Την ώρα που Ευρώπη και ΗΠΑ σαρώνονται από το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, μια μικρή, μάλλον φτωχή, νησιωτική χώρα μπορεί να καυχιέται ότι όχι μόνο μοιάζει να δάμασε την πανδημία, αλλά και ότι ανοίγει με ασφάλεια και αυστηρά υγειονομικά πρώτόκολλα τον τουρισμό της.
Πρόκειται για την Κούβα, όπου τις τελευταίες 14 ημέρες, οι νέες λοιμώξεις σε πληθυσμό 11,2 εκατομμυρίων κατοίκων, έχουν περιοριστεί σε μόλις 598, ήτοι 5,88 ανά 100.000 κατοίκους. Οι εισαγωγές για νοσηλεία ήταν 118 και οι θάνατοι μόλις δύο, όπως ανέφερε ο υπουργός Υγείας, επιδημιολόγος Φρανσίσκο Ντουράν. Η χώρα αριθμεί 131 θανάτους από την αρχή της πανδημίας, που σημαίνει ότι καταγράφονται μόλις 9 ανά εκατομμύριο κατοίκων, όταν ο δείκτης αυτός ανέρχεται σε 203 στη Δομινικανή Δημοκρατία και σε πάνω από 650 στις ΗΠΑ.
Ως χώρα που φιλοξενεί καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες και έχει ετήσια έσοδα περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια από τον τουρισμό, η Κούβα δεν δίστασε να θυσιάσει τους οικονομικούς δείκτες, προτάσσοντας την υγεία των πολιτών. Τα αεροδρόμια έκλεισαν για ένα ολόκληρο εξάμηνο, από τον Απρίλιο έως τα μέσα Οκτωβρίου, ενώ το λουκέτο παρατάθηκε για έναν επιπλέον μήνα στο αεροδρόμιο της Αβάνας, το οποίο άνοιξε την Κυριακή 15/11.
Τεστ επιτόπου
Η χώρα δεν απαιτεί από τους ταξιδιώτες να κάνουν τεστ κορωνοϊού πριν αναχωρήσουν από τις πατρίδες τους, ωστόσο ενημερώνει τα ταξιδιωτικά γραφεία ότι οι τουρίστες θα υποβληθούν σε υποχρεωτικά τεστ κατά την άφιξη τους (τα θετικά κρούσματα απομονώνονται σε καραντίνα για δύο εβδομάδες), αλλά και σε επιδημιολογική παρακολούθηση όσο θα βρίσκονται στο νησί. Για όλα αυτά οι τουρίστες επιβαρύνονται με ένα τέλος υγιεινής, προκειμένου να καλυφθεί το επιπλέον κόστος των νέων υγειονομικών πρωτοκόλλων.
Φυσικά το όποιο αντίτιμο μοιάζει ασήμαντο όταν ο επίδοξος ταξιδιώτης στην Κούβα γνωρίζει ότι φτάνει σε ένα μέρος με άρτια υγειονομική οργάνωση, όπου οι πιθανότητες του να συγχρωτιστεί με θετικούς φορείς είναι μικρότερες απ’ οπουδήποτε αλλού. Πέραν των τεστ που γίνονται στις πύλες εισόδου, οποιοσδήποτε τουρίστας μπορεί να υποβληθεί με χαμηλό κόστος σε τεστ κατά τη διάρκεια της παραμονής του, αλλά και να νοσηλευτεί χωρίς αναμονή και γραφειοκρατία, αφού είναι γνωστό ότι το σύστημα υγείας της Κούβας δεν κάνει εξαιρέσεις και η ιατρική φροντίδα αποτελεί για όλους δημόσιο αγαθό.
Από τον περασμένο Μάρτιο, όταν τα πρώτα κρούσματα έκαναν την εμφάνιση τους στο νησί της Καραϊβικής, λήφθηκε η απόφαση να θωρακιστεί η χώρα έναντι του κορωνοϊού, η οποία παρέμεινε αταλάντευτα πρώτη επιλογή. Εκπονήθηκε ένα εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης, με το Υπουργείο Υγείας να θέτει άμεσα στη διάθεση του Εθνικού Συστήματος Υγείας σχεδόν το σύνολο των στρατιωτικών νοσοκομείων ανεβάζοντας τον αριθμό των διαθέσιμων κλινών που προορίζονταν μόνο για την αντιμετώπιση του ιού στις 3100.
Οικονομικό κόστος
Επιστρατεύτηκαν τότε για το σκοπό αυτό χιλιάδες τελειόφοιτοι των ιατρικών σχολών που αναζητούσαν κρούσματα, σπίτι με σπίτι, γειτονιά με γειτονιά, ενημερώνοντας τους πολίτες και υποβάλλοντας τους προαιρετικά σε τεστ. Η πρωτοβάθμια φροντίδα, η ταχεία διάγνωση περιπτώσεων, η απομόνωση και ο έλεγχος από σπίτι σε σπίτι από γιατρούς και νοσηλευτές, συνέβαλαν καταλυτικά στον περιορισμό εξάπλωσης της νόσου και στη μείωση της θνητότητας, καθώς όλα τα επιβεβαιωμένα κρούσματα εισάγονταν σε νοσοκομεία, γινόταν ιχνηλάτηση και απομόνωση των επαφών τους και τους χορηγούνταν διάφορες θεραπείες, βάσει της εξαιρετικά προηγμένης φαρμακευτικής έρευνας στη χώρα.
Όλα αυτά βέβαια είχαν και το ανάλογο οικονομικό τίμημα. Για παράδειγμα οι αρχές χρειάστηκε να δαπανήσουν μεγάλα ποσά για να οδηγηθούν 115.000 ύποπτα κρούσματα και επαφές γνωστών κρουσμάτων σε εγκαταστάσεις απομόνωσης. Έστω και αν από τους ανθρώπους αυτούς διαγνώστηκε ότι είχε μολυνθεί αριθμός που δεν υπερέβαινε το 5%. Χάρη σε αυτή την οργάνωση όμως και στη συνέπεια στο μακρόπνοο σχεδιασμό της, η Κούβα κατάφερε να ελέγξει πλήρως τη διασπορά του ιού και να δείχνει πια απόλυτα έτοιμη ενόψει της περιόδου της υψηλής τουριστικής κίνησης, από τον Νοέμβριο ως το Μάρτιο.
Από τη Δευτέρα 2 Νοεμβρίου η Κούβα άλλαξε τη στρατηγική της, χαλαρώνοντας δραστικά τα μέτρα. Το νέο σχέδιο περιλαμβάνει ανοιχτά γραφεία και καταστήματα, ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών, αλλά και υποχρεωτική χρήση μάσκας, σε συνδυασμό με την τήρηση των αποστάσεων. Σε όλες τις επαρχίες πλην της Κούβας, τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο από το Σεπτέμβριο, ενώ και στην πρωτεύουσα θα ξεκινήσουν μέσα στο μήνα τα διά ζώσης μαθήματα.
Σύμφωνα με την Οικονομική Επιτροπή για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC), η μείωση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Κούβας θα υπερβεί φέτος το 8%. «Η πανδημία μας κόστισε, είχε μεγάλο αντίκτυπο στον κρατικό προϋπολογισμό, όμως εργαστήκαμε με βάση μια αρχή που είναι αδιαπραγμάτευτη: ότι το κυριότερο περιουσιακό στοιχείο της Κούβας είναι η ζωή των Κουβανών», δήλωσε στις αρχές Οκτωβρίου ο πρόεδρος της χώρας Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ.