«Κάποτε τούτη την ελιά την έκαιγε ο καυτός λίβας, κάθε άνοιξη, από τη μια μεριά. Και μετά ξανάνοιγε μέχρι τον επόμενο χρόνο»…
Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια της εμβληματικής μορφής της ελληνικής ιστορίας, του Μανώλη Γλέζου, διαβαίνοντας χθες την βαριά σιδερένια πόρτα της φυλακής του Ιτζεδίν. Κινήθηκε σιωπηλός στην εσωτερική αυλή και στάθηκε κάτω από την ελιά.
58 χρόνια μετά την καταδίκη του για κατασκοπία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης την Πρωτοχρονιά του 1959 ξαναβρέθηκε στα κελιά των φυλακών Καλαμίου στα Χανιά. Αυτή τη φορά όμως ως φιλοξενούμενος, συναντήθηκε με τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, στα γυρίσματα της ταινίας του με τίτλο «Το τελευταίο σημείωμα» για την εκτέλεση των 200 αντιστασιακών στην Καισαριανή, την Πρωτομαγιά του 1944 από τα στρατεύματα κατοχής.
Nα υπενθυμίσουμε ότι μεταξύ των εκτελεσθέντων ήταν και ο αδελφός του Μανώλη Γλέζου, Νίκος, που εκτελεστηκε σε ηλικία 19 ετών.
Ο Μανώλης Γλέζος έμεινε στις φυλακές Ιτζεδίν για 6 περίπου μήνες. Εκεί, μαζί με άλλα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος, θα διδάσκουν ξένες γλώσσες, λογιστικά και δημοσιογραφία.
“Είναι φορές που μια φωτογραφία μπορεί να τα πει όλα, να αφηγηθεί , να σε γεμίσει συναισθήματα, να νιώσεις πραγματικά πως υπάρχουν άνθρωποι, ζωντανοί μάρτυρες της εποχής τους. Αν τους αφουγκραστείς, θα αντιληφθείς πως δεν σου είπαν άλλη μια ιστορία… είναι οι ίδιοι η ιστορία.”, γράφει η Ειρήνη Καλαϊτζάκη που ανέβασε τις φωτογραφίες.
Η αληθινή ιστορία πίσω από την ταινία
Να υπενθυμίσουμε ότι κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας της ταινίας είναι ο 34χρονος Ναπολέων Σουκατζίδης, Κρητικός μικρασιατικής καταγωγής, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος και κρατούμενος σε εξορίες και φυλακές από το 1936.
Την περίοδο της φυλακής του στο Χαϊδάρι, εκτελούσε χρέη διερμηνέα του Γερμανού Διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ.
Μπροστά από τα μάτια του περνούσε όλο το δράμα της γερμανικής αγριότητας στα Κατοχικά χρόνια, με τον ίδιο συνεχώς μάρτυρα βασανιστηρίων, τραγικών περιστατικών και βαριάς ατμόσφαιρας στους θαλάμους με το πλήθος των συγκρατούμενων του. Πολλές ζωές, πολλές μικρές ιστορίες φόβου, φιλίας, συντροφικότητας, ελπίδας, ονειροπόλησης.
Έξω από το στρατόπεδο, η μνηστή του Ναπολέοντα, Χαρά Λιουδάκη, με σθένος, καρτερία και βαθιά αγάπη στεκόταν δίπλα στον αρραβωνιαστικό της, έστω κι αν οι συναντήσεις τους ήταν για ελάχιστες στιγμές στα επισκεπτήρια, και πάντα υπό την επιτήρηση ενόπλων φρουρών.
Η τύχη του Ναπολέοντα και άλλων 199 συγκρατούμενων του αποφασίζεται μετά την ενέδρα της ελληνικής αντίστασης στον Στρατιωτικό Διοικητή Λακωνίας, σε χαράδρα της περιοχής των Μολάων.
Ο θάνατος του Διοικητή Κρες και τριών Γερμανών της συνοδείας του επιφέρει ως αντίποινα την εκτέλεση 50 Ελλήνων για κάθε ένα Γερμανό.
Ο Σουκατζίδης είναι στη λίστα των 200 μελλοθάνατων. Την ημέρα της εκτέλεσης βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλλημα ζωής, όταν ο Φίσερ, που μέσα στα χρόνια ανέπτυξε σεβασμό για τον Έλληνα διερμηνέα, του δίνει τη δυνατότητα να εξαιρεθεί βάζοντας στη θέση του ως διακοσιοστό άλλον.
Στο «Τελευταίο Σημείωμα» πρωταγωνιστούν ο Ανδρέας Κωνσταντίνου («Ουζερί Τσιτσάνης», «Μικρά Αγγλία»), στο ρόλο του Ναπολέων Σουκατζίδη, ο Γερμανός ηθοποιός Αντρέ Χένικε («Μια Επικίνδυνη Μέθοδος», «Pandorum», «Η Πτώση») ως ο Καρλ Φίσερ και η ελληνοαμερικανίδα ηθοποιός Μελία Κρίλινγκ («Tyrant», «The Borgias») ως η Χαρά Λιουδάκη.
Μαζί τους ένα σπουδαίο καστ αναγνωρισμένων και νέων ηθοποιών, όπως οι: Τάσος Δήμας, Βασίλης Κουκαλάνι, Αινείας Τσαμάτης, Λουκάς Κυριαζής, Κωνσταντίνα Χατζηαθανασίου, Λευτέρης Λαμπράκης, Μιχάλης Αεράκης, Χρήστος Κωνσταντακόπουλος, Μανώλης Ψαρουδάκης, Γιώργος Καραμαλέγκος, Βασίλης Σύρρος, Δημήτρης Καλογεράκης, Μανώλης Μαυράκης, Μηνάς Μισύρης, Τάσος Καϊσαρλής, Αντώνης Παλιεράκης, Νίκος Ράμμος, Μιχάλης Τακτικάκης, Μανώλης Πούλης, Θεώνη Κουτσουνάκη.
Σε σκηνοθεσία Παντελή Βούλγαρη και σε σενάριο της Ιωάννας Καρυστιάνη, την ομάδα παραγωγής πλαισιώνουν ο Σίμος Σαρκετζής («Νοτιάς», «Μικρά Αγγλία») στην διεύθυνση φωτογραφίας, ο Τάκης Γιαννόπουλος («Μικρά Αγγλία», «J.A.C.E.», «Νύφες») στο μοντάζ, ο Σπύρος Λάσκαρης («Η Ρόζα της Σμύρνης», «Νοτιάς», «Τετάρτη 4:45»), στα σκηνικά, η Γιούλα Ζωϊοπούλου («Η Ρόζα της Σμύρνης», «Μικρά Αγγλία» στα κοστούμια και ο Αλέξανδρος Βούλγαρης («Νήμα», «Όντως Φιλιούνται», «Park») στη μουσική.
Το «Τελευταίο Σημείωμα» είναι μια παραγωγή του Γιάννη Ιακωβίδη και της Black Orange («Μικρά Αγγλία», «Ψυχή Βαθιά», «Bank Bang»), σε συμπαραγωγή της COSMOTE TV. Ως συμπαραγωγοί της ταινίας αναμένεται να συμμετάσχουν επίσης το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, η ΕΡΤ και η Μικρά Αγγλία Α.Ε.
Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν στις 20 Μαρτίου στις Φυλακές Ιτζεδίν και θα πραγματοποιηθούν σε επιλεγμένες τοποθεσίες της Κρήτης και της Αττικής. Η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Χανίων, φορείς και εκατοντάδες πολίτες πλαισιώνουν με πολύ αγάπη την όλη προσπάθεια.
Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη, «Το Τελευταίο Σημείωμα», είναι συνάμα ιστορία και μυθοπλασία, ένα κινηματογραφικό «σημείωμα» μνήμης, σεμνότητας και αναστοχασμού.
«Το Τελευταίο Σημείωμα» θα κάνει πρεμιέρα στις αίθουσες στις 26 Οκτωβρίου από την Tanweer.
