Δόθηκε το «πράσινο φως» για την τοποθέτηση ραντάρ και κεραιών στο λόφο Παπούρα στο Καστέλι Ηρακλείου, από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), έπειτα από μαραθώνια συνεδρίαση που ξεκίνησε στις 5 μ.μ. της Τετάρτης 9 Ιουλίου και ολοκληρώθηκε στις 3 τα ξημερώματα της Πέμπτης 10 του μήνα. Οι αντιδράσεις από τον αρχαιολογικό κόσμο και πολίτες που μιλούν για καταστροφή του εμβληματικού αρχαιολογικού μνημείου της περιοχής, έχουν κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το ΚΑΣ κώφευσε στις εκκλήσεις του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και αγνόησε τους αρχαιολόγους από όλο τον κόσμο που ζήτησαν σεβασμό του μνημείου υπογράφοντας κοινό κείμενο με Έλληνες συναδέλφους τους προς την υπουργό πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Αναφερόμενοι στο μνημείο μιλούν για «…εξαιρετικά σπάνια κυκλική κατασκευή των προϊστορικών/μινωικών χρόνων, διαμέτρου 48-50 μ., που αποτελεί μοναδική ανακάλυψη στον Αιγαιακό χώρο».

«Σας έχω νέα. Τα ξημερώματα «αλώθηκε» ο πολιτισμός της Κρήτης. Όχι από μετανάστες κατατρεγμένους. Από καθηγητάδες αρχαιολόγους σπουδαγμένους. Από το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ)». Με αυτά τα λόγια, ο δημοσιογράφος που ζει στην Κρήτη Μάριος Διονέλλης, περιγράφει την πρωτοφανή για πολλούς αρχαιολόγους απόφαση των μελών του ΚΑΣ ενώ αναφέρει τα ονόματα των μελών που ψήφισαν υπέρ και της μίας ( προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης) που μειοψήφησε ψηφίζοντας κατά της απόφασης.

Η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα σε σχετική της ανάρτηση σημειώνει μεταξύ άλλων πως:

«Ειπώθηκαν πολλά πράγματα που αποδεικνύουν ότι το ΚΑΣ όχι απλώς δεν έχει πλέον κανένα κύρος, αλλά έχει αυτοκαταργηθεί ως επιστημονικό συμβούλιο. Να βλέπεις τον δήμαρχο και την τοπική κοινωνία με τα νέα μέλη της, κορίτσια σαν τα κρύα τα νερά που ανιδιοτελώς υπερασπίζονται το μνημείο, να αγωνιούν για το μνημείο πολύ περισσότερο από ότι τα μέλη του ΚΑΣ, που δεν ζήτησαν καν να κάνουν αυτοψία.

Η απόφαση του ΚΑΣ εγκρίνει το μνημείο-σαντουιτς, με μόνο μία αρνητική ψήφο (της Διευθύντριας Ροδόπης, προς τιμήν της), πάρθηκε κατά τις 3 το πρωί. Μόνο μία ψήφος κατά!»

Η αντιπρόεδρος του ΣΕΑ προχωράει παραπέρα αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους κατά τη γνώμη της το μνημείο εκτίθεται σε κίνδυνο.

«Για να μη λέμε πολλά λόγια, οι λόγοι που το μνημείο αυτό απειλείται να χαθεί είναι κυρίως δύο:

-Ο ένας λόγος είναι ότι το αεροδρόμιο Καστελλίου θα έχει πολεμική χρήση. Είναι αεροδρόμιο που φτιάχνεται για τους ΝΑΤΟϊκούς, το ραντάρ δεν θα εξυπηρετεί μόνο το πολιτικό αεροδρόμιο (εξ ου και η κλίμακά του), αλλά και το στρατιωτικό. Εμμέσως πλην σαφώς αυτό έγινε κατανοητό. Το μνημείο πέφτει θύμα των μελλοντικών πολέμων.

-Ο δεύτερος λόγος είναι το κέρδος. Το αεροδρόμιο αυτό είναι τύποις δημόσιο έργο. Εχει ιδιωτικοποιηθεί πριν καν την κατασκευή του, το χειρίζεται μια ιδιωτική εταιρεία, με συμμετοχή του δημοσίου και Ινδών επιχειρηματιών. Η εταιρεία αυτή δεν έψαξε εναλλακτική χωροθέτηση του ραντάρ, παρά μόνο στους χώρους που ήδη είχε απαλλοτριώσει. Οτιδήποτε άλλο θα κόστιζε παραπάνω και δεν έχουν σκοπό να ξοδέψουν. Βεβαίως ούτε το ΥΠΟΜΕ και το ΥΠΠΟ έχουν σκοπό να ξοδέψουν τίποτα για το μνημείο, ό,τι ήταν να ξοδευτεί έχει πάει στις τσέπες των ΟΠΕΚΕΠΕδων.

Η υπόθεση προφανώς και δεν τελειώνει εδώ. Η υπόθεση των μνημείων δεν τελειώνει όσο υπάρχουν αρχαιολόγοι που δεν πατούν τον όρκο τους και πολίτες που αγαπούν τις αρχαιότητες».

Οι μαρτυρίες: Υπερασπιζόμαστε την ίδια την έννοια της αξιοπρέπειας και της ίδιας της ζωής εντός και εκτός μνημειακού συνόλου και μας απαξίωσαν

Η Επιτροπή Πολιτών για την Προστασία της Παπούρας και της Κληρονομιάς της Πεδιάδας παρευρέθηκε στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), προκειμένου να τοποθετηθεί, επιστημονικά σχετικά με την προτεινόμενη εγκατάσταση ραντάρ εντός του μνημειακού συνόλου στην Παπούρα. Ας δούμε τι έγραψαν μέλη της επιτροπής που παρευρέθηκαν για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν.

Δέσποινα Μαρκάκη – Αρχαιολόγος-Νομικός: Είδαμε την επιστήμη να παραμερίζεται. Την κληρονομιά μας να εκτοπίζεται για χάρη «εθνικών», όπως μας ανέφεραν, έργων

Βρέθηκα χθες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για να υπερασπιστώ, μαζί με άλλους, το αυτονόητο, την προστασία ενός μοναδικού -παγκόσμιας σημασίας- μνημειακού συνόλου και του φυσικού – ιστορικού τοπίου που το περιβάλλει – της Παπούρας.

Ακούσαμε, μιλήσαμε, καταθέσαμε επιχειρήματα, έγγραφα, επιστημονικές θέσεις, νομικά δεδομένα, διεθνείς δεσμεύσεις. Μιλήσαμε για τη μνήμη, το τοπίο, τον πολιτισμό, τη ζωή. Μιλήσαμε με την αξιοπρέπεια που αρμόζει στον ρόλο του πολίτη που υπερασπίζεται το κοινό αγαθό.

Κι όμως παρακολουθήσαμε μια διαδικασία προσχηματική. Είδαμε ένα Συμβούλιο να μετατρέπεται σε μηχανισμό επικύρωσης προειλημμένων κυβερνητικών επιλογών.

Είδαμε την επιστήμη να παραμερίζεται. Την κληρονομιά μας να εκτοπίζεται για χάρη «εθνικών», όπως μας ανέφεραν, έργων. Την αρμόδια υπουργό να προκαταλαμβάνει αποφάσεις. Είδαμε ένα σώμα που θα έπρεπε να λειτουργεί ως θεματοφύλακας, να αποδεικνύεται θεματοφύλακας συμφερόντων.

Κι όταν τολμήσαμε να ζητήσουμε να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, του κύρους τους και του ρόλου που τους έχει αναθέσει η πολιτεία, να μην επικυρώσουν μια απόφαση που έχει ήδη προαναγγελθεί δημόσια από την Υπουργό, μας διέκοψαν προφασιζόμενοι αγένεια από μεριά μας. Αντί να προβληματιστούν, ένιωσαν προσβεβλημένοι. Όχι όμως από την καταστρατήγηση του ρόλου τους από την πλευρά της Κυβέρνησης, αλλά από την υπενθύμιση της ευθύνης τους από τη μεριά των πολιτών.

Η Παπούρα, όμως, δεν είναι μόνη. Όσοι ήμασταν εκεί, όσοι μιλήσαμε, όσοι σιωπήσαμε από συγκίνηση ή οργή, δεν το κάναμε μόνο για το βουνό, αλλά για το δικαίωμα όλων μας στη μνήμη, στη φωνή, στη συμμετοχή, στη ζωή. Σε μια ζωή με αξιοπρεπή διαβίωση όπως αυτή ορίζεται από τον σεβασμό στον τόπο, στην ιστορία, στο περιβάλλον και στην κληρονομιά μας· από τη δυνατότητα των κοινωνιών να καθορίζουν το μέλλον τους, όχι να το παραδίδουν σε τετελεσμένα· από την ελπίδα ότι η δημοκρατία δεν εξαντλείται στη σιωπηλή αποδοχή, αλλά στη συλλογική αντίσταση.

Αυτή η εμπειρία ήταν οδυνηρή, αλλά και ξεκάθαρη:

Δεν υπερασπιζόμαστε απλώς ένα μνημείο. Υπερασπιζόμαστε την ίδια την έννοια της αξιοπρέπειας και της ίδιας της ζωής εντός και εκτός μνημειακού συνόλου, καθώς και την συστηματική διεπιστημονική έρευνα αντί σωστικής.

Θα συνεχίσουμε όλοι μαζί!

Ελένη Χρειάζομενου – Αρχαιολόγος : Αναμέναμε τουλάχιστον έναν ελάχιστο θεσμικό σεβασμό

Η χθεσινή μας παρουσία στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), ως Επιτροπή Πολιτών για την Προστασία της Παπούρας και της Κληρονομιάς της Πεδιάδας, είχε έναν και μοναδικό σκοπό: να ασκήσουμε ένα νόμιμο και θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα συμμετοχής, μεταφέροντας την τεκμηριωμένη αγωνία της κοινωνίας.

Ωστόσο, από τη στιγμή της εισόδου μας στη συνεδρίαση, έγινε φανερό ότι η παρουσία μας δεν ήταν ευπρόσδεκτη. Πριν ακόμη αρχίσουμε να μιλάμε, δεχτήκαμε συστάσεις “να μην μακρηγορούμε” και “να μην επαναλαμβανόμαστε”. Η παράστασή μας αντιμετωπίστηκε περισσότερο ως ενόχληση παρά ως θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα. Η στάση αυτή ήταν αποθαρρυντική – πιθανά σκοπίμως – και σαφώς απαξιωτική απέναντι σε μια συλλογική φωνή πολιτών που προσήλθε με σεβασμό, ευθύνη και επιστημονική επάρκεια.

Παρότι έμοιαζε αναμενόμενη η αρνητική γνωμοδότηση του Συμβουλίου ήδη από την είσοδο μας στο Αμφιθέατρο του ΥΠ.ΠΟ, αναμέναμε τουλάχιστον έναν ελάχιστο θεσμικό σεβασμό. Αντί γι’ αυτό, βιώσαμε μια συμπεριφορά που έδειχνε εκνευρισμό, άρνηση και έντονη απαξίωση απέναντι σε κάθε παράσταση επιχειρημάτων, θέσεων και αιτημάτων, εμφανώς χωρίς διάθεση αξιολόγησής τους, έστω και σε επιστημονική βάση. Εξάλλου σε κάποιες στιγμές υπήρξε ξεκάθαρη προσπάθεια αποπροσανατολισμού της συζήτησης και χειραγώγησης των απαντήσεων.

Η εμπειρία μας ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόμασταν μετά από 8 ώρες αναμονής για να μας οπλίσει στην συνέχεια του δίκαιου αγώνα μας.

Κωνσταντίνα Μπουμπουλάκη – Αρχιτέκτων μηχανικός: Ο καθένας, απλά αποφασίζει σε ποια πλευρά θα γραφτεί το δικό του όνομα

Θα ήθελα δημόσια να «ευχαριστήσω» όλα τα μέλη του ΚΑΣ, εκτός της κ. Καραδήμα, που χθες μας απέδειξαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, πώς τιμά κανείς την επιστήμη που έχει επιλέξει να υπηρετήσει, με ήθος και αξιοπρέπεια πάνω απ’ όλα. Επέλεξα να μιλήσω για την αλήθεια και το φως που κρύβει αυτός ο τόπος, και να δείξω ποιο είναι τελικά το βουνό της Παπούρας, πόσο μεγάλο ή μικρό είναι, τι άλλο κρύβει πέραν από την κορυφή του. Γιατί ένας τόπος δεν είναι απλώς κάποιο σύνολο γης, φυτών και αρχαιολογικών ευρημάτων, είναι η προβολή της ψυχής ενός λαού επάνω στην ύλη, σύμφωνα με τον Οδυσσέα Ελύτη.

Και πάνω σε αυτήν την ύλη έχουν συνυπάρξει τα αποτυπώματα ανθρώπινης ζωής 4000 ετών. Θα ήθελα να τονιστεί ότι πρόκειται για ένα μνημειακό σύνολο εντός του οποίου χωροθετούνται οι προτεινόμενες επεμβάσεις, παρά το γεγονός ότι προστατεύονται από πληθώρα νόμων και διεθνών συμβάσεων με υπερεθνική ισχύ, τις οποίες ως επιτροπή για την προστασία της Παπούρας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Πεδιάδος, παρουσιάσαμε και δεχτήκαμε χλευασμό καθώς είναι ήδη γνωστά και η εκτενής αναφορά τους θεωρήθηκε πλεονασμός.

Τέλος, νιώθω ότι παρευρέθηκα σε μια αίθουσα που παιζόταν μια καλά στημένη θεατρική παράσταση, με προδιαγεγραμμένο τέλος. Θα ολοκληρώσω, όπως και στη χθεσινή τοποθέτηση μου, με το ότι ο καθένας αφήνει ένα λιθαράκι πίσω του, μικρό ή μεγάλο, ένα αποτύπωμα. Η ιστορία γράφεται κάθε μέρα. Και χθες όλοι μαζί γράψαμε ιστορία. Ο καθένας, απλά αποφασίζει σε ποια πλευρά θα γραφτεί το δικό του όνομα.

tvxs.gr