Την άνοιξη, η πρώτη φάση της πανδημίας δεν άγγιξε καθόλου τη Σλοβακία. Αλλά με το δεύτερο κύμα να προκαλεί αρκετά κρούσματα, η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει σε τεστ όλο τον πληθυσμό(5,5 εκατ). Η γαλλική εφημερίδα Le Monde μόλις δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ για το περίεργο αυτό πείραμα.
Συνήθως, ο Φράντισεκ Μίκο είναι τρομπετίστας στη Σλοβάκικη Φιλαρμονική Ορχήστρα. Αυτό το Σάββατο, 31 Οκτωβρίου, όμως,Φράντισεκ ήταν σαν στρατιώτης, επικεφαλής μιας επιχείρησης, την οποία ο Πρωθυπουργός αυτής της μικρής χώρας της Κεντρικής Ευρώπης, Ιγκόρ Μάτοβιτς , συνέκρινε «με την Απόβαση της Νορμανδίας».
Όπως και ολόκληρος ο στρατός, η αστυνομία και η δημόσια διοίκηση, ο μουσικός κινητοποιήθηκε για τη διοργάνωση των διαγνωστικών ελέγχων του συνολικού, σχεδόν, πληθυσμού των πεντέμισι εκατομμυρίων Σλοβάκων για τον Κορωναϊό (Covid-19). «Οι ένοπλες δυνάμεις διοργάνωσαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εντός του προβλεφθέντος χρονικού διαστήματος», καυχιέται ο στρατιώτης Φράντισεκ, πραγματοποιώντας με υπερηφάνεια επισκέψεις στο σχολείο της Μπρατισλάβα που του ανετέθη.
Οι κάτοικοι της γειτονιάς μπορούν, λίγοι κάθε φορά, να εισέρχονται στο κτίριο. Μετά από μία σύντομη δειγματοληψία καλούνται να περιμένουν περίπου είκοσι λεπτά στην αυλή του σχολείου. Η Σλοβακία επέλεξε, στην πραγματικότητα, αντιγονικούς διαγνωστικούς ελέγχους (rapid test). Ταχύτεροι από τα συμβατικά μοριακά τεστ PCR, αλλά και λιγότερο αξιόπιστοι, στη Γαλλία, βρίσκονται ακόμη στη φάση δοκιμών.
Στους αρνητικά διαγνωσμένους, χορηγείται ένα μπλε πιστοποιητικό, το οποίο επιτρέπει την ελεύθερη διάβαση εντός της χώρας κατά τις επόμενες εβδομάδες. Οι ασθενείς, από πλευράς τους, οφείλουν να τεθούν αμέσως σε κατ’οίκον περιορισμό. «Μέχρι στιγμής, εκ των 168 ελέγχων, ουδεμία θετική διάγνωση», ανέφερε ο τρομπετίστας-στρατιώτης Φράντισεκ πριν από το μεσημεριανό του διάλειμμα.
Στην είσοδο, πλήθος εθελοντών καλωσορίζει τους κατοίκους. Πέραν των έξι χιλιάδων στρατιωτών, η χώρα κινητοποίησε πέντε χιλιάδες αστυνομικούς και όλο το ιατρικό προσωπικό της. Πρόκειται κατ’ουσίαν για ιατρούς ή φοιτητές ιατρικής που διενεργούν τη δειγματοληψία. Η Αυστρία και η Ουγγαρία έστειλαν, επίσης, διακόσιους πενήντα ασκούμενους προς επικούρηση. Από την υποχρέωση υποβολής στους ελέγχους, εξαιρούνται μόνο τα παιδιά κάτω των δέκα ετών και τα άτομα τρίτης ηλικίας. Όσοι αρνούνται το διαγνωστικό έλεγχο οφείλουν να τεθούν σε αυτοπεριορισμό κατά τη διάρκεια μίας εβδομάδας.
Αποφυγή εφαρμογής ενός αυστηρού εγκλεισμού
Εξαιρουμένου του Λουξεμβούργου και του Μονακό, που έχουν ήδη προσφέρει στους πληθυσμούς τους διαγνωστικούς ελέγχους, ουδεμία ευρωπαϊκή χώρα πραγματοποίησε, μέχρι στιγμής, εκστρατεία τέτοιου μεγέθους, και, δη, εντός ενός μόνου Σαββατοκύριακου. Όλα αυτά, υποτίθεται, θα συμβάλουν στην αποφυγή καθιέρωσης ενός εγκλεισμού, τόσο αυστηρού, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς το δεύτερο κύμα πλήττει έντονα και τη -σχεδόν εξ ολοκλήρου ανέγγιχτη από το πρώτο- Σλοβακία.
Καθώς αρκετά νοσοκομεία σε όλη τη χώρα βρίσκονται στα όρια των δυνατοτήτων τους, ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός υποσχέθηκε ότι η επιχείρηση θα σώσει «εκατοντάδες ζωές». «Οι αντιγονικοί έλεγχοι μπορούν να εντοπίσουν γρήγορα τα άτομα υψηλού ιικού φορτίου, ήτοι τα περισσότερο προσβεβλημένα. Η απομόνωσή τους μπορεί να επηρεάσει την τρέχουσα δυσμενή εξέλιξη της επιδημιολογικής κατάστασης», εξήγησε ο Γενικός Διευθυντής Δημόσιας Υγείας Γιαν Μίκας, εκλιπαρώντας τους συμπολίτες του να προσέλθουν προς έλεγχο.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για αυτήν την επιχείρηση. Την Παρασκευή, ακόμη και η Πρόεδρος της Σλοβακίας, Ζουζάνα Τσαπούτοβα (, κάλεσε την κυβέρνηση να σταματήσει τον σχεδόν υποχρεωτικό χαρακτήρα των ελέγχων, ενόψει των υλικοτεχνικών προκλήσεων και της αναξιοπιστίας … Η κυβέρνηση της απάντησε ότι η χαμηλότερη τιμή -30%, εκτιμώμενη, λανθασμένα αρνητικών- αξιοπιστία των τεστ ουδόλως μειώνει το γενικό καλό της επιχειρούμενης εκστρατείας. «Είναι ήδη θαυμάσια η δυνατότητα εντοπισμού του 70% των ασθενών της χώρας», καυχήθηκε ο Υπουργός Άμυνας Γιάροσλαβ Νάι
Τελικά, το Σάββατο οι Σλοβάκοι φάνηκε να κατάλαβαν και συνέρρευσαν ανά εκατοντάδες χιλιάδες. Νωρίς το απόγευμα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι 828.000 άτομα είχαν ήδη ελεγχθεί. Εξ αυτών, το 1% ήταν θετικό.
Στο σχολείο, όπου υπεβλήθησαν στους ελέγχους, η διάρκεια αναμονής ήταν περίπου μίας ώρας, παρά το μεγάλο πλήθος ατόμων που περίμενε στη σειρά και προϊδέαζε, ίσως, για το χειρότερο.
Αντιθέτως, στους εντός οχημάτων ελέγχους, ορισμένοι δήλωσαν ότι ανέμεναν «περισσότερες από οκτώ ώρες», όπως ο Τόμας ), ένας 33χρονος φορολογικός επιθεωρητής, που περίμενε στο χώρο στάθμευσης ενός κλειστού σούπερ μάρκετ, του «Carrefour». «Θεωρώ ότι αυτός ο έλεγχος δεν χρησιμεύει σε τίποτα, καθώς είναι αναξιόπιστος, αλλά ο προϊστάμενός μου με υποχρέωσε να του παρουσιάσω, στο γραφείο τη Δευτέρα, το αρνητικό πιστοποιητικό», δήλωσε εκνευρισμένος στον δημοσιογράφο της Le Monde.
Το τεράστιο πλεονέκτημα αυτών των διαγνωστικών ελέγχων, πέραν της ταχύτητάς τους, είναι το κόστος τους. Η Σλοβακία ισχυρίζεται ότι έχει δαπανήσει λίγα περισσότερα από τέσσερα ευρώ ανά τεμάχιο, ήτοι συνολικό προϋπολογισμό λίγο περισσότερο των πενήντα εκατομμυρίων ευρώ για τα δεκατρία εκατομμύρια τεστ, δύο για τον κάθε πολίτη. «Έπρεπε να ξοδέψουμε 100.000 ευρώ σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό και δεν είμαστε σίγουροι ότι θα αποζημιωθούμε από το κράτος», διαμαρτύρεται, ωστόσο, ο Γιαν Χίρκα , ο δήμαρχος της Περτζάλκα (Petrzalka), ο οποίος περιοδεύει, ιδρωμένος, τους 96 ειδικούς χώρους για τους ελέγχους των εκατό χιλιάδων κατοίκων του,
«Δεν γνωρίζω εάν είναι απολύτως αξιόπιστα τα τεστ, αλλά είναι καλύτερο από το τίποτα, και είναι σίγουρα καλύτερο από έναν εγκλεισμό», εξήγησε η Ζουζάνα Τσεμπερένιοβα , η οποία εργάζεται, συνήθως, σε ένα τηλεφωνικό κέντρο και βοηθά εθελοντικά την εκστρατεία.