμη της ορχήστρας. Μετά τη Λειψία, Ρίγα, Καίνιξμπεργκ, Παρίσι, Ζυρίχη, Λονδίνο, Βιέννη, Στουτγκάρδη, Μόναχο, Βενετία, κατέληξε στο Μπαϋρόιτ όπου ίδρυσε την περίφημη όπερα. Αντλώντας από τη γερμανική μυθολογία, διαμόρφωσε ένα μεγαλειώδες λυρικό δράμα μυστικού και συμβολικού χαρακτήρα. Το έργο του παρουσιάζει θεματική ενότητα με τη χρήση του λάιτμοτιφ, καθώς και συνθετική αρμονία, με ενότητα λόγου – μουσικής – χορού. Ο Βάγκνερ με την τολμηρή του μουσική επανάσταση, κατατάσσεται στις επιβλητικές μεγαλοφυίες της νεώτερης εποχής.
Έργα: Όπερες (Οι γάμοι (1832-1833), Οι μοίρες (1833-1834), Η απαγόρευση της αγάπης (1835-1836), Ριέντσι (1837), Ιπτάμενος Ολλανδός (1843), Ταγχώυζερ (1843-1844), Λόενγκριν (1846-1848), Το δαχτυλίδι των Νιμπελούγκεν (1853-1854), Τριστάνος και Ιζόλδη (1857-1859), Οι αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης (1862-1868), Ο χρυσός του Ρήνου (1869), Βαλκυρίες (1870), Ζίγκφρηντ (1876), Το λυκόφως των θεών (1876), Πάρσιφαλ (1877-1882)), Δοκίμια (Τέχνη και επανάσταση (1849), Ο ιουδαϊσμός στη μουσική (1850), Όπερα και δράμα (1851), Ο κύκλος των Νιμπελούγκεν (λιμπρέττο) (1848-1874), Το καλλιτεχνικό δημιούργημα του μέλλοντος (1860), Η ζωή μου (1880), Περί διευθύνσεως ορχήστρας).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. J. Deathridge – M. Geck – E. Voss, (WWV) Wagner Werk – Verzeichniss Mainz, London, N.Y. (1986), 1-113], Cosima Wagner, Diaries, 1869-1883, George Bernard Shaw, The perfect Wagnerite, a commentary of Niblung’s Ring, 1883, Ernest Newman, The life of Richard Wagner, 1933, Carl Dahlhaus, Richard Wagner’s music dramas, 1979, O.M. Lee, Wagner, The terrible man and his truthful art, 1998, Diet. Borcheyer, Drama and the world of Richard Wagner, 2003, Hannu Salmi, Wagner and wagnerism in nineteenth century, 2005, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Προτομή, Arn. Breker, Festpielpark Μπαϋρόιτ, Μνημείο, W. Tiergarten, 1900, Βερολίνο, Γελοιογραφία, Αντρέ Ζίλλ, 1869, Εφημ. L’ Eclipse.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΑΣΜΑ ΤΩΝ ΝΙΜΠΕΛΟΥΓΚΕΝ (ΜΕΡ. ΠΡΩΤΟ, ΚΕΦ. 1-16)
