ΝΕΡΟΥΝΤΑ – PABLO NERUDA
(Παράλ, Λινάρες, Χιλή 1904 – Σαντιάγο, Χιλή 1973)
Διάσημος χιλιανός ποιητής και διπλωμάτης του 20ου αιώνα, γερουσιαστής με το κομμουνιστικό κόμμα, εξόριστος, συνεργάτης του Προέδρου Αλιέντε, ψευδώνυμο του Νεφταλί Ρικάρντο Ρέγες, βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας 1971. Ανέλαβε προξενική υπηρεσία και ταξίδεψε σε Βιρμανία, Κεϋλάνη, Ιάβα, Σιγκαπούρη και αργότερα ως διπλωμάτης στην Αργεντινή, Ισπανία, Γαλλία και Μεξικό. Επηρεασμένος από τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο και τη φιλία του με τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, παρέμεινε πάντα πιστός στην κομμουνιστική ιδεολογία του, παρά την απογοήτευσή του από τον Στάλιν, και διώχθηκε γι’ αυτή. Στο έργο του διαχέεται η αγάπη για τη χώρα του και ο αγώνας του κατά της αδικίας, η ερωτική ποίηση και το κοινωνικό και επαναστατικό περιεχόμενο της τέχνης. Το Canto general του Νερούντα, έργο μεγάλης ποιητικής και δραματικής δύναμης, μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη.
Έργα: Είκοσι ερωτικά ποιήματα και ένα ποίημα της απελπισίας (1924), Η Ισπανία στην καρδιά μου (1937), Άσμα του Στάλινγκραντ (1942), Στοιχειώδης Ωδή (1954-1959), Άσμα γενικό (1950), Εκατό ερωτικά σονέτα (1959), Βαρκαρόλα (1967), Θρήνος για το θάνατο του Χοακίμ Μουριέτα (1967), Το τέλος του κόσμου (1969), Όλη την αγάπη, Αναμνήσεις (1974), Ελεγεία (1974).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. Ilan Stavans, Pablo Neruda Selected Poems (2003), Obras Completes, Buenes Aires, Lusada (1957)], Rene de Costa, The poetry of Pablo Neruda, 1979, Mano Duran, Pablo Neruda, 1981, Adam Feinstein, Pablo Neruda, A passion for life, 2004, Jodie Shull, Pablo Neruda, Passion, Poetry, Politics, 2009, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Προτομή, Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, Ουάσιγκτον.
Μουσική: Κάντο Γενεράλ, Μίκης Θεοδωράκης, 1967-1974.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΝΤΑ, ΑΣΜΑ ΓΕΝΙΚΟ
** ** **
Το αντικείμενο του καλού βρίσκεται και στην τέχνη και στη θρησκεία. Η λυρική ποίηση περιγράφει την ομορφιά της γήινης φύσης (Πίνδαρος, Απόσπασμα, 75) και του ουρανού με τ’ άστρα (Όμηρος, Ιλιάς, Θ 555). Και η ελληνική φιλοσοφία, από τον Πλάτωνα μέχρι τον Πλωτίνο αναζητεί το καλό της φύσης. Αλλά ο Έγελος, ο Σλαγερμάχερ, ο Λαλό, βρίσκουν καλαισθητική απόλαυση μόνο στην τέχνη. Και ο Ντα Βίντσι και ο Κάντιος θεωρούν ίση την απόλαυση από τη φύση και από την τέχνη.
Το καλό σχετίζεται με το ευάρεστο, το χρήσιμο, το αγαθό, το αληθινό. Ο Νίτσε, ο Γκυγιώ, ο Ζήχεν, οι αισθησιοκράτες παίρνουν το ευάρεστο, την ηδονή των αισθήσεων, ως απαραίτητο στοιχείο της καλαισθητικής απόλαυσης. Αλλά ο Αριστοτέλης δίδαξε ότι το καλό διαφέρει του ευάρεστου: “καλὸν ἐστιν ὅ ἄν δι’ αὐτὸ αἱρετὸν ὄν ἐπανετὸν ἦ” (Ρητορική, 1364b27). Το ίδιο και οι Κάντιος, Σόπενχάουερ, Χέρμπαρτ, Έγελος, Βουντ, Κύλπε.
Αλλά το χρήσιμο και το αγαθό και το αληθινό πολλοί ταυτίζουν προς το ωραίο, από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα μέχρι τον Νίτσε και τον Λιππς. Η ποίηση ορίστηκε ως παράσταση του καλού ή του αγαθού ή του καλού και του αγαθού (Σλέγκελ). Η αισθητική συναρτήθηκε με την ηθική (Σλαγερμάχερ). Όμως το καλό καθ’ εαυτό ούτε χρήσιμο, ούτε αγαθό, ούτε αληθινό μπορεί να ‘ναι. Ό,τι είναι αγαθό, ή αληθινό, ή χρήσιμο, δεν είναι πάντοτε ωραίο και το αντίστροφο. Μπορεί αυτό να συμβαίνει στη φύση. Εκεί αλήθεια, καλό, αγαθό, χρησιμότητα συμπίπτουν. Στην τέχνη όμως διαφέρουν. Πρέπει λοιπόν να τείνουν τα έργα τέχνης στην ολοκλήρωση, στη συμφωνία των ιδιοτήτων, στην αρμονία των σκοπών. Τότε το κάλλος του δημιουργήματος θα φτάσει στο επίπεδο της φύσης, της φυσικής δημιουργίας, στην τελειότητα του κόσμου και της ζωής.
