Τον πόλεμο σε ΜΚΟ κηρύσσει η Frontex, καταγγέλλοντας πλέον ανοιχτά και δημόσια όσα λέγονταν έως τώρα παρασκηνιακά για συνεργασία οργανώσεων εθελοντών με δίκτυα διακινητών μεταναστών και προσφύγων. Του Βασίλη Ιγνατιάδη.
«Οι τέσσερις στις δέκα διασώσεις στη θάλασσα γίνονται από ιδιωτικά σκάφη και όχι από διεθνείς αποστολές», λέει ο γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής και Συνοριοφυλακής, Φαμπρίς Λεγκερί, ο οποίος στέλνει σαφές μήνυμα σε οργανώσεις, χωρίς να τις κατονομάζει, κατηγορώντας τις ότι με τον τρόπο δράσης τους στηρίζουν τα εγκληματικά δίκτυα.
Τα φαινόμενα «στενών σχέσεων» μεταξύ ορισμένων εθελοντών, «αλληλέγγυων» και διακινητών, που έχουν τη συνέχειά τους σήμερα στην Κεντρική Μεσόγειο, είχαν καταγγελθεί κατ’ επανάληψη κατά την περίοδο κορύφωσης της προσφυγικής κρίσης στο Ανατολικό Αιγαίο. Τότε ήταν δεκάδες οι καταγγελίες ότι τα μέλη των ΜΚΟ γνώριζαν εκ των προτέρων τις περιοχές άφιξης των φουσκωτών με τους μετανάστες, ξεκινούσαν με τα δικά τους σκάφη και έφταναν πάντα πρώτοι σ’ αυτούς.
Τον Ιανουάριο του 2016 συνελήφθησαν στη θαλάσσια οριογραμμή Ελλάδας – Τουρκίας, ανοιχτά της Λέσβου, πέντε ξένοι εθελοντές (τρεις Ισπανοί και δύο αραβικής καταγωγής υπήκοοι Δανίας) την ώρα που ρυμουλκούσαν σκάφος με πρόσφυγες χωρίς αυτοί να κινδυνεύουν και ενώ ήταν παρόν σκάφος του Λιμενικού. Στους συλληφθέντες απαγγέλθηκαν κατηγορίες για διευκόλυνση παράνομης εισόδου αλλοδαπών στη χώρα και αφέθηκαν ελεύθεροι με καταβολή εγγύησης 5.000-10.000 ευρώ. Σε έναν εξ αυτών, τον επικεφαλής της οργάνωσης Team Humanity, Σαλάμ Αλντίν, ιρακινής καταγωγής Δανό υπήκοο, απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα μέχρι τη δίκη που εκκρεμεί έως σήμερα.
Την ίδια περίοδο είχε καταγγελθεί ως ύποπτη η χρησιμοποίηση -σε συνεννόηση με ΜΚΟ- συγκεκριμένης τηλεφωνικής γραμμής άμεσης βοήθειας για πρόσφυγες που παρακάμπτει τον ευρωπαϊκό αριθμό 112, ενώ δεν έλειπαν οι καταγγελίες ακόμα και για δράση ισλαμιστικών οργανώσεων στα νησιά του Αιγαίου υπό τον μανδύα του εθελοντισμού.
Σε πολλές περιπτώσεις διάσωσης οι μετανάστες αρνούνται να συνεργαστούν με τις επίσημες Αρχές, καθώς δασκαλεύονται από τους εθελοντές που τους διασώζουν
Τον Δεκέμβριο του 2015 είχε προκαλέσει σάλο η δημοσιοποίηση ενός βίντεο το οποίο έδειχνε μέλη της οργάνωσης One Nation, που εδρεύει στο Λονδίνο και έχει ως έμβλημα τον υψωμένο δείκτη χεριού των πιστών μουσουλμάνων, να προσεγγίζουν με σκάφος μία λέμβο με πρόσφυγες ανοιχτά της Σκάλας Συκαμνιάς Λέσβου, να τους δίνουν οδηγίες προς ποια ακτή θα κατευθυνθούν, να τους απευθύνουν τρεις φορές τον ισλαμιστικό χαιρετισμό «Αλάχου άκμπαρ» («Ο Αλλάχ είναι μεγάλος») και να λαμβάνουν την αντίστοιχη απάντηση.
Λίγες ημέρες μετά, στην περιοχή της Εφταλούς, Ισπανός, μέλος ΜΚΟ, βρέθηκε να κατέχει κεραία ραδιοσυχνοτήτων και άλλο σχετικό εξοπλισμό και παραπέμφθηκε στη Δικαιοσύνη.
Αναφερόμενος στη σημερινή κατάσταση στη θαλάσσια διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου, ο διευθυντής της Frontex είπε στη γερμανική εφημερίδα Die Welt ότι τα διασωστικά σκάφη των ΜΚΟ μεταφέρουν το πεδίο δράσης τους όλο και πιο κοντά στις λιβυκές ακτές, εκεί όπου δεν μπορεί να επιχειρήσει η Frontex. Το γεγονός αυτό διευκολύνει τους διακινητές, που φορτώνουν όλο και περισσότερους μετανάστες σε επισφαλή σκάφη χωρίς αρκετά καύσιμα και νερό. «Πρέπει να αποφύγουμε να στηρίζουμε τη δράση των εγκληματικών δικτύων και των διακινητών», είπε ο κ. Λεγκερί και έκανε λόγο για ανάγκη επανεξέτασης των μέτρων διάσωσης.
Σε εμπιστευτική έκθεση που συντάχθηκε στα τέλη του περασμένου χρόνου και μέρος της διέρρευσε στον Τύπο, η Frontex έδινε ακριβείς πληροφορίες και αποκάλυπτε συγκεκριμένες περιπτώσεις συνεργασίας διακινητών και εθελοντών.
Οπως ανέφερε, κατά την αναχώρηση των σκαφών τα μέλη των εγκληματικών δικτύων δίνουν ακριβείς οδηγίες στους μετανάστες για το πώς θα φτάσουν στα πλοία των ΜΚΟ. Μετά τη διάσωσή τους οι μετανάστες αρνούνται να συνεργαστούν με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες και την ακτοφυλακή, ενώ ορισμένοι απ’ αυτούς λένε ότι έχουν λάβει σχετικές συμβουλές από τους εθελοντές που τους διέσωσαν.
Εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αντέδρασε έντονα, δηλώνοντας ότι η ανθρωπιστική βοήθεια δεν είναι η αιτία αλλά η απάντηση στην προσφυγική κρίση και ότι ο έγκαιρος εντοπισμός των σκαφών από τις ΜΚΟ δεν σημαίνει συνεργασία με τους διακινητές.