Μια εξερεύνηση της επέκτασης της κουλτούρας του τζόγου — από εφαρμογές στοιχημάτων σε κοινωνικά δίκτυα έως «προγνωστικά» πολιτικών γεγονότων

Η φύση του τζόγου έχει υποστεί σημαντική μετάλλαξη. Οι παραδοσιακές μορφές —όπως οι κουλοχέρηδες στο Λας Βέγκας— δεν είναι πια η μόνη επιλογή. Σήμερα, μπορείτε να στοιχηματίζετε από το τηλέφωνό σας στο αποτέλεσμα ενός αγώνα, στο ποια ομάδα θα ξεκινήσει με το κέρμα ή σε ένα «παρολί» που περιλαμβάνει και τα τρία.

Επιδόσεις και στοιχήματα επεκτείνονται σε e‑sports, σε εικονικά αντικείμενα video games, σε μετοχές τύπου meme, σε κρυπτονομίσματα — και όχι μόνο. Το κανάλι Coffeezilla, με έδρα τις ΗΠΑ, περιγράφει την κατάσταση ως εξής: «Αν πρέπει να ρωτήσεις… πιθανότατα παραείναι καλό για να είναι αληθινό».

Στην πράξη, ο τζόγος δεν είναι πλέον μία πόρτα εισόδου στον «κόσμο των ενηλίκων». Η λογική «κάθε στιγμή της ζωής μπορεί να γίνει παιχνίδι τύχης» φαίνεται να έχει εισχωρήσει σχεδόν παντού.

Πώς η «τεχνολογία του εθισμού» εντάχθηκε στη ζωή μας

Μία από τις βασικότερες αιτίες της διείσδυσης του τζόγου στην καθημερινότητα είναι η μεταφορά των μηχανισμών του — που παραδοσιακά συνδέονταν με τα καζίνο — στο ψηφιακό περιβάλλον.

Όπως επισημαίνει το κανάλι του Coffeezilla, η κοιλάδα της τεχνολογίας (Silicon Valley) κατάλαβε ότι η «μηχανική του στοιχήματος» είναι ιδανική για διατήρηση της προσοχής των χρηστών: τροχός κλήρωσης, loot boxes σε παιχνίδια, βιντεοπαιχνίδια με «τυχαίες ανταμοιβές».

Ακόμη και οι εφαρμογές τραπεζικών συναλλαγών μετατρέπονται σε «καζίνο», επιτρέποντας στοιχήματα απευθείας από το λογαριασμό σας. Όπως αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ: «το καζίνο μεταφέρθηκε από το Λας Βέγγας όπου έπρεπε να επισκεφθεί κάποιος, κατευθείαν στις τσέπες των ανθρώπων μέσω των κινητών τους».

Η τεχνική αυτή επηρεάζει ιδιαίτερα νεότερες ηλικίες.

Το 2018 υπήρξε σημείο καμπής: το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ (Supreme Court) κατήργησε την ομοσπονδιακή απαγόρευση των αθλητικών στοιχημάτων, ανοίγοντας τον δρόμο για νόμιμο στοιχηματισμό στην πλειονότητα των πολιτειών. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο:

“Μία μελέτη δείχνει ότι περίπου το 22% όλων των αμερικάνων έχουν πλέον ένα λογαριασμό για να στοιχηματίζουν σε αθλητικούς αγώνες”

Ταυτόχρονα, οι εφαρμογές στοιχημάτων δαπανούν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε διαφήμιση: DraftKings, FanDuel, PrizePicks κ.ά. εκμεταλλεύονται τη νέα πραγματικότητα. Αυτό είναι ξεκάθαρο και στην Ελλάδα αφού ένας τεράστιος αριθμός σελίδων και αθλητικών influencer συντηρούνται από τις εταιρείες στοιχημάτων.

Οι κοινωνικές συνέπειες και οι κίνδυνοι

Η επέκταση των στοιχημάτων εντός της καθημερινότητας εγείρει σοβαρά κοινωνικά ερωτηματικά. Όσο ο τζόγος «εισχωρεί» σε τηλεοράσεις, εφαρμογές και παιχνίδια, τόσο αυξάνεται η πρόσβαση παιδιών και νέων. Το σύστημα —όπως καταγγέλλεται— αφήνει πίσω του έναν υψηλό κίνδυνο εξάρτησης:

“Το πρόβλημα με τον τζόγο είναι ότι καταστρέφει ολοκληρωτικά τα οικονομικά των ανθρώπων που ασχολούνται και επηρεάζει πολλούς περισσότερους πέραν από αυτών που στοιχηματίζει.  Επιπλέον, η σύγκρουση συμφερόντων και η έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου εις το όνομα της “ατομικής ευθύνης” δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η κοινωνική συνοχή τίθεται σε δοκιμασία.

Ταυτόχρονα, ερευνες επισημαίνουν ότι τα νοικοκυριά που μέλη της στοιχηματίζουν μειώνουν τις επενδύσεις τους —με δυνητικά μεγάλες επιπτώσεις για τη μεσομακροπρόθεσμη οικονομική τους υγεία αλλά και γενικότερα για την οικονομία. Τα κέρδη συσσωρεύονται σε λίγα χέρια και δεν επιστρέφουν στην πραγματική οικονομία.

Τι σημαίνει για τη δημόσια πολιτική και την κοινωνία

Η εξάπλωση των στοιχημάτων δεν είναι απλώς ζήτημα ατομικής επιλογής—αφορά πολιτικές αποφάσεις. Όπως σημειώνεται στο βίντεο:

“Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι διάννοια για να καταλάβει που μπορεί να καταλήξει όλο αυτό. Ο στοιχηματισμός μετατρέπεται σε ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα για όλο και μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων, κυρίως για νέους ανθρώπους.

Η πρόκληση δεν είναι απλώς η καταστολή του παράνομου τζόγου· είναι η αναθεώρηση της λειτουργίας του στοιχηματισμού μέσα στην καθημερινή ζωή και η προστασία ομάδων που είναι ευάλωτες.

Η επιλογή είναι συλλογική: αν η κοινωνία συνεχίζει να επιτρέπει την κανονικοποίηση του τζόγου, το κόστος μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο από τις άμεσες χρηματικές απώλειες— αφορά το «πώς ζούμε», «πώς ρισκάρουμε» και «πόσο ελέγχουμε τη ζωή μας». Αφορά το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα σε μία κοινωνία, αφορά την ίδια την κοινωνική λειτουργία και λέει πολλά για την εποχή μας. Μία εποχή που όλο και παραπάνω εναποθέτουμε την ελπίδα για την όποια διέξοδο από τα προβλήματα που μας απασχολούν στον εαυτό και στην “τύχη”, όχι στην κοινωνική αλλαγή.

Δείτε το βίντεο:

Δείτε επίσης: