Μέσα από τον βούρκο του 4Chan – μιας πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης που, λόγω της εγγύησης της ανωνυμίας των χρηστών, προσελκύει κάθε καρυδιάς καρύδι – έχουν ξεπηδήσει αμέτρητες θεωρίες συνωμοσίας για οιοδήποτε ζήτημα μπορεί κάποιος να σκεφτεί.
Ωστόσο, εδώ και μερικά χρόνια, μια θεωρία συνωμοσίας, εξωπραγματική συγκριτικά με όλες τις άλλες, έχει αρχίσει να γιγαντώνεται στα social media και, πλέον, απειλεί να κουρελιάσει κάθε ικμάδα αξιοπιστίας που έχει απομείνει στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Η θεωρία αυτή, που έκανε την εμφάνισή της το 2017 με μια ανάρτηση στο 4Chan και πλέον έχει αποκτήσει οπαδούς σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Alt Right, δηλαδή των διαφόρων κινημάτων της Ακροδεξιάς, βρίσκεται πίσω από την ονομασία QAnon και έχει έλθει και στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής των ΗΠΑ.
«Trafficking παιδιών»
Εν πολλοίς η θεωρία συνωμοσίας QAnon ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια παγκόσμια συνωμοσία σατανιστών παιδόφιλων, οι οποίοι διευθύνουν ένα τεράστιο κύκλωμα trafficking παιδιών και πολεμούν τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος με τη σειρά του γνωρίζει για τη δράση τους και προετοιμάζει την «Καταιγίδα», μια μεγάλη επιχείρηση εξάρθρωσης του κυκλώματος και συλλήψεως χιλιάδων μελών του.
Ο «ασθενής μηδέν» της θεωρίας αυτής εμφανίστηκε στο 4Chan το 2017 με το προσωνύμιο «Πατριώτης με άδεια Q», το οποίο ορισμένοι χρήστες του μέσου «μετέφρασαν» ως επίπεδο αδείας του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ για πρόσβαση σε πληροφορίες για πυρηνικά όπλα, ήτοι εκτίμησαν ότι το άτομο που έγραψε την πρώτη ανάρτηση ήταν κάποιος υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος με εσωτερική γνώση των όσων ισχυριζόταν.
Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα η θεωρία αυτή εξαπλώθηκε σαν φωτιά σε ξερόχορτα και σε άλλα social media, μέσω τριών άλλων χρηστών του 4Chan, ενώ ταυτόχρονα επεκτάθηκε ώστε να περιλάβει κι άλλες θεωρίες συνωμοσίας, αλλά και να στοχοποιήσει από εκατοντάδες προσωπικότητες που θεωρείται ότι ανήκουν στον προοδευτικό χώρο, ηθοποιούς και πολιτικούς, μέχρι επιχειρηματίες και τον – αναπόφευκτο… – Τζορτζ Σόρος.
Ανησυχία από το FBI
Όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν με απλές τερατολογίες τρελαμένων ακροδεξιών, ωστόσο οι διωκτικές αρχές των ΗΠΑ δεν είναι και τόσο σίγουρες ότι όλα είναι αθώα.
Αντιθέτως, το 2019 το FBI χαρακτήρισε ομάδες εξτρεμιστών σχετιζόμενων με τους οπαδούς της θεωρίας QAnon ως «εσωτερική τρομοκρατία», αναφερόμενο σε σχετικά άγνωστες συλλήψεις που έγιναν και σχετίζονταν με τη θεωρία συνωμοσίας, αλλά και εκτιμώντας ότι ενθαρρύνονται ομαδικές αλλά και ατομικές εξτρεμιστικές ενέργειες.
Μάλιστα, το FBI έκανε εκτενή αναφορά σε μια σύλληψη που έγινε το 2018: ένας άνδρας από την Καλιφόρνια πιάστηκε με υλικά κατασκευής βομβών στο αυτοκίνητό του και ομολόγησε ότι σκόπευε να ανατινάξει τη ροτόντα του Καπιτωλίου στο Σπρίνγκφιλντ του Ιλινόις, το οποίο χαρακτήρισε «μνημείο σατανικού ναού» και δήλωσε ότι ήθελε να «αποκαλύψει τις αληθινές συνωμοσίες ή συγκαλύψεις που αφορούν σε παράνομες ή αντισυνταγματικές ενέργειες κυβερνητικών αξιωματούχων ή πολιτικών».
Παράλληλα, μεγάλα social media, όπως το Twitter και το Facebook, έχουν αρχίσει να λαμβάνουν ενεργητικά μέτρα κατά της διασποράς των θεωριών QAnon, με το Twitter να διαγράφει χιλιάδες λογαριασμούς και να αλλάζει και τον αλγόριθμό του, ώστε να περιορίζεται η «κινητικότητα» των οπαδών της θεωρίας συνωμοσίας, ενώ το Facebook εντόπισε και μπλόκαρε πολλές ομάδες με περιεχόμενο QAnon, καθώς, σύμφωνα με τον Γκρέγκορι Στάντον, το QAnon είναι ένα «rebranding» του ναζισμού.
Αμφιλεγόμενη στάση
Μπροστά σε όλα αυτά τα δεδομένα, θα πίστευε κάποιος ότι ο Τραμπ – παρότι μοιάζει να «χαϊδεύει» πολλές ακροδεξιές ομάδες – θα έπαιρνε αποστάσεις από τις QAnon θεωρίες. Κι όμως, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ μοιάζει – αν όχι να υποστηρίζει ενεργά – τουλάχιστον να μην αποστρέφεται το συγκεκριμένο ακροδεξιό πλήθος.
Αντιθέτως, σε τηλεοπτική του εμφάνιση την περασμένη εβδομάδα, απαντώντας σε ερωτήσεις του κοινού όταν ρωτήθηκε σχετικώς, είπε αρχικά ότι «δεν ξέρω τίποτα για την QAnon», ωστόσο πρόσθεσε πως τα μέλη της οργάνωσης «είναι πάρα πολύ εναντίον της παιδεραστίας, την πολεμούν πολύ σκληρά» και ότι θα χρειαστεί να «μελετήσει το θέμα».
Μάλιστα, όταν η συντονίστρια της συζήτησης τού είπε πως «πιστεύουν ότι υπάρχει μια σατανιστική αίρεση την οποία διευθύνει το “βαθύ” κράτος», ο Πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε: «Όχι, δεν το ξέρω αυτό, αλλά ούτε κι εσύ το ξέρεις».
Σύμφωνα με ειδικό μιντιακό παρατηρητήριο στις ΗΠΑ, μέχρι τον περασμένο Αύγουστο ο Τραμπ είχε διασπείρει μέσω Twitter περιεχόμενο που σχετίζεται με τους QAnon 216 φορές, ενώ υποδέχθηκε στο Οβάλ Γραφείο και τον Ουίλιαμ «Λόβελ» Λεμπρόν, έναν από τους πλέον φανατικούς υποστηρικτές της απίθανης θεωρίας συνομωσίας.
Τον περασμένο Αύγουστο, ερωτηθείς για τους οπαδούς του QAnon, είπε ότι «δεν ξέρω και πολλά γι’ αυτούς, αλλά ξέρω ότι με συμπαθούν πολύ, πράγμα το οποίο εκτιμώ».
Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς δήλωσε άγνοια για τους QAnon πέραν του ότι είναι μια θεωρία συνωμοσίας την οποία απορρίπτει, ενώ, όταν ρωτήθηκε αν ο Τραμπ τους δίνει οξυγόνο, περιορίστηκε να δηλώσει: «Αφήστε με, ρε παιδιά…». Όλα αυτά, πάντως, δίνουν πυρομαχικά στον Δημοκρατικό υποψήφιο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος κατηγόρησε τον Τραμπ ότι νομιμοποιεί μια θεωρία συνωμοσίας και άτομα που το FBI έχει χαρακτηρίσει τρομοκράτες.